4.04.2010

Quasimodo Geniti

SERMON JAMITA TU MINGGU QUASIMODOGENITI, 11 APRIL 2010
1 Joh.2:1-6


Patujolo

Hira sapandapot do sude halak mandok si Johannes apostel i do na manurathon surat 1 Johannes on. Di angka ari hatutuana, na mangula do apostel i di Epesus. Hombar tusi, disura roha ni torop, ditongoshon ibana do surat on tu angka huria na humaliang Epesus. Na mamungka rarat do uju i sada poda haliluon di Epesus. Di pudian ni ari gabe margoar do poda i docetisme (ro sian hata Gorik dokein, na marlapatan seolah-olah/nampaknya). Dipodahon parpoda i do na so tutu gabe jolma Kristus i, alai holan idaon (nampaknya) do songon i, sai hira na (seolah-olah) jolma (hape ndang!). Urat ni poda i, i ma pingkiran na mandok na jahat do daging (hajolmaon) i, alai na badia do anggo Kristus i (Debata). Ala ni i, tung na so tagamon do Kristus i saor tu daging (hajolmaon) na jahat i. Tangkasna, mangihuthon docetisme i, jolma na somal do Jesus i, anak ni si Josep dohot si Maria. Alai di na tardidi Ibana, songgop ma tu Ibana Kristus (logos) i. Holan na songgop do, ndang anggo marsaor manang marsada. Saleleng na mangula Kristus i di portibi on, dipangke do jolma Jesus i songon kendaraanna. Alai di na tartangkup Jesus di Getsemane, sumurut do Kristus i sian Ibana. Jadi holan jolma Jesus i do na mananon, na tarsilang jala na mate i. Docetisme i do na gabe urat ni gnosticisme na marbungaran di abad na paduahon. Poda na rarat di Epesus na songon pusat ni peradaban di luat i di tingki i, manang na boha pe ndang tagamon so marhinorhon i tu na humaliangna. Ala ni i ma asa ditongoshon Apostel Johannes suratna on paingothon dohot patoguhon angka huria na disi.

Hatorangan

Dipanghulingi si Johannes do ruas ni huria i dohot pandohan angka anaha (Gr. teknia mou/my little children). Panggoarion i somal do dihonahon nang tu angka na magodang laho mangondolhon hasolhoton dohot haholongon. Nunga matua apostel i hatiha i, ala ni i ndang pola alang rohana mamanghulingi ruas ni huria i songon anakna, jala angka ruas i pe ndang gabe menek rohana umbege i. Ihut tusi, dilehon ma alasanna manurat tu nasida. “Umbahen na husurat on tu hamu (Gr. tauta grafoo/these things write I unto you),” ninna. Aha disurathon? I ma angka na tinaringotanna di 1:1-10: Taringot tu Kristus naung gabe daging (1:1-3), taringot tu Debata Panondang (1:5), dohot taringot tu parange ni angka naung di bagasan na tiur i (1:6-10). Ia disurathon pe i tu nasida didok: “Asa unang mardosa hamu.” Mardomu tu na nidok di Patujolo i, taringot tu jolma dipodahon parpoda haliluon i do, na tarhurung do tondi na badia na sian Tuhan i di bagasan daging na jahat i. Alai marhite panobusion ni Kristus i, dipalua ma tondi i sian huaso ni daging i. Angka i ma -- ninna nasida -- naung targoar anak ni Debata, naung mananda Kristus, naung saor dohot Debata, naung mian di bagasan Tuhan i, naung di bagasan na tiur, dohot na asing. Laos angka i ma na gabe slogannasida. Sai diintrodusihon be do dirina anak ni Debata. “Anak ni Debata do ahu,” ninna; ia so i, “hutanda do Ibana,” “naung saor do ahu tu Debata,” “naung mian di bagasan Tuhan i do ahu,” “naung di bagasan na tiur i do ahu,” dohot na asing. Angka na songon i -- ninna muse -- ndang tarhahua dosa be i. Dohot hata na asing, angka naung gabe anak ni Debata, ndang mardosa jala ndang boi be i mardosa. Ala ni i, boi nama i mangula lomolomo ni dagingna. Manangko rupani, mangalangkup manang mamunu. Ndang pola dia be i, ai holan daging i do na mangulahon i, ndang dohot tondi i. Apala i ma na nialo ni apostel i di na nidokna: “Molo tadok, naung saor hita tu Ibana, huhut taulahon na holom, pargabus do hita, ndang siula hasintongan hita. Molo tadok, na so adong dosanta, tapaotooto do dirinta, jala ndang di bagasan hita hasintongan i. Molo tadok, na so mardosa hita, pargabus do Ibana tabahen, jala ndang di bagasan hita anggo hataNa” (1:6, 8, 10; pat.2:4). Sahali nari -- disurathon do i tu huria i asa unang mardosa nasida, lapatanna unang dituntun mardosa ala ni na tarpaihut tu pingkiran ni docetisme i. Ndang na mandok na so mardosa be halak Kristen i, mardosa do. Alai molo mardosa, diokui do i hasalaan na ingkon disolsoli jala ingkon ditopoti. Taringot tu panopotion i ma didok: “Adong do pangondianta tu Ama i, i ma Jesus Kristus, partigor i.” Pangondian, mandok pembela, na mandongani, na mamboanhon, na mangondingi jala na manangianghon (pat.Heb.7:25). Ditangihon Debata do tangiangNa i, ai partigor do Ibana. Taringot tusi, nunga diondolhon i di jolo, didok: “Molo tatopoti angka dosanta, haposan do Ibana jala bonar, manesa dosanta jala paiashon hita sian nasa hageduhon” (1:9).

Paboa adong hasesaan i, sahali nari diondolhon i di ay.2, didok: “Ibana do pardengganan pasaehon angka dosanta; alai ndada holan dosanta, tung dohot do dosa ni sandok portibi on.” Di Padan na Robi, dipatikhon Tuhan Debata do tu bangsoNa Israel patupahon pelean pardengganan sahali sataon. Tu sangkap i ingkon pilliton jala seaton nasida do sada hambing tunggal, dung i boanon ni sintua ni malim ma mudarna tu bilut na songkal sahali jala pistikhononna tu langkop pardengganan ni poti parpadanan i. Marhite i dipatupa hasaean ni dosa di sandok bangso i (3 Mus.16:1 duu). Tudutudu do i tu pardengganan na pinatupa ni Kristus, ai songon Sintua ni Malim Bolon dipelehon do diriNa bahen hasaean ni angka dosa (pat.Heb.9:11 duu). Nunga disagihon hasesaan i tu angka na porsea, jala manang na sadihari pe na porsea i madabu tu dosa, dung i hehe rohana manolsoli jala manopoti, sai boi do nasida manghirim jala jumpangan di hasesaan i. Alai ndang holan di angka naung porsea, tung di sandok portibi on do rade hasesaan i. Na ringkot, naeng sude mananda di hadosaonna, manolsoli jala manopoti, dung i dipauba rohana jala porsea di Kristus i.

Nunga nidok, sada sian slogan ni angka parpoda haliluon i, i ma na mandok: “Hutanda do Ibana.” Holan nasida do tahe na dirajumi naung mananda Kristus i, na asing ndang. Alai songon na nidok di jolo i, sai diulahon do dosa dohot hajahaton. Panandaon di Kristus ndang sae i holan dohonon, alai ingkon na dipataridahon do i di ulaon dohot pangalaho. Didok apostel i: “Sian on do taboto naung tatanda Ibana: Molo taradoti angka patikNa.” Sabalikna: “Na mandok: ‘Hutanda do Ibana,’ alai ndang diradoti patikNa, pargabus do i, ndang adong hasintongan di bagasan ibana.” Na mananda Kristus ndada marlapatan i umboto goar manang pangalahoNa, poda manang patikNa, manang na pajojorhon angka pernyataan teologis taringot tu Ibana, alai lumobi do na mangolu di bagasan pardomuan dohot parsaoran tu Ibana (pat.1:3). Angka naung mananda Ibana ingkon ulahononna do hata dohot patikNa, isara haholongon ni roha i (pat.Joh.13:34; Gal.6:2). Pangaradotion di hata dohot patikNa, apala i do partanda ni halak naung mananda jala mangolu di bagasan pardomuan dohot parsaoran tu Ibana.

Sadalan tusi, di ay.5 didok: “Alai na mangaradoti hataNa, naung tutu ma gok haholongon ni roha ni Debata di bagasan ibana.” Na nidokna disi, siangkup ni na gabe partanda ni na mananda jala na mangolu di bagasan pardomuan dohot parsaoran tu Debata di bagasan Kristus, pangaradotion di hata dohot patik ni Tuhan i na laos partanda ni hagogok ni haholongon ni roha ni Debata do i di bagasan na porsea i. Di bagasan Kristus Jesus i, dipapatar Debata do holong ni rohaNa na so hatudosan i tu portibi on; holong ni roha na manobus, na manghophop jala na paluahon (pat.Joh.3:16). Nasa na porsea di Kristus i, jaloonna do holong na paluahon i. Gok, ndang hurang, lapatanna tuk paluahon, ai malua do ibana tutu jala jumpangan hangoluan na saleleng ni lelengna. Dung i, haholonganna ma Debata marhite na mangulahon kasih balasan (pat.1 Joh.4:19) na marhataridaan di pangaradotionna di hata dohot patikNa. Pangaradotionna di hata dohot patikNa i – sahali nari – i ma tandana naung gok do holong ni roha ni Debata naung jinalona, laos gok dohot holong ni rohana tu Debata.

Angkup ni i, na laos gabe partanda do i di parmianon di bagasan Kristus. Taringot tusi didok di ujung ni ay.5: “Sian i ma taboto hita di bagasan Ibana.” Di jolo nunga nidok, sada sian slogan ni parpoda haliluon i i ma na mandok naung mian di bagasan Kristus do nasida. Alai tung so tarida do di ngolunasida parange ni Kristus. Hata dohot patikNa ndang diradoti, ngolu dohot pambahenanNa ndang ditiru manang diteladani. Si Johannes mangondolhon dison: “Na mandok: ‘Mian di bagasan Ibana,’ ingkon diparangehon ma songon Ibana.” Komposisi Gorik ni di bagasan Kristus i ma en Christoo. Sarupa do i tu komposisi ni di Epesus i ma en Ephesoo. [Patudos tu komposisi Inggris in Christ (di bagasan Kristus) dos tu komposisi in Jakarta (di Jakarta)]. Angka na mangolu di Jakarta ingkon mangolu do hombar tu cara hidup Jakarta, menghirup udara Jakarta, mangallang idahan Jakarta, naik kendaraan Jakarta, manghatai hombar tu cara bicara Jakarta, dohot na asing. Songon i ma angka na di bagasan Kristus ingkon mangolu do hombar tu ngolu ni Kristus, manghatai hombar tu hata ni Kristus, marpingkir hombar pingkiran ni Kristus, marpangalaho hombar tu pangalaho ni Kristus, dohot na asing.

Rancangan Homiletis

Minggunta on margoar do Quasimodogeniti, lapatanna songon posoposo na imbaru tubu. Sarupa tu ungkapan tubu paduahalihon, di hata ‘tubu’ i do ondolan ni tudosan i. Tubu, mandok ruar sian ngolu na leleng, bongot tu ngolu na imbaru. Di hatutubuna, na ruar do sada posoposo sian fase ni ngoluna na leleng, i ma na di bagasan bortian jala na terbatas, dung i bongot tu fase na imbaru, i ma na di alam na bebas jala na bebas. Suman tusi, di bagasan Kristus Jesus Tuhanta i, marhitehite haheheonNa sian angka na mate, ditubuhon Debata do jolma paduahalihon (1 Ptr.1:3); diparuar sian ngolu na leleng asa tu ngolu na imbaru. Aha jala boha do ngolu na imbaru i? Tauji ma pamanathon i marhaborhatan sian turpuk jamita ari on.

Na parjolo, ngolu na imbaru i, i ma ngolu na pinalua jala pinadenggan dohot Debata. Di Padan na Robi, dipatikhon Debata do tu bangsoNa Israel patupahon pelean pardengganan sahali sataon. Tu sangkap i ingkon pilliton jala seaton nasida ma sada hambing tunggal, dung i boanon ni sintua ni malim ma mudarna tu bilut na songkal sahali ni undungundung parluhutan na badia manang bagas joro i jala pistikhononna tu langkop pardengganan ni poti parpadanan i. Marhitehite i dipatupa hasaean ni dosa di sandok bangso i. Tudutudu do i tu pardengganan na pinatupa ni Jesus Kristus i, ai songon Sintua ni Malim Bolon dipelehon do diriNa bahen hasaean ni dosa dohot haluaon ni sandok portibi on. Ndang ingkon ganup taon, alai sae do sahali ro di saleleng ni lelengna. Nasa na porsea di Ibana, malua do i, mardenggan dohot Debata jala jumpangan hangoluan na saleleng ni lelengna.

Apala i ma Barita na Uli ni turpuk jamita ari on di hita, angka naung pinalua do hita jala pinadenggan dohot Debata. Ndang ala ni diri manang ulaonta sandiri, alai ala ni ulaon panobusion na pinatupaNa sandiri do, na di bagasan dohot na marhitehite Tuhanta Jesus Kristus, AnakNa na sasada i, na tajalo di bagasan haporseaon. Songon halak angka naung pinalua, ndang sidatdatanta be mardosa. Sian na jolo tu nuaeng, sai adong do halak na sala mangantusi di lapatan ni haluaon i. Di tingki ni Apostel Johannes rupani, adong do na mamingkir na holan na marhahonaan tu tondi do haluaon i, ndang dohot tu daging. Hombar tusi didok, angka naung pinalua tondina, nunga boi non i mangulahon hagiot ni dagingna, isara ni na manangko, mangalangkup, mamunu, dohot angka na asing. Ndang pola boha i, ai holan daging i do na mangulahon i, ndang dohot anggo tondi i. Sian tingki tu tingki sai adong do muse na sangat ekstrim mangalapathon haluaon i, didok rupani, naung dipalua Kristus i do jolma sian angka dosa di tingki na salpu, di tingki nuaeng dohot di tingki na ro. Hombar tusi -- ninna -- ndang sala be na mardosa, ai andorang so diulahon jolma dope dosa i nunga disesa. Ndang sintong i, sabalikna do tahe sialoon jala sipasidingonta do dosa i. Si Paulus mandok: “Hita angka naung mate di dosa i, tung tarbahen hita dope mangolu di bagasan i?” (Rom 6:2) Ndang na mandok na so tagamon be hita madabu tu dosa, tagamon do. Didok sada sian reformator i do: “Simul justus et peccator,” lapatanna tigor alai pardosa (sambil benar pendosa); dung i muse, non posse non peccare, lapatanna ndang boi so mardosa. Alai molo so boi pe hita so mardosa ndang na mandok ingkon ulahononta ma sude dosa, ndang. Angkup ni i, molo mardosa pe hita so tung ma tarajumi i kewajaran; unang tapintori dirinta jala taparsidalianhon portibinta isara ni na mandok: “Ndang pola dia i, ai portibi dope on,” alai ingkon okuonta do paboa pangalaosion do i, hajahaton jala pemberontakan na ingkon solsolan jala topotan. Porsea ma hita: “Molo tatopoti angka dosanta, haposan do Ibana jala bonar, manesa dosanta jala paiashon hita sian nasa hageduhon.”

Na paduahon, ngolu na imbaru i, i ma ngolu na mian di bagasan Kristus. Manang na piga taon na salpu gabe pangajari do ahu di sada parsikolaan ni hurianta di Pematangsiantar. Di sada tingki, tongon mangajar di sada kalas jut do rohangku ala so adong penghapus. “Mana penghapus?” ningku manungkun. “Maaf, Pak; saya belum sempat membelinya,” ninna ketua kelas mangalusi. Hudok muse: “Usahakan dong!” Umbege i mengkelengkel jala marsurak ma na sakalas i sahali mandok: “Dooo … oong!” Pintor sadar ma ahu na so di Jakarta be ahu hape, nunga di Pematangsiantar na so somal mamangke istilah ‘dong’, dirajumi i tahe sigeokgeok jala siparengkelan. Angka na mian di Pematangsiantar ingkon hangoluhononna do cara hidup ni Pematangsiantar, ndang boi cara hidup ni Jakarta, ingkon manghatai hombar tu cara bicara ni Pematangsiantar, ndang cara bicara ni Surabaya, ingkon mangallang indahan ni Pematangsiantar, ndang gudeg ni Jogyakarta, ingkon mangonsop udara ni Pematangsiantar, ndang boi udara ni Bandung, ingkon manghunduli beca ni Pematangsiantar, ndang boi sadu ni Sukabumi.

Songon i do halak na mian di bagasan Kristus, ingkon marpingkir do i hombar tu cara berpikir ni Kristus, bersikap hombar tu cara bersikap ni Kristus, bertindak hombar tu cara bertindak ni Kristus. Dohot jempek, ingkon marparange songon Kristus. Alai boha do parange ni Kristus i? Domu jala saor do Ibana tongtong tu Debata AmaNa, diradoti tongtong hata dohot patikNa, jala dihaholongi Debata sian nasa ateateNa, sian nasa rohaNa dohot sian nasa hosaNa. Ingkon songon i ma hita, molo tadok naung mian hita di bagasan Kristus, ingkon domu jala saor do hita tongtong tu Debata, ingkon radotanta do hata dohot patikNa, jala ingkon haholonganta Ibana sian nasa ateatenta, sian nasa rohanta dohot sian nasa gogonta, jala donganta i songon dirinta.

jkt.11.03.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar