6.07.2010

02 Trinitatis

SERMON JAMITA MINGGU 02 DUNG TRINITATIS, 13 JUNI 2010
Joel 1:8-20

Patujolo

Taringot tu si Joel, tingki dohot latar belakang ni panurirangonna, ida ma Sermon tu Pesta Pentakoste, ari 23 Mei 2010 di blog on.

Di Alkitab, sisada hasadaon do turpuk ari on, i ma 1:(2)8-20 taringot tu: Tulah belalang sebagai hukuman Tuhan; alai di Bibel salinan Batak dua bagian, i ma 1:(1)8-12 taringot tu: Hasisiap binahen ni sihapor, dohot 1:13-20 taringot tu: Apoapo mandokhon paubahon roha. Bala sihapor, tung parmaraan bolon do i na hinabiaran ni halak di daerah-daerah pertanian di Afrika, Timur Tengah dohot Asia. Na boi habang do rongkanan ni sihapor i mamolus gurun Sahara dohot Laut Rara tu tuktuk Arab torus tu India bahkan Rusia. Na deba mamolus Laut Tonga tu Spanyol. Adong tahe laporan na hea momolus Samudera Atlantik tu Karibia. Sarongkanan sihapor boi do manghuphupi awangawang sabidang ni 1200 km persegi; 40 - 80 juta sihapor ma i sakilometer persegi. Soarana mardoromdorom songon soara ni ratusan kapal terbang na sahali habang. Uapna mansai bau. Molo sanga songgop i tu sada inganan tung apala luhut do na tubu di tano i dipasuda; duhutduhut, rambaramba, dohot hau mamungka sian bulungna, bungana, parbuena, sisikna sahat ro di hauna ndang adong na so digagat. Molo masuk pe tu jabu dipasuda do dohot angka ugasan, isara abit, hulinghuling, amak, permadani, persediaan pangan dohot na asing. Mara na songon i ma na masa di tingki ni si Joel. Ra, ndang apala songon i hebatna, alai ndang hurang be i mambahen ranggason angka hau anggur jala matultul antajau (1:7), gabe haleonon jolma, rapar angka pinahan jala sega dohot parugamoon.

Hatorangan

Taringot tu bala i didok si Joel ma: “Mangandung ma ho, songon boru muli na martujung hori ala ni bangunan ni haposoonna.” Dipanghulingi ibana do halak Israel dison songon orang kedua tunggal (ho) jala parompuan. Pangalaho na somal do i di panurirangon. Molo didok rupani boru Sion, Sion keseluruhan do nidokna; boru Jerusalem, Jerusalem keseluruhan; boru Israel, Israel keseluruhan (Sak.9:9; Am.5:2). Mangandung, reaksi na logis do i tu sitaonon, jala i do na tinaringotan ni panurirang i dison. Mansai ngotngot do pangandungnasida, suman tu pangandung ni anak boru na agoan oroanna. Mansai togu do adat ni paroroanon di Israel. Secara hukum, baoa dohot boruboru naung maroroan nunga dirajumi i naung saripe. Molo monding sada sian na dua i, targoar do na tading i na mabalu. (Patudos: Di halak Batak digoar do na songon i na mabalu jongjong). Susa do na mabalu di Israel, ai mansai toru do kedudukan hukumna. Songon i ma digombarhon si Joel dison, mansai marsak do boru oroan i, martujung hori, ai nunga agoan ibana di na hinaholongan ni rohana dohot di masa depanna. Gombaran ni halak Israel ma i na agoan saluhut ala ni bala i.

Songon sistem do ngolu on, gangguan tu sada unsur mangonai do tu keseluruhan sistem. Songon i ma dison, hasesega ni sistem perekonomian marhinorhon do tu sistem religi, ai gabe siap ma pelean sipanganon dohot siinumon di joro ni Jahowa. Ganup ari dipelehon do pelean sipanganon dohot siinumon di joro i. Asa tarpatulus i ingkon na adong do itak, miak dohot anggur. Alai ala naung lengse hauma dohot porlak, ndang tarparade bangso Israel be roti, miak, anggur, dohot angka sipelehonon na marragam i, gabe mansohot ma pameleon di joro i jala gabe margudokpong angka malim, ndang adong be siulaonna. Angkup ni i, rapar ma nasida, ai mangihuthon patik i, adong do bagiannasida sian deba pelean i jala i do na gabe balanjonasida. Ala so tarulahon bangso i be pameleon, ndang dapot bagian be nasida gabe ndang adong be sipanganonnasida. Pangalaho na sangat mengejutkan do i, darurat kerohanian na luar biasa, ai molo pola ndang tarpamasa be pameleon jala ndang mangula angka malim di joro i, na marlapatan do i nunga mansohot be aktifitas parugamoon ni Israel na terutama jala agoan dohot joro i di fungsina.

Di ay.10 diulahi do muse manaringoti hasesega i. Tarulang ladang, ndang tubuan agia aha; duhuton hauma, ndang marfungsi be songon hauma; lusam eme/gandum, mahiang; marsik aek ni anggur, ndang maraek parbuena; malos hau jetun, rahar manang ranggason. Taringot tusi ditorushon dope di ay.11b-12, 16-20 didok: Mago partaonan, lapatanna sega musim, ndang adong be tingki gotilon ala so adong sigotilon; apean hau anggur, mandok mahiang manang rahar; ranggason antajau/hau ara (fig tree), dalimo, harambir/kurma, unte/apel dohot saluhut hau di ladang, lapatanna mahiang manang rahar. Ra, ndang holan ala ni sihapor i, alai dohot do ala ni ari logo, ai somalna di logo ni ari do ro bala sihapor. Ala ni i, siap ma sipanganon sian tano i, gabe haleonon ma sude jala raparan. Diuji nasida pe manuan sisuanon, busuk boti do angka boni di toru ni bongkahan-bongkahan tanah, ai so adong aek. Rumar jala tarulang ma angka bagas parugasanan, marokso angka sopo ai ndang adong be na parosehonsa; pardihana i antong, ai so na adong be eme/gandum sipamasuhon tusi. Ndang holan jolma, pinahan pe maheu do; bodiaron (mabiar/gempar) angka lombu ala na so adong be panjampalan ai mahiang do dohot duhutduhut di adaran. Songon i do nang parduan (rongkanan/kawanan) birubiru, rapar do sude. Angka pinahan di balian pe marhoi do ala so adong be parsoburanna ai nunga marsik angka sunge, jala ndang adong be panjampalanna di halongonan. Tamba dope marana, ai ari logo sisongon i mansai sordit do i tu api gabe masa api rarat na manudahon suansuanan angka naung rahar jala ragason i.

Di ay.11a ditaringoti do muse reaksi logis ni halak Israel tu na masa i. Marlangan angka paruma, tarila ai ndang marparbue na niulana; mangandung parporlak anggur, parhauma saba (parladang gandum) dohot pareme tur (parladang hadio/jelai) ala mago partaonan. Gabe mago ma las ni roha sian bangso i. Somalna, di hamamasa ni gotilon do hagogok ni las ni roha ni angka partani (pat.Ps.126:5-6). Alai ala so adong be gotilon, gabe ndang adong be las ni roha. Ndang holan i, sian bagas joro pe mago do las ni roha i (ay.16b). Di jolo (ay.9) nunga didok, ndang adong be pameleon manang kebaktian di bagas joro i. Sadalan tusi, ndang adong be dohot parendeon disi, ndang adong pamujion, ndang adong pariaiaon dohot parolopolopon.

Luhutna i dibereng si Joel do songon panginona ni uhum ni Debata. Alai huhut, dirajumi do i songon patujolo ni ari ni Tuhan na bolon jala na songkal i. Hombar tusi disosoi ma bangso i asa paubahon roha (pat.2:12-14) na dipungka marhitehite perkabungan dohot parpuasaon. Taringot tusi ingkon angka malim dohot parhobas ni joro i na parjolo. Somalna, na dua i diulahon halak Israel do i mamangke simbol-simbol dohot pambahenan na tarida. Marulos hori rupani, marabit tangki manang na maribak, hundul di sirabun manang mambahen orbuk tu uluna. Songon i ma dison, disosoi do angka malim asa marhohoshon hohos na hombar tu perkabungan jala mangandungi (marhoi/mengeluh), manompuk andora; mangangguhi ma angka parhalado ni langgatan, jala marbulusan abit hori sude parhalado ni Debata. Tanda ni haunduhon ni rohanasida ma i, pangarsakhonon dohot panolsolion di dosa asa tu hamubaon; tanda ni pangokuon paboa ala ni dosa dohot pangalaosion ni bangso i na di bagasanna angka malim i dohot terlibat, ndang patut be nasida marabit hamuliaon, ingkon marabit haleaon nama. Ingkon arsakhonon nasida situtu do hasosohot ni pelean sipanganon dohot siinumon di joro i. Ndang holan ala na gabe menganggur jala na agoan i nasida di jambarna, alai lumobi do ala ni hasesega ni pardomuan dohot parsaoran ni bangso Israel tu Debata. Marhite pranata pameleon i, sasintongna dipauliuli do pardomuan dohot parsaoran ni bangso i tu Debata. Di na so dipatupa be i, na marlapatan do i nunga magotap pardomuan dohot parsaorannasida tu Debata Jahowa.

Alai ndang sae holan malim dohot saluhut parhalado ni joro i na muba, ingkon sandok bangso i do. Di ay.14 disosohon ma asa parbadiaan ni angka malim i sada ari parpuasaon, jala ditingtinghon ma i tu sandok bangso i; dung i, di ari na tinontuhon i ingkon marluhut ma sude sintua dohot pangisi ni luat i marpuasa di joro ni Jahowa. Tontu, parpunguan na balga do i; parpunguan rea. Parpuasaon, di mulana diantusi jala diulahon halak Israel do i laho manambai gogo ni tangiang (pat.2 Sam.12:16), manang pataridahon panolsolion dohot panopotion sekaligus mangido hasesaan ni dosa dohot pasupasu. Di habuangan Babel lam diharingkothon bangso i do mangulahon parpuasaon i. Alasanna parjolo, ala diparhatopot nasida do na uhum ni hadosaonnasida do habuangan i, gabe ditopoti ma i marhite na marpuasa. Paduahon, ala ndang boi be nasida mamelehon pelean (sintuhu ni peribadahan tagan so habuangan) ala ndang adong disi bagas joro, alai sai boi do anggo na marpuasa jala ala ni i gabe mimbar ma sintuhu ni peribadahannasida sian na mamele tu na marpuasa. Dung mulak sian habuangan pe, nang pe naung dipajongjong muse bagas joro i jala boi nasida mangulahi mamelehon pelean, tong nama diargahon nasida situtu parpuasaon i. Somalna, diulahon do i marhite na mangorom sipanganon, siinumon, dohot hubungan seks; tumatangis jala mangangguhi na manggombarhon sikap hamubaon tu Jahowa.

Nunga nidok di jolo, siangkup ni panginona ni uhum ni Debata, luhut na masa i dibereng si Joel do songon patujolo ni ari ni Tuhan i. Konsepsi ari ni Tuhan i na marhahonaan do tu keseluruhan ni panghirimon eskhatologis na memuncak di haroro ni Tuhan i sandiri. Ari na bolon jala na songkal do i (2:11; Sep.1:14), ari haholomon (Am.5:18, 20), ari hasiapon sian Jahowa (Jes.13:6), ari na sogir ala ni parpiarpiar ni rimas ni Tuhan i (Jes.13:9), ari hamusuon (Hes.13:5), jala ari partubolan (Hes.30:5). Makna parjolo ni ari ni Tuhan i, i ma paruhuman tu sandok portibi on. Ingkon uhuman ni Debata do saluhut, angka bangso dohot Israel. UhumanNa angka bangso ala ni hajahaton na niulahonna tu donganna jolma dohot ala ni hamusuon na pinatupana tu bangso ni Debata; Israel pe uhumanNa do laho papitahonsa. Makna paduahon, haluaon tu angka na porsea. Hombar tusi sai dipadomu do i tu parporangon dohot tu peristiwa-peristiwa kosmis. Marhite i diuhum Debata do angka bangso, dipapita ia bangsoNa asa hobas tu haroroNa. Asa molo tarsonggot pe portibi on di hamamasana, ndang tarsonggot anggo na porsea i, ai molo masa angka i partanda do i paboa naung jonok haluaonna, gabe lam marpos ni roha jala marhahirimon ma nasida huhut joujou tu Tuhan i. Songon i ma dison, ala ni pangantusion i, mewakili bangsona didok si Joel do: “Tu Ho do, ale Jahowa, ahu joujou” (ay.19a).

Rancangan Homiletis

Paasingasing do pamingkirion ni jolma taringot tu pardalan ni tingki manang sejarah. Di na deba, digombarhon do i suman tu ulok na manurbing ihurna, mandok marputor. Halak Hindu rupani, songon i do pandokna. Molo mate sasahalak, ia na denggan do parangena saleleng di ngoluna bereinkarnasi ma ibana tu tingkat na tumimbo, isara ni na gabe raja, resi manang maharesi; sabalikna, ia na roa do pangalahona lahir kembali ma ibana tu na tumoru isara ni na gabe bodat manang babiat. Songon i do torus, mordongordong. Na asing, digombarhon do i suman tu hujur na pinantomhon, mardalan tigor manuju tu sada titik. Torus, ndang hea mulak.

Suman tusi do pandok ni hata ni Debata, na mardalan do tingki dohot sejarah manuju tu ujung. Ndang apala tigor, suman tu ulok na manginsir margellokgellok do; sipata mansai dao mamedu pardalanna tu siamun, dung i tu hambirang; tu siamun muse, dung i mulak tu hambirang, alai sai dipatogutogu Debata do i manuju tu ujung na tinontuhonNa, i ma ari ni Tuhan i. Ari ni Tuhan i, i ma ari haroro ni Jesus Kristus paduahalihon tu portibi on. Laos digoar do i ari parpudi, ai dungkon ni i ndang adong be ari, tingki na manongtong nama saleleng ni lelengna; ndang adong be dohot sejarah, i ma rangkaian peristiwa sebab akibat manang tantangan dohot jawaban (challenge and response).

Andorang so ari i masa do jolo ragam ni na masa songon bala sihapor na martaringot di jamita ari on. Bala sihapor, tung parmaraan bolon do i na hinabiaran ni halak di daerah-daerah pertanian na di Afrika, Timur Tengah dohot Asia. Na boi habang do sihapor i marrongkananrongkanan mansai dao. Sarongkanan bolas do manghuphupi awangawang 1200 km persegi; 40 - 80 juta sihapor ma i sakilometer persegi. Soarana mardoromdorom suman tu soara ni ratusan hopal habang na sahali habang. Uapna mansai bau. Molo songgop tu sada inganan tung apala luhut do dipasuda; duhutduhut, rambaramba, dohot hau mamungka sian bulungna, bungana, parbuena, sisikna ro di hauna ndang adong na so digagat. Molo bongot pe tu jabu dipasuda do dohot abit, hulinghuling, amak, permadani, persediaan pangan dohot na asing. Mara sisongon i ma na masa di tingki ni si Joel. Ra, ndang apala songon i hebatna, alai ndang hurang be i mambahen ranggason hau anggur dohot hau jetun, hau ara dohot dalimo, kurma dohot apel jala gagal panen gandum dohot hadio. So sundat dope logo ni ari na sordit tu api, gabe masa api rarat na manudahon suansuanan naung paturanggason i, jala mahiang dohot angka sunge. Masa ma haleon potir, raparan jolma dohot pinahan; marsak jala tumatangis angka partani, agoan nasida di halalas ni roha dohot pariaiaon. Na marhinorhon do i dohot tu bagas joro, ai gabe mansohot ma pameleon manang ibadah; margudokpong angka malim jala rapar. Luhutna i, dibereng si Joel do songon panginona ni uhum ni Debata dohot patujolo ni ari ni Jahowa na bolon jala na songkal i.

Sian tingki tu tingki, tarmasuk di tingkinta on sai masa do na songon i, diuhumi Debata hajolmaon marhitehite angka na masa. Masa do rupani bencana alam isara lalo bolon, aek magodang dohot tsunami; bencana sosial isara pargutugutuon, tawuran dohot amuk massa; bencana politik isara hamusuon dohot parporangan; dohot peristiwa-peristiwa kosmis. Di angka tingki na parpudi on rupani tarhilala do di torop inganan hamohopon na maringaringar. Adong mandok na marbonsir do i sian ledakan di mata ni ari, na asing mandok ala ni pergeseran ni mata ni ari sandiri. Manang bangso dia pe di tingki on ndang boi be nengelnengel gompul manang masa bodoh taringot tu mara ni pemanasan global dohot perubahan iklim naung mamungka tarhilala panghorhonna di torop inganan. Ninna, molo lam martambatamba hamohopon ni portibi on, malala do salju dohot es na di angka dolok dohot na di kutup jala mabaor sude tu laut, manaek ma permukaan laut jala sirnip angka inganan na toru hian, gabe lam moru ma bidang ni darat. Sabalikna, godang ma inganan na gabe mahiang jala muba gabe tano bangkalbangkal na so tubuan agia aha, gabe masa pengungsian besar-besaran tu luat angka na boi dope inganan. Molo masa angka na songon i, na boi marhinorhon do i tu parngoluon parugamaon. Ndang sanga be halak mamingkirhon pranata na mangaradoti pardomuanna tu Debata, isara parsombaon dohot pameleon. Sudena i gabe singotsingot do tu hita paboa na lam matua do portibi on jala lam manjonok tu ujung, tu ari ni Tuhan i na tinontuhonNa sian tahi ni roha dohot huasoNa. Boha ma hita mangadopi i?

Songon na nidok nangkin, luhutna i parjolo sahali dibereng si Joel do songon panginona ni uhum ni Debata ala ni dosa ni bangso i. Ala ni i, ganup nasida ingkon arsakhononna be do dosana, parhatopoton jala solsolanna. Alai ndang sae holan pribadi, ingkon patupaon nasida do perkabungan dohot parpuasaon nasional. Taringot tusi, dipungka do sian angka malim ro di sandok parhobas ni joro i. Ingkon marhohos jala maruloshon hori nasida, manompuk andora jala mangangguhi. Tanda ni haunduhon ni roha ma i, pangarsakhonon dohot panolsolion di dosa. Ingkon arsakhonon nasida do huhut hasosohot ni pamelean joro i, ai na marlapatan do i naung sega pardomuannasida Debata. Marhitehite pranata pameleon i, sasintongna dipauliuli do pardomuan dohot parsaoran ni bangso i tu Debata. Di na so dipatupa be i, na marlapatan do i nunga gotap pardomuan dohot parsaorannasida tu Jahowa. Ihut tusi, ingkon papunguon nasida ma sandok bangso i patupahon parpuasaon rea di bagas joro laho manambai gogo ni tangiang dohot tanda ni hamubaon tu Jahowa. Ingkon haporseaan nasida do huhut, songon patujolo ni ari ni Tuhan i, uhuman ni Tuhan i ndada na manudahon, na papitahon do. Ala ni i ingkon ditanggapi do i marhite hamubaon ni roha dohot parsihohoton marhaporseaon dohot na joujou tu Jahowa.

Laos songon i ma hita, molo masa angka na tinaringotan di ginjang i, ndang ringkot hita tarsonggot, ai lam jonok pe portibi on tu ujung lam jonok do dohot haluaonta. Ala ni i, ingkon laos dirgak do ulunta jala sihar panailinta. Nang pe songon i, ingkon tanggapanta do i marhite hamubaon ni roha dohot parsihohoton marhaporseaon, panghaposion dohot na joujou tu Debata. Ndang taboto manang na sadihari haroro ni ari ni Tuhan i. Marsogot do, haduan do manang na leleng dope, ndang adong hita na umbotosa. Na marlapatan ma i, buat sementara taharingkothon dope portibi parmiananta on. Siusahohononta do asa lam tu dengganna portibi on ingananta. Manang na satongkin nari pe i manang na leleng dope naeng ma lam denggan, unang ma lam roa. Ala ni i sipadengganonta do angka na sega. Molo tinaringotan ma rupani nangkin perobahan iklim dohot pemanasan global, ingkon na marusaho do hita paturehon i. Unang so taboto, masa pe i ndang tarsirang i sian hasalaan ni jolma. Mangihuthon angka parhapistaran, sada sian sibonsiri ni i i ma hasesega ni angka tombak na nirabasan ni jolma bahen ‘kepentingan’ ni jolma isara tu pembangunan ni jabu dohot kebutuhan kertas. Didok G Schwab di bukuna Dance with the Devil, satu edisi minggu koran New York Times sudah menghabiskan 150 are hutan. Tapahusorhusor ma, sadia bidang ma tombak na hona rabas laho manggohi kebutuhan kertas tu ribuan surat kabar di sandok portibi on, kebutuhan kertas ni buku, kertas toilet, tissu, kertas acara minggu dohot warta jemaat ni angka huria dohot lan na asing na so diimbangi dohot reboisasi na memadai? Mauliate do dohonon ai mamungka taon 2010 on dipatupa hurianta do na papungu pelean tu ulaon Keadilan, Perdamaian dan Keutuhan Ciptaan (Justice, Peace and Integrity of Creation), atik pe ingkon sungkunon do tar tu dia ma hapeahan ni i. Diusulhon sada dongan do: Nunga tabahen Taon Koinonia, Taon Marturia, Taon Diakonia, Taon Penatalayanan, dung i mangihut ma muse Taon Jubileum; boha, ndang denggan bahenonta sada Taon Penanaman Pohon HKBP? Ninna roha, usul na ringkot parrohahonon do i jala sikapan. Dung i, nda ringkot pingkirhononta taringot tu penghematan ni harotas? Di jabunta be rupani, marhite na manggonti tissu dohot lap; di huria marhite na so mancetak acara minggu, alai padiar ma ganup ruas mamboan sandiri buku endena tu gareja. Unang tadok: “Ah, otik hian do harotas hupangke hami,” ai angka ulaon na balga dipungka do sian na metmet.

jkt.17.05.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar