9.05.2011

Duabelas Trinitatis

SERMON JAMITA MINGGU 12 TRINITATIS, 11 SEPTEMBER 2011

Jes.29:17-24

Patujolo

Mangula do si Jesaya di Juda di tingki hinarajahon ni si Jotam (747-743 SM), si Ahas (743-726 SM) dohot si Hiskia (726-697 SM). Ndang torus manorus, marujuuju do hombar tu parro ni pangungkapon sian Debata. Tarbagi tolu do tingki ni pangulaonna, i ma periode-I, sian panjouonna torus tu porang Siria-Ephraim (747-734 SM), periode-II sian porang Siria-Ephraim sahat tu habubuang ni Israel Utara (734-721 SM), dohot periode-III sian habubuang ni Israel Utara sahat tu hatutungkum ni huta Jerusalem (721-701 SM). Turpuk on tarrajum tu hasadaon na umbidang, i ma 28:1-35:10. Masuk tu periode-III. Di ombas i, hot dope Harajaon Juda, alai tarsosak situtu jala ingkon manggarar jomba bahal tu Asur. Ala so tahan dohot ala ni jujujuju ni Misir, memberontak do nasida dua hali, alai jalojalo do diintopi Asur. Mareak ujung ni periode i, disola jala disegai do godangan tano Juda; ditungkum ia Jerusalem, alai ndang anggo dibongoti jala dipatunduk (701 SM). Sude i dibereng si Jesaya do songon uhum ni Debata ala ni angka dosanasida. Tingki i, mansai roa do pangalaho ni halak Juda. Ndang porsea jala ndang marhaposan nasida tu Debata, tu Misir nama. Mangulahon angkal dohot sipaotooto sude, ndang olo unduk tu hata ni Debata (28:7 duu); jonok Debata di pamanganna, alai dao sian rohana (29:17). Ala ni i gabe dipasahat Debata nasida tu tangan ni parbegu (29:1 duu), tu haotoon dohot tu hapitungon (29:9 duu). Ndang adong na tau paluahon nasida sian i. Misir manang Asur pe ndang boi. Debata sandiri do na boi paluahon nasida sian i. Di turpuk on, ditaringoti do sada persfektif eskhatologis na mangalehon panghirimon na imbaru, ai paimbaruon ni Debata ma portibi (alam) dohot roha ni manisia, gabe patar hatigoran ni Debata na paluahon halak na bonar.

Hatorangan

“Nda otik nari situtu nama, jadi muba ma Libanon gabe hauma na lunak jala hauma na lunak i gabe tombak dietong.” Sahali nari, di jolo ni turpuk on (9-16), dipaboa do manang songon dia keadaan ni halak Juda. Maoto do nasida, pitung, nengel, ndang lomo rohana mambege hata ni Debata, dipasambar do hasintongan jala disoadahon Debata. Ala ni i, sursar do saluhut jala lumlam. Alai dison, digombarhon ma na paubaon ni Debata do na lumlam i jala paimbaruonNa saluhut. Di bahasa na puitis mansai uli panggombarhonna di haimbaruon i. Libanon na di utara ni Galilea, hatubuan ni hau ares angka na timbo jala na jagar. I ma na songon simbol ni haginjangon ni roha. Alai satongkin nari, songon i ma digombarhon dison, paubaon ni Debata ma i gabe hauma na lunak (sumintong, porlak hau na marparbue, kebun buah-buahan). Pinatudos tu hau ares, hau na marparbue andul do i i umpondok jala ndang apala jagar. Gombaran ni hatoruhon ma i. Jadi, paimbaruon ni Debata ma jolma i, na ginjang marroha hian gabe angka na toruk marroha.

“Dung i di na sadari i begeon ni angka na nengel ma hata ni Buku na Badia i jala marnida ma mata ni halak na mapitung sian haholomon dohot hagolapon.” Dison, digombarhon do muse aspek na asing ni haimbaruon ni jolma i, i ma hamalumon ni sahit dohot tihas ni partondion, ai marbinege ma disi angka na nengel jala marnida angka na mapitung gabe boi muse manjaha dohot mambege hata ni Debata. Nunga nidok, di hamamasa ni uhum i, pitung jala nengel do bangso i tu hata ni Debata, ai dijaha do nian Buku na Badia i alai ndang diantusi, ditangihon do nian alai ndang dibege. Songon na tarsahap Buku na Badia i di nasida jala tartutup (29:11-12). Ala ni i, holom jala golap ma nasida, redem (29:10), lilu tondina jala mangolu di ungutungut (29:24). Alai molo dung dipatulus Debata ulaon haluaonNa i, ungkap ma muse pinggolnasida tu parbinegean dohot pangoloion, ungkap matanasida tu parnidaon dohot pangantusion, gabe ditanda angka ulaon halongangan na binahen ni Debata, mangolu nasida di hatiuron jala mardalani di bagasan hatigoran.

“Jadi mardapotdapot ma las ni roha ni halak na dangol mida Jahowa jala marolopolop ma angka jolma na pogos mida Ibana na sun badia ni Israel.” Di tonga ni bangso na nengel jala na mapitung i, adong dope saotik nari halak angka na marsihohot di hadaulaton dohot haunduhon tu Jahowa, angka na mabiar mida Debata. Tarsosak do nasida, diparsineang, dirupa jala direhei halak. Ndang ala ni jahatna, tung ala ni hasatiaon dohot pangoloionna tu Debata do. Dison dibagabagahon, molo dung dipatupa Debata haluaon i, dipauba roha ni angka na jungkat, malua ma nasida sian pangarupaon gabe marlas ni roha nasida di bagasan las ni roha na mardapotdapot. Halalas ni rohanasida i dipusathon do tu Jahowa na sun badia ni Israel, haroroan ni haluaon i. Habadiaon ni Debata, apala i do teologi ni buku Jesaya (6:3b-7). Badia, parjolo sahali ndang istilah etis/moral i, alai istilah teologi do, na mangondolhon haasingon ni Debata sian nasa na adong. Na songkal jala na marmulia do Debata, na marhabangsa di hatongtongon na so hadonohan. Alai laos diondolhon i do usahoNa na paasinghon manang papulikhon sapunguan jolma (marhite ulaon haluaonNa) asa gabe bangso hapunjunganNa, siparsaorhononNa. Di bagasan ni i, na gabe marlapatan etis do habadiaon i, ai angka na pinillitNa i tarjou do asa gabe badia. Asa, pamangkeon ni ‘na sun badia ni Israel’ dison sekaligus do i mangondolhon taringot tu pambahenan haluaon ni Debata dohot taringot tu tanggungjawab moral siulahonon ni halak Israel. Asing sian sinajolo, naeng mangolu nasida di bagasan parange ni angka naung malua, na badia, na asing sian na asing.

“Ai pidom ma disi halak pangarupa, jala siap pangarehe jala pesan sude jolma angka na marsangkap hajahaton. Angka na mambahen mardosa jolma i marhitehite hata dohot manaon jorgong tu halak na mandok hata sintong di bahal, jala dipadapot halak na tigor i marhitehite sipaoto.” Konsekuensi ni pambahenan haluaon ni Debata ingkon mangonai uhum do Ibana tu angka parjahat. PapidomonNa ma jolo angka na mangarupa dohot na mangarehei angka na pogos dohot na dangol. Angka ise do i? I ma angka na ginjang marroha, na mangasahon hajongjongan dohot hamoraonna, jala na mamangke nasa na di ibana tu angka ulaon hajahaton, so mabiar mida Debata (pat.13:11; 25:3; 29:5); angka na mangalangkai uhum jala manginsahi panurirang ni Tuhan i (pat.28:14 duu; Ps.42:11; Poda 21:24); angka panipu na marsintahon harugian dohot hamagoan tu donganna jala na so dung mansadi marsangkapi dohot mangulahon hajahaton. Tarmasuk ma tuson angka partogi ni bangso i, isara angka panguhum, malim dohot panurirang (pat.29:10b), angka na so marmahani bagso i songon na patut. Dirupa nasida tahe bangso i, dililuhon, diela tu dosa. Sada sian angka ulaon pangarupaon na pinatupanasida, i ma na papeol uhum dohot hasintongan di paruhuman. Suman tu na masa di halak Batak na dipatupa paruhuman di partungkoan, songon i do di halak Israel, paruhuman di tingkat partoru na marhahonaan tu kasus-kasus perdata dohot moral dipatupa do i di bahal ni huta na niuluhon ni angka sintua ni huta, angka malim dohot angka panguhum (pat.5 Mus.21:19; 22:15; Jos.20:4). Hombar tu patik i nian, ingkon dalanhonon nasida do paruhuman i di bagasan hatigoran dohot hasintongan. Alai tung apala alo ni i do diulahon nasida, ai mansai mura do nasida mambahen mardosa jolma, lapatanna mansai mura mamutushon marsala halak so jolo manat ditimbangi hombar tu uhum dohot bukti-bukti na sah, alai sae do holan marhitehite hata. Ditaoni nasida do jorgong manang gasip (jerat) isara ancaman manang intimidasi tu halak sihatindanghon na sintong di paruhuman i. Angkup ni i, marhite sipaotooto isara panindangion gapgap dipadapot do halak na tigor. Molo angka sitiop hatigoran dohot hasintongan ndang jongjong be di hatigoran dohot hasintongan, ndang longang roha molo lobi so parduli situan natorop disi. Gabe godang ma na mabiar manghatahon na sintong, na deba nengelnengel gompul manang masabodoh, na asing muse apatis tu nasa na margoar hasintongan. Bahen hasasaut ni tahi haluaon ni Debata na taringot tu bangsoNa, angka pangarupa dohot pangarehei na sumangkapi hajahaton sisongon i ndang boi so diuhumi. Ndang holan sahali, alai sapanjang tingki haluaon i mardalan do panguhumion i.

“Dibahen i songon on do hata ni Jahowa na palua si Abraham tu pinompar ni si Jakob, ‘Jala ndang be jadi tarurak si Jakob, ndang be langan bohina. Ai molo diida angka anakna jadijadian ni tanganHu di tongatonganasida, parbadiaan nasida ma goarHu, parbadiaan nasida ma dohot na badia ni si Jakob, jala habiaran nasida ma Debata ni Israel.’” Haluaon sipatupaon ni Tuhan i na marhahonaan do i tu sandok bangso ni Debata. Dao andorang so jamita on, nunga bola dua harajaon Israel, i ma Israel Utara manang Epraim dohot Israel Selatan manang Juda, jala di 721 SM nunga tarbuang Epraim tu Asur. Nang pe songon i, ndang gabe so parsidohot nasida di bagabaga haluaon na martaringot di jamita on. Paboa luhut nasida parjambar disi, digombarhon ma dison na dibagabagahon Debata do haluaon i tu pinompar ni si Jakob. Di bagasan si Jakob, sada dope nasida sude; ndang adong dope utara manang dangsina, ndang adong Epraim manang Juda. Laos songon i do muse di ujungna, di tingki haluaon i, tong do nasida sada. Dison, digoar do Jahowa i ‘na palua si Abraham.’ Palua sian dia? Ndang torang i dison. Alai ra, ndang dao na sinangkap ni i sian panjouonna na sian Ur na di luat Kasdim i. Marhite panjouon i, dipalua do Ibana sian hasipelebeguon (pat.Jos.24:14-15) tu pangoloion di Debata. Jahowa na palua si Abraham i ma na marbagahon tu bangso Israel dison paboa na so tarurak be nasida jala ndang be langan bohina, lapatanna ndang maila be ala ni biar ni roha dohot parhansitan. Singkat ni na maila jala marlangan, dung dialami nasida pambahenan haluaon ni Debata, parbadiaan jala habiaran nasida ma goar ni Tuhan i. Marbadiaihon mandok, marhatopothon paboa Ibana do Debata; sasada Ibana, na asing jala na tandi sian na asing, sian nasa na adong. Na marbadiaihon i ndang tarsirang i sian na manghabiari, ai manang sadihari Debata papatar habadiaonNa sai songon na adong do pandokdohi na mandondoni na mambahen mabiar jolma i jala tahutan, penuh rasa gentar (pat.Jes.6:5).

“Jadi dapotan roha ma jolma partondi na lilu hian, jala gumuruhon poda ma halak parmungutmungut.” Na marbadiaihon goar ni Tuhan i na mangigil sandok hamubaon do i, hamubaon ni harohaon dohot pamingkirion. Hombar tusi, dibagabagahon do dison transformasi ni jolma, ai dapotan roha (sumintong, dapotan pangantusion) ma partondi na lilu hian. Ndada pangantusion na marhahonaan tu utohutok, tu haporseaon do, gabe hehe jala masihol rohana tu parsaoran dohot Tuhan i. Jala angka parmungutmungut (ala ni haliluon ni tondina) gabe mangguruhon poda manang pangajaran (doktrin), ungkap rohana tu tahi ni Debata jala gok las ni rohana mamujimuji Tuhan i.

Panggohionna

Sadihari do digohi bagabaga on? Ndang sahali, alai na sai digohi do i di angka tingki na mangihut. Rupani, di tingki ni si Hiskia dipamasa do haimbaruon parugamoon. Dung bangkit raja ibana, dipasintong do parsombaon tu Debata, dilohai angka tambak dohot ganaganaan angka na pinauli jala na sinomba ni amana si Ahas (2 Raj.13:3 duu). Laos di tingki i sumurut do huaso ni halak Asur, gabe malua harajaon Juda sian hasosahan (2 Raj.19:35 du). Na boi berengon ni halak na satingki dohot Panurirang Jesaya do i songon panggohion ni bagabaga on. Songon i ma di angka tingki na mangihut tusi, angka sundut ni halak Israel sai boi do marnida dohot mengalami panggohion ni bagabaga i di sada manang lobi peristiwa sejarah. Nang pe songon i, panggohion na sasintongna masa do i di haroro ni Kristus. Di bagasan dohot marhite Ibana songgop haluaon dohot haimbaruon na sempurna, haluaon na gok jala na utuh, pardagingon dohot partondion. Dipatubegehon Ibana do Barita na Uli tu angka na pogos, dipamalum na marsahit, dipahisar angka na martihas, dipabosur na male, diapuli angka na marsak, dijangkon angka pardosa, jala marhite ulaon panobusionNa di silang i dipatupa haluaon situtu, i ma haluaon sian dosa, sian sibolis dohot sian hamatean. Di hamamateNa i, nunga laos diuhum sibolis i raphon angka anak harajaonna. Ditorushon do haluaon i setiap saat, dung i pasingkoponNa ma i muse di ari parpudi. Disi ma masa haimbaruon di atas ni saluhut (Pgk.21:1 duu), gabe masa ma hahisaron dohot hahilason na so ra mansohot.

Rancangan Homiletis

“Holong do rohangku di Jahowa,” i do pandohan na parjolo tajaha nangkin di Hata ni Debata Turpuk ni Ari Minggu on, Ps.116:1-19. Panindangion ni sahalak na porsea do i naung mengalami pambahenan haluaon ni Debata. Na dimusui angka pargabus do ibana, gabe tarjepol jala dangol situtu panghilalaanna, hira naung dihaliangi rante ni hamatean ibana jala talpe tu hagogotan ni banua toru. Alai di na joujou ibana tu Debata, sian holong ni rohaNa ditangihon do parhurajaionna i jala dipalua ibana. I ma na mangonjar ibana manghaholongi Debata di bagasan sada kasih balasan na sian sandok hangoluanna. Hita pe, na tarjou do manghangoluhon holong na songon i. Didok apostel i, “Marroha holong ma hita, ala Ibana jumolo manghaholongi hita.” Aha huroha naung binahen ni Debata tu hita. Tapamanat ma i marhaborhatan sian turpuk jamita di hita ari on.

Dihatahon si Jesaya do jamita on di Juda di sada tingki na maol jala na susa. Suman tu tandiang na hapuloan do Juda hatiha i, jala hasosahan situtu ai ingkon manggarar jomba bahal do nasida tu Asur. Dibereng si Jesaya do saluhutna i songon hapataran ni uhum ni Debata tu hadosaonnasida. Ndang porsea be nasida tu Debata, nengel jala pitung nasida tu hataNa. Ala ni i dipasahat Debata nasida tu huaso ni parbegu na manosaknosak nasida. Saluhutna i, secara kumulatif gabe songon lingkaran setan na so marujung, ai lam nengel ma nasida jala mapitung, lam pogos jala dangol. Alai dison, dibagabagahon Debata do haluaon di nasida. PatupaonNa ma haimbaruon, jadi muba ma angka parroha na ginjang hian gabe parroha na toruk, buhaanNa muse pinggol dohot matanasida gabe ungkap tu hata ni Debata, dapotan roha muse jolma partondi na lilu hian jala gumuruhon poda halak parungutungut; malua ma nasida sian hasosahan, sian haurahon dohot sian langan ni bohi, gabe marlas ni roha nasida jala marolopolop marbadiahon dohot manghabiari Debata, na badia ni Israel.

Nunga leleng dung salpu tingki ni si Jesaya. Nang pe songon i, sai masa dope songon na tinaringotanna di panurirangonna on. Laos songon i do nang di tingkinta on, na boi masa do tong hanengelon dohot hapitungon tu hata ni Debata. Godang do nian parmingguan na balga na dilengkapi marhite koor dohot ende na manarik roha, alai atik boha do songon na masa di Israel, holan di pamangan. Godang bibel dohot angka buku kristen na dicetak di bagasan hata angka na haantusan, ragam alat komunikasi massa isara koran, majalah, radio dohot televisi na patubegehon hata ni Debata, marmansam alat audio visual isara casette, cd, dvd, manang film angka na tarpangke patubegehon jamita, godang parjamita na malo dohot halak na punya kharisma manurat, marsoara manang mengorganisasikan kebaktian kebangunan rohani massal, alai atik boha do impola ni Barita na Uli i laos buni di bagasan angka i, jala Bibel i gabe songon buku na tarsahap na so boi jahaon jala na so boi manghatai. Godang haholomon dohot hagolapon di tongatonga ni masyarakat, ragam penyelewengan di tongatonga ni bangso dohot negara; torop na nengel jala pitung, buha nian pinggol dohot matana alai ndang marbinege jala ndang marnida; ndang tarhatahon godang ni gabus dohot sipaotooto, na papeol uhum dohot hasintongan gabe torop ma na redem, na so pola parduli be tu nasa na margoar hasintongan. Ise do na boi paturehon jala na paluahon hita sian angka i? Jolma ndang boi, alai ingkon Debata sandiri do na turun tangan. Nunga dipatupa Ibana i di bagasan Jesus Kristus naung ro tu tano on. Di bagasan Ibana dipatupa Debata haimbaruon dohot haluaon ni hajolmaon. Ibana do alus haluaon tu ganup sundut ni manisia, tarmasuk hita angka na mangolu di tingki on dohot di inganan on. Ala ni i, patut haholonganta do Ibana. Ndang sae holan di bagasan dohot marhitehite hata, alai ingkon dohot do di bagasan dohot marhitehite ringgas ni rohanta manorushon ulaon haimbaruon dohot haluaon i tu sandok hajolmaon. Angkup ni i, ingkon parbadiaan jala habiaranta do Debata sian sandok ngolunta jala marlas ni roha hita mangoloi Ibana. Siradotanta do haimbaruon dohot haluaon i marhite na manghangoluhon ngolu na badia, na hombar tu lomo ni rohaNa.

Mulak tu turpuk ari on, ia mardosa jala jahat pe halak Juda di tingki ni Panurirang Jesaya, godangan do i ala ni partoginasida, i ma angka raja, malim, panurirang, panguhum dohot pangituai. Ndang diparmahani nasida bangso i songon na patut, sabalikna do tahe, diela do nasida mangulahon dosa; ndang dipinsangi angka siula hajahaton, dohot tahe nasida mangulahonsa. Ditindas nasida do situan natorop, ndang jongjong nasida di hasintongan dohot hatigoran. Ala ni i ndang longang roha molo lobi jumahat dope bangso i, umpitung jala umpojam. Bahen hasasaut dohot hatongtongon ni haimbaruon dohot haluaon i, ndang boi so uhuman ni Debata siulahon na songon i. Didok nangkin, “Ai pidom ma disi halak pangarupa, jala siap pangarehe jala pesan sude jolma angka na marsangkap hajahaton. Angka na mambahen mardosa jolma i marhitehite hata dohot manaon jorgong tu halak na mandok hata sintong di bahal, jala dipadapot halak na tigor i marhitehite sipaoto.”

Suang songon i do nang di tingki on, na bertindak do Debata manguhumi halak angka na mangulahon na so jadi. Manang ise pe halakna, parhalado manang ruas, partogi manang parripe, ndang tagamon malua i sian uhum ni Debata. Na boi masa do i di bagasan dohot marhitehite ragam cara. Ndang sai ingkon di bagasan dohot marhitehite cara na hebat manang na luar biasa, alai boi jala jumotjot do di bagasan dohot marhitehite pangalaho angka na somal isara ni sahit, harugian, hasonggoton, haurahon, haleaon, dohot angka na asing. Ndang sai holan tangkang ni rakyat i molo so diparsangapi torop halak be nuaeng alai diinsahi jala dileai nama angka na pinatujolo di tongatonga ni masyarakat, bangso dohot negara isara ruas ni DPR manang Presiden, alai na boi do i uhum sian Debata ala ni hamongkuson dohot pir ni rohanasida na hurang parduli di sitaonon dohot pardangolan ni bangso. Boi do ndang dibereng jala ditanda be i songon uhum, alai songon na nidok di ginjang holan tangkang ni rakyat. Taringot tusi dohonon do, hasopanandaonna i pe, uhum do i. Olo, uhum na jorbut do i molo so diboto halak be naung mardalan ibana di dalan hamagoan. Sandok ndang hohom Debata taringot tu hajahaton ni angka na jahat. Na gabe apulapul ma i di hita, molo taida pe angka na jahat na mardohar di hajahatonna, ndang gabe mandele hita ai taboto do ndang ro di saleleng ni lelengna hadoharonna. Na laos tanggungjawab ma i di hita songon huria asa barani maminsang angka na sala. Ndang na manguhum nian ulaon ni huria, alai konsekuensi logis ni ulaon pamaritahonon di haluaon, ndang boi so tingtinghonon jala lumbahononna uhum. Ala ni i, tanda na holong rohanta di Debata na paimbaruhon jala na paluahon i, sipatubegehononta do soara panurirangon taringot tu angka na masa di tonga ni bangso dohot portibinta. Laos sada usahonta do i laho mangambati hajahaton, unang lam torop halak na tarpedem jala na lilu. Amen.

jkt.04.09.2011/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar