8.22.2011

10 Trinitatis

SERMON JAMITA MINGGU 10 TRINITATIS, 28 AGUSTUS 2011
Joh.2:13-22


Patujolo

Jumpang do barita on di sude evangelium (ida Mrk.11:15 duu; Mat.21:12 duu; Luk.19:45 duu). Anggo parbarita na uli sinoptiker, dibaritahon do na masa i marpardomuan tu barita habobongot ni Jesus tu Jerusalem mandapothon sitaononNa, alai si Johannes di bagian pamungkaan ni pangulaon ni Jesus do. Ndang na masialoan i, alai na sadalan do, ai rap mamereng do nasida sude di pardomuan ni na masa i tu sitaonon ni Kristus i. Ndang holan di ariari na parpudi ni ngolu ni Jesus sitaonon i, alai nunga mamungka sian bona ni pangulaonNa. Lobi sian i tahe, sian ombas ni haroroNa tu portibi on.

Hatorangan

“Jadi jonok ma Paska ni Jahudi, gabe nangkok ma Jesus tu huta Jerusalem.” Sian huta Kapernaum, nangkok ma Jesus tu Jerusalem marpesta Paska. Digoar si Johnnes do pesta i dison ‘Paska ni Jahudi.’ Sada petunjuk do i tu ombas panurathonon ni Evanggelium on, i ma dung so dohot be halak Kristen mamestahon angka pesta ni Jahudi. Anggo di mulana, mangolu di bagasan hajahudion dope na porsea i. Bagas joro dope parpunguannasida, jala diargai dope angka institusi keagamaan Jahudi, tarmasuk angka pestana. Alai lam leleng, sirang ma jala godangan do i ala ni sikap penolakan ni Jahudi. Jongjong sandiri ma huria i, jala gabe marasing ma angka pestana. Di ombas na songon i ma disurathon Evangelium on, gabe didok ‘Paska ni Jahudi’ laho paasinghon sian Paska ni Kristen. Paska ni Jahudi, i ma parningotan di haruruar ni halak Israel sian Misir. Mansai balga do pesta Paska i di rohanasida. Ganup taon, di ari 14-15 bulan Nisan manang Abib dihalashon nasida do i. Pamestahonna, dipusathon di Jerusalem jala nasa baoa na marumur 12 taon tu ginjang na maringan di radius 30 KM sian Jerusalem ndang boi so ro mandohotisa. Parompuan ndang pola, alai ndang diorai. Laos songon i do nang angka baoa na di ruar ni i, ndang pola, alai huhut ndang diorai. Angka na di parserahan, sae ma ro sahali saleleng di ngoluna be. Alai marningot balga dohot argana, sai marroan do baoa dohot parompuan sian sandok desa na ualu ni tano Kanaan dohot diaspora tu pesta i. Sian mulana dope, diihuthon Jesus do parngoluon parugamoon ni halak Jahudi (pat.Luk.2:41 duu). Ndang diihuthon boti, alai diboto do batasna hombar tu huaso hatuhanonNa. Songon i ma dison, di na jumpang ombas ni pesta i, dohot ma Ibana nangkok tusi. ‘Nangkok,” ninna, ala Jerusalem dipaojak do di atas dolok. Sian dia pe halak ro, ingkon nangkok do tusi. Alai di pudian ni ari, gabe dapotan lapatan na teologis ma istilah i, mandok borhat tu Jerusalem laho marsomba (menghadap) Debata (pat. naik haji di halak Silom).

“Dung i hundul ma di joro i didapot angka partigatiga lombu, birubiru dohot darapati ro di angka panungkari. Jadi dipauli Jesus ma tali bahen linsinglinsing, dipabali ma nasida saluhutna sian joro i, rap dohot angka birubiru dohot lombu, disarahon ma hepeng ni panungkari i, diunggilhon ma mejana. Dung i ninna ma mandok angka partigatiga darapati, ‘Boan hamu ma i sian on! Unang bahen hamu bagas ni Damang gabe partigatigaan!’” Sahat disi, tarrimas do roha ni Jesus marnida angka partigatiga lombu, birubiru dohot darapati ro di angka panungkari na martigatiga di emper ni angka parbegu (Court of the Gentiles) ni joro i. Bahen hasisingkop ni aturan ni parsombaon, lumobi pelean, dipamasa do di joro i pasar hewan. Mangihuthon patik i antong, nasa pinahan sipelehonon ingkon na hipas do jala na so martihas. Hombar tusi, ingkon jolo dipareso angka malim do sude pinahan na binoan ni natorop na naeng pelehononna di joro i. Alai gabe dipangke angka malim ma i laho mangahut untung tu dirinasida, ai sai adongadong do sahit manang tihas ni angka pinahan i dipatubutubu nasida. Sangkapna, asa langku tigatiganasida. Nunga diparade disi angka pinahan naung ‘bebas keur.’ Di angka na naeng mamele, dao ummura urusan molo dituhor sada sian angka pinahan i (nang pe so sai dumenggan i nian sian na tarboan nasida sian hutana). Argana? Sampulu lima hali sian arga onan. Ninna, si Hannas, Sintua ni Malim Emeritus i do na maniop tampuk ni partigatigaon di joro i hatiha i. Dung i, dipamasa dope disi pasar uang. Na marguna tu panggararan ni gugu tu bagas joro i do i. Nasa baoa Jahudi ingkon manggarar gugu do tu haporluan ni bagas joro i, sashekel perak (samansam hepeng Jahudi) sataon. (Sada shekel perak, argana + lima shilling dohot opat pence). Hepeng on ndang beredar be di pasaran, ai hepeng Rom nama na marlaku songon alat tukar na sah. Holan di bagas joro i nama shekel i adong jala holan tu urusan parugamoon di bagas joro i nama halangkuanna. Manang ise na naeng manggarar guguanna, ingkon tungkarhononna do jolo hepengna tu meja panungkaran naung diparade disi. Alai disi pe, diahut angka malim do parlabaan na so turut, ai tung na sumar do arga ni shekel i dibahen. Di Paskah i mansai rame do meja i, ai i ma kesempatan di angka na ro sian ruar ni Jerusalem laho manggarar guguna, anggo di pangisi ni Jerusalem nunga diungkap kesempatan manggarar i sabulan andorang so i. Marhite i, nunga dipauba angka malim i be bagas joro i gabe liang ni pandobo, manang gabe joro parsantian ni debata mammon. Marnida saluhutna i, dipauli Jesus ma tali bahen linsinglinsing, diusir ma angka partigatiga i raphon pinahannasida, dipabali dohot angka panungkari jala dipantunggalinghon angka mejanasida, gabe marsaburan ma hepeng na mangilas na hinauashon ni angka malim na impolan di perak i. Ndang adong sian nasida na manjua, hatahutan do sude jala hapogan masiboan boniagana be. Boasa? Ai diadopi nasida do disi Tuhan ‘na tarrimas.’ Ndang tarrimas di bagasan mohop ni ateate manang emosi, di bagasan rimas na badia do, i ma hamuruhon (pangharonsothonon manang panghapusuhonon) ni roha manghophop habadiaon ni bagas joro i. Tarrajum tu ulaon hamesiasonNa do i, na ingkon patupaonNa.

“Jadi diingot angka siseanNa i ma hata na tarsurat i, ‘Hamuruhon humophop bagasMi do mangallang ahu.’” Nang pe so dialo di bagasan pambahenan na tarida, ndada na mandok na ditolopi halak Jahudi do hamuruhon ni Jesus na manghophop joro i. Dirajumi do i tahe na so patut, na mangambati pelaksanaan ni aturan ni parsombaon na polin. Mansai sogo do rohanasida di pambahenan ni Tuhan i. Ra, dihilala sisean i do pangaloon ni bangso i, umbahen pintor diingot nasida hata ni Ps. 69:10 i na mandok, “Ai hamuruhon humophop bagasMu do manganhon ahu, jala taha tu ahu do reherehe ni angka na mangarehei Ho.” Hoihoi ni sahalak na porsea do i di Padan na Robi (ra, di tingki ni si Esra manang si Hagai) na manghamurukhon hajojongjong ni bagas joro ni Debata di lambung ni angka donganna na hurang marnida guna ni ulaon i. Anggo di nasida, na rumingkot di tingki i, i ma na manghapusuhon pembangunan pardagingon. Gabe dihosomi jala dimusui nasida ma na porsea i ala ni i. Songon i ma halak Jahudi dison, angka malim khususna, ndang diantusi be ringkot ni na pabadiahon bagas joro i, alai boha do haadongon ni bagas joro i parohon kesejahteraan jasmani tu nasida, i do. (Catatan: Hombar tu na nidok ondeng, tingki panurathonon ni Evangelium on nunga dao di pudi ni na masa i. Ra, kesadaran ni sisean i taringot tu hadomuan ni na masa i tu Ps. 69:10 na tubu di pudi nama i, dung diida nasida sude na masa tu Jesus i. Jadi ay.17 ra, ndang masuk be tu peristiwa i, alai catatan interpretasi na tinambahon ni si Johannes nama i di tingki na manurathon Evangelium i).

“Dung i ninna angka halak Jahudi ma mangalusi Ibana, ‘Aha ma tanda patuduhononMu tu hami, umbahen songon i dibahen Ho?’” Ala na dihamurukhon Jesus habadiaon ni joro i, gabe hosom do roha ni Jahudi mida Ibana. Ai ise Ibana huroha? Aha hakNa mambahen songon i? Didok rohanasida, na boi mambahen songon i ingkon halak na ro sian Debata do. Na ro sian Debata Ibana ulaning asa dibahen na songon i? Molo i do, ba dibuktihon antong marhite tanda.” I ma niigilnasida umbahen didok, “Aha ma tanda patuduhononMu tu hami, umbahen songon i dibahen Ho?”

“Gabe ninna Jesus ma mangalusi nasida, lohai hamu ma joro on; dung i pajongjongonHu ma i di bagasan tolu ari.” Molo mangido tanda angka na so porsea, ndang hea olo Jesus patupahon i, alai sai pintor ditudu do tu sitaononNa, tu hamamate dohot tu haheheonNa (pat.Mat.12:39-40; 16:4; Luk.11:19-20). Songon i do tong dison, ndang dioloi Ibana giot ni roha ni angka Jahudi na mangido tanda i, alai ditudu do tu sitaonon, tu hamamate dohot tu haheheonNa. Ibana sandiri do tanda ni hamesiason dohot hadebataonNa. Ala ni i, Ibana do na parjolo ingkon haporseaan.

“Jadi didok angka Jahudi i ma, ‘Opatpulu onom taon do lelengna dipauli bagas joro on; ia Ho, pajongjongonMu ma i di bagasan tolu ari?” Dung mulak halak Juda sian habuangan Babel, dipajongjong si Serubabel do muse bagas joro i. Ndang songon na parjolo i be, nunga andul moru balga dohot ulina. Alai laho mambuat roha ni halak Jahudi asa unduk tu ibana, dipabalga jala dipauli si Herodes ma i muse, gabe umbalga jala umuli sian na pinajongjong ni si Salomo uju i. Leleng do pembangunan i, pola do opatpulu onom taon.

“Alai dagingNa i do joro na nidokNa disi.” Ndang diantusi angka Jahudi i na nidokNa i, dirimpu do i di bagasan lapatan na sasintongna. Hape, Ibana sandiri do na nidokNa disi. Ibana do na tinudu ni angka simbol dohot pelean di joro i. Bahen hagogok ni i, ingkon manaon do Ibana jala mate, dung i hehe di ari na patoluhon. Tutu do i, ai lam leleng lam tu balgana do hosom ni roha ni Jahudi i tu Ibana, jala mandapot puncakna ma i di pamunuon na tu Ibana. Laho manghamonanghon tuntutan pamunuon i, na masa on do sada sian angka ‘hasalaan’ na tinuhashonnasida tu Jesus (Mat.26:61 par).

“Asa dung hehe Ibana sian na mate, diingot angka siseanNa ma hata ondeng, gabe porsea ma nasida di hata ni surat i nang di hata na nidok ni Jesus.” Hamamate dohot haheheon ni Jesus i gabe tanda do i di na porsea taringot tu hasintongan ni bagabaga na di Padan na Robi dohot angka hata na pinasahat ni Jesus taringot tu hamesiasonNa. Marhite i, tandap ma Ibana Mesias, Tuhan jala Debata.

Rancangan Homiletis

Ise jolma na lomo rohana dirimasi? Ninna roha, ndang adong. Alai pangalaho na sai masa do i. Dirimasi natoras do rupani ianakhonna, dirimasi guru angka anak sikolana, dirimasi na manguluhon angka na niuluhonna. Tontu, na marala do i. Adong rupani hatontuan na so digohi, manang sabalikna na disalpui. Tuhanta i pe na boi tarrimas do tu hita jolma. Di Buku na Badia i mansai godang do tarjaha lumbalumba taringot tusi. Ndang na neang i, na borat situtu do, ai molo sanga tarrimas jala manguhum Ibana ndang adong na manahan jongjong di adopanNa. Ala ni i, patut habiaranta do i jala pasidingonta. Songon dia ma i patupaonta? Tauji ma pamanathon i marhaborhatan sian turpuk jamita di hita ari on.

Sapanjang tingki pangulaon ni Jesus di tongatonga ni bangsoNa, sai dipataridahon do kritikNa tu parugamaon ni halak Jahudi naung lam surut. Dipataridahon do i di jamitaNa, di podaNa dohot di angka pambahenanNa. Songon i ma di jamita on, dipapatar Ibana do sogo ni rohaNa di pelaksanaan ni patik ni parsombaon na marmual di hamongkuson ni angka malim. Mangaramoti hapolinon ni patik taringot tu pelean, dipatupa do di bagas joro na di Jerusalem pasar hewan dohot pasar uang. Alai gabe dipangke angka malim do i laho mangahut untung na so pola sihalojahononhon, ai digadis nasida do disi pinahan dohot arga sampulu lima hali lompit sian arga onan. Songon i di meja panungkaran, digadis nasida do shekel perak dohot kurs na so saimbang tu hepeng Rom. Ala ni sudena i, margukguk ma parlabaan di nasida, alai mandate ma anggo bangso i. Marhite i, nunga diuba nasida joro i gabe liang pandoboan. Na badia hian do joro i, bagas partangiangan tu Debata na badia jala na songkal, alai diramuni nasida do i gabe joro parsantian ni debata mammon. Ala ni i, tarrrimas ma Jesus, dipauli ma tali bahen linsinglinsing, dipabali ma sude partigatiga i sian joro i, diusir angka panungkari jala dipantunggalinghon angka mejanasida.

Pangalaho na songon i ndang sai lias sian huria songon punguan manang pe marsadasada. Ndang sai pandoboon di hepeng (atik pe ndang tarparsoada na boi jumpang do tong na songon i), alai pandoboon di bagasan rumang angka na asing do, isara ni pandoboon di sangap manang huaso. Marragam do dalan ni halak mandungdung i, isara gogo ni soara, pamer hamoraon manang hagogoon. Pandoboon do i molo diuji halak manaiti roha ni na hundul di lambungna asa gabe tu ibana sian na tu jamita. Pandoboon na sumalin do i molo gabe tu dirina dihamonanghon sada parjamita roha ni na jinamitaanna. Na badia do gareja i ai hadir disi Debata. Ala ni i, dijou jamita on do hita, manang sadihari pe hita ro tu gareja taradoti ma habadiaon i. Alai boha ma bahenonta marbadiaihon molo so jumolo do roha dohot hurianta badia? Ndang badia gareja i sian dirina sandiri, na pinarbadiaan do i asa gabe badia; pinarbadiaan ni Debata na hadir dohot huriaNa na marpungu disi. Ala ni i, ingkon jumolo do rohanta i badia; jumolo joro na di bagasan hita i dipatiur jala diingani Debata, dung i pe asa boi hita marbadiahon gareja na pinauli ni tangan bahen parpunguan dohot parjumpanganta dohot Debata. Molo dung songon i tarbahen malua do hita sian rimas na mangonai tu angka na mangaramuni joroNa.

Mulak tu turpukta ari on, nunga niarbis nangkin, di bagasan roha na manghamurukhon habadiaon ni joro i dipabali Jesus do sian i sude partigatiga dohot panungkari. Dohot hata na asing, di bagasan huaso hatuhanonNa dipasohot do sude ulaon pangaramunion jala dipaulak bagas joro i tu hajongjongan dohot lapatanna hian, i ma bagas partangiangan. Alai ndang tarjalo halak Jahudi i, dirajumi do i tahe ulaon na so patut, na mangabati jala na manegai usaho ni angka malim laho pahothon aturan ni pamelon na polin. Ala ni i gabe dihosomi nasida do Jesus i. Dihilala angka sisean ni Jesus i do i, ai pintor dihonahon nasida do na masa i tu hata ni Surat i na mandok, “Hamuruhon humophop bagasMi do mangallang ahu.” Toho do i, ai lam leleng lam tu balgana do hosom ni rohanasida i gabe ditubuhon ma pamunuon, ai ditangkup nasida ma Jesus i, diuhumi jala diparsilanghon. Na marlapatan ma i, ndang diundukhon nasida pinsangpinsang ni Tuhan i, ditulak do. Ala ni i, ndang tagamon so mangonai rimas na umbalga tu nasida.

Suman tusi, sai na maradalan do tu hita pinsangpinsang ni Debata; mardalan di bagasan angka na masa, lumobi di bagasan hataNa. Songon halak Jahudi i, jotjot do ndang unduk hita tu pinsangpinsangNa, tahasogohon gariada. Tarsongon i do antong hajolmaonta, ndang lomo rohanta di sipaingot na tullom, tahasogohon do jamita na tojom, jala hombar tusi tahasogohon ma nang parjamita barani manaringoti hahuranganta. Sabalikna, taigil jala tahalomohon do parjamita na manaringoti dosa ni halak, alai unang ma ditaringoti anggo dosanta. Sai hira na gabe lumomo roha ni Debata di dosanta na sarupa bahkan na umbalga tahe sian dosa ni donganta. Jamita ari on manjouhon tu hita, taundukhon ma pinsangpinsang ni Tuhan i. Unang so taboto, ia dipinsang Tuhan i hita tanda ni na holong dope rohaNa di hita. Didok hata i, “Ai diajar Tuhan i do na hinaholongan ni rohaNa, jala dilinsingi do ganup anak jinangkonNa.” (Heb.12:6; pat.Poda 3:11-12).

Sahali nari, mulak tu turpuk ari on, sian rohanasida na so unduk tu paminsang ni Jesus i, didok halak Jahudi i ma tu Ibana, “Aha ma tanda patuduhononMu tu hami, umbahen songon i dibahen Ho?” Didok rohanasida, ndang adong halak na boi mambahen songon i ia so na ro sian Debata. Alai Jesus, ise Ibana huroha? Sian dia hakNa mambahen songon i? Na ro sian Debata Ibana ulaning? Molo i do, dibuktihon antong marhite tanda na sian ginjang. Alai ndang olo Tuhan i mambahen songon i. On do tahe, ditudu do tu sitaonon, tu hamamate dohot tu haheheonNa. I do na patandahon na Ibana do Mesias manang Kristus na pinarbagabaga di angka surat i, na ro sian Debata.

I ma muse na ringkot antusan jala hangoluhononta sian jamita ari on, Jesus i do Mesias, Tuhan na ro sian Debata. Ibana do na tinudu ni angka simbol dohot pelean na di joro i. Bahen hagogok ni i, ingkon manaon do Ibana jala mate, alai hehe di ari patoluhon. Ndang tarhaporseaan jolma i holan marhite na marnida tanda halongangan manang na boha pe balgana, alai angka halak naung parjolo manghaporseai Ibana, i do na boi marnida jala manghaporseai angka tanda na pinatupana, jala mangundukhon angka pambahenanNa. Dohot hata na asing, Ibana sandiri do tanda ni hamesiasonNa. Ala ni i, Ibana do sitandaon, sitangihonon jala sihaporseaan. Na porsea di Ibana ndang be siuhumon. Ibana sandiri mandok, “Manang ise na tumangihon hatangKi jala porsea di na marsuru Ahu, nunga sahat tu ibana hangoluan na salelenglelengna; ndang pola be ibana tu paruhuman, nunga taripar ibana sian hamatean tu hangoluan.” (Joh.5:24).

jkt.21.08.2011/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar