8.09.2012

Jamita Minggu 11 Trinitatis

JAMITA TU MINGGU 11 DUNG TRINITATIS, 19 AGUSTUS 2012

Poda 9:1-6



Na di ari Jumat i, ari 17 Agustus 2012 boho ma 67 taon dung na diproklamasihon kemerdekaan ni bangsonta, Negara Republik Indonesia na tahaholongi on. Manang di dia pe di Indonesia on, di pusat manang di daerah, dipatupa do upacara dohot perayaan marningot dohot manghalashon peristiwa na bersejarah i. Torop sian ruas ni bangsonta hadir do di pusat-pusat upacara dohot perayaan i. Na deba paihutihuthon sian radio manang televisi. Molo pe so diihuthon sada sian angka i, saotikotikna di bagasan rohana sai adong do pamingkirion taringot tusi, taringot tu proklamasi, kemerdekaan dohot ulang tahun.

Di ari on, nang pe naung dua ari, sai songon na di mata dope proses ni perayaan i. Saringar ni proklamasi, songon na so salpu dope sian parbinegean, jala kesan-kesan pemikiran taringot tu kemerdekaan ndang longkang dope sian roha. Godang do na paingothon hita taringot tusi. Angka tanda manang prasarana perayaan, isara ni gapura, hiasan dohot spanduk, hira so adong dope naung dibungka; manang tu dia pe hita laho, sai godang dope i dapot idaon.

Di ganup upacara peringatan i, sai dijahahon do Pembukaan Undang-undang Dasar 1945. Mansai ringkot do i antong, ai disi do digombarhon sangkap ni Negara Indonesia na merdeka jala na marpamarenta sandiri i. Taringot tusi, didok, “Kemudian dari pada itu, untuk membentuk suatu pemerintah negara Indonesia yang melindungi segenap bangsa dan seluruh tumpah darah Indonesia dan untuk memajukan kesejahteraan umum, mencerdaskan kehidupan bangsa, dan ikut melaksanakan ketertiban dunia berdasarkan kemerdekaan, perdamaian abadi dan keadilan sosial, maka disusunlah kemerdekaan kebangsaan Indonesia itu dalam suatu Undang-undang Dasar Negara Indonesia.”

Mardomu tu turpuk jamita di hita ari on, naeng pamanatonta do sangombas sada sian tujuan ni negaranta na martaringot di Pembukaan ni UUD-45 i, i ma na mandok, “Mencerdaskan kehidupan bangsa.” Cerdas mandok, sempurna perkembangan akal budinya untuk dapat berpikir dan mengerti. Jadi, na martugas do bangso dohot negaranta mangusahohon perkembangan ni akal budi ni masyarakat marhithite pendidikan, pengajaran dan pelatihan. Tontu, na disadari partoginta angka na parjolo i do hiraringkot ni kecerdasan i. Molo boi halak Bolanda na songon i otik menjajah Indonesia na songon i balga pola 350 taon, manang na boha pe adong do pardomuan ni i tu haotoon, ai manang di dia pe di portibi on sai allangallang ni na bisuk do na oto. “Na bisuk nampuna hata, na oto tu pargadisan,” ninna halak hita. Asa tung sintong do molo tung apala kecerdasan i na disurathon di Pembukaan ni UUD-45 i na ingkon ulaon ni bangso dohot negaranta na merdeka i. Taringot tusi, ndang parsoadaon nunga godang naung niula ni bangsonta jala nunga tadai parbuena. Nunga torop ruas ni bangsonta na targoar na pistar, angka sarjana, doktor dohot profesor. Alai kecerdasan dia do i, jala habisuhon na boha? Godangan do i na bersifat tano on, hapistaran dohot habisuhon portibi. Alai nuaeng, naeng taringotanta do samansam habisuhon na asing, na sian ginjang, na sian Debata. Aha ma lapatan ni habisuhon i, boha ma hita menyikapi i, jala aha ma guna ni i di hita? Tauji ma nuaeng pamanathon i marojahan tu turpuk di hita ari on.

Buku Poda (Amsal), i ma bahan parsiajaran manang pendidikan tradisional ni halak Israel. Molo tajaha jala tapamanat buku i sian bonana sahat tu ujungna, ndang tagamon so dapot rohanta na marpamusatan do i di sada hata, i ma habisuhon. Sipata didok hapistaran, sipata hapantason, sipata muse parbinotoan. (Di hata Indonesia didok hikmat, sipata kebijaksanaan, sipata muse pengetahuan). Aha do habisuhon i? Habisuhon, i ma kondisi kerohanian na patauhon jolma mangatusi dohot manghangolu-hon hasintongan ni hata ni Debata jala manghonahonsa tu praktek ni ngolu ariari. Dohot pandohan na asing, marojahan tu tangiang ni Raja Salomo di 1 Raj.3:9, habisuhon, i ma hatauon manirang na denggan sian na roa. Ndang sai nalnal parasingan ni na denggan sian na roa. Angka na uli mangihuthon adat dohot hasomalan ni hajolmaon rupani, molo diadophon tu hasintongan ni hata ni Debata, boi do i gabe na roa; songon i sabalikna, angka na sinubanghon ni jolma mangihuthon adat dohot uhum ni hajolmaon, tung apala i do pinangido ni Debata. Marhite habisuhon, gabe tandaon ni jolma ma na denggan i, tandaonna dohot na roa; dung i laos sian tondi ni habisuhon i botoonna ma mangulahon na denggan i, botoonna dohot pasiding na roa. Asa, tung mansai na arga jala na marguna situtu do habisuhon i.

Marningot arga dohot ringkotna, di sandok Buku Poda on, dipersonifikasikan do habisuhon i, lapatanna digombarhon hira sada pribadi na mangolu, na manggulmit jala na marpambahenan. I do na tarida di turpuk on, ai digombarhon do hapistaran i songon sada pribadi na pajongjong jabu. “Nunga dipanjongjong hapistaran i jabuna, jala nunga didakdak tiangna batu sipitupitu i,” ninna. Taboto do, jabu manang bagas sada sian kebutuhan utama ni hajolmaon do i. Di bangsonta rupani, sai disejajarhon do ni i tu sipanganon dohot parabiton. Sada ungkapan naung baku do di hita sandang, pangan dan papan. Di torop inganan, isara di kota-kota, justru jabu do na paling mendesak. Anggo holan laho mangan do, torop do jolma na marhais martuduk, lapatanna, na niomona na sadari i do panganonna sadari i. Sian pansarianna na mansai minim, boi do tuhoronna sakilo dua kilo boras kualitas rendah, tahu dohot tempe manang na pigangiris; anggo holan laho marabit do, adong do burjer angka na so hurang dengganna jala na mansai mura. Alai anggo jabu ingkon modal besar do asa tarpajongjong. Tung na mengontrak pe, tong do ingkon biaya tinggi. Alai manang na boha pe argana, ndang boi so ingkon adong, ai ndang tarbahen ise mangolu molo torus do di alam terbuka, torus dipadadangdadang ari jala dipaombusombus alogo, torus ditinggang udan jala disorop ombun. Di jabu do jolma i mian, disi do marsaor dohot dongan sajabu, disi mangan asa mangolu, disi martangiang jala marsaor dohot Debata, disi do angka dakdanak dipagodanggodang jala diajari asa gabe jolma na pistar jala na marroha, dipersiapkan gabe jolma na sesuai tu huria, tu masyarakat dohot bangso. Songon i ma ringkot ni jabu i. Songon ringkot ni bagas i, songon i ma digombarhon dison hinaringkot ni habisuhon, hapistaran, hapantason dohot parbinotoan di jolma. Molo bisuk jolma, molo pistar jala pantas, tarbahen i do manghangoluhon ngolu na sesuai di jolo ni Debata dohot jolma.

Dipatudos dope muse hapistaran i tu sada pribadi na patupa pesta manang partamueon. Tu sangkap i dipotong do pinahan pamuean, diparade roti dohot anggur, jala dipadiri dohot mejana. Juhut, roti dohot anggur, i do menu utama ni halak Israel, di jabu manang pe di parpestaan. Ingkon mangan do jolma asa mangolu, ndang boi so ingkon. Ndang asal sipanganon, ingkon na bergizi do. I ma na sinimbolhon ni juhut dohot roti i. Siangkup ni na mangan, mansai ringkot do huhut jolma i na marlas ni roha. Ndang na tarbayanghon hita perkembangan dohot kelangsungan ni ngolu na so hea mandai las ni roha, na torus manorus dirembe arsak dohot sitaonon, alai ingkon adong do las ni roha, agia pe mansai otik. I ma na sinimbolhon ni anggur, ai siinumon halalas ni roha do i. Molo diinum halak anggur, las ma dagingna; terangsang ma dohot syarafna gabe hinsa jala las rohana. Duansa i, sipanganon na bergizi dohot las ni roha na songon simbol ma i di pendidikan dohot pangajaran moral. Songon ringkot ni sipanganon na bergizi dohot halalas ni roha di jolma asa mangolu, asa hipas jala magodang secara sempurna, songon i ma ringkot ni pendidikan dohot pengajaran moral di sundut na umposo bahkan di sandok warga ni huria dohot masyarakat asa jumpang habisuhon manang hapantason gabe diboto manirang na denggan sian na roa jala mangolu di bagasan hatigoran dohot hasintongan. Molo songon i do, boha ma bahenonta menyikapi i?

Didok nangkin, disuru habisuhon na dipersonifikasi i do suruanna manggonghon halak tu jabu dohot tu pestana i. Hombar tusi, borhat do suruan i tu angka buntulbuntul ni huta mandok tu angka na tobok, “Ro ma hamu tuson,” jala tu angka na hurang roha, “Ro ma hamu, pangan hamu ma sian rotingku jala inum hamu sian anggur naung hupapang i.” Na tobok, di hata Indonesia didok, yang tak berpengalaman lapatanna halak na ungkap dope tu pangajaran, jala na hurang roha, hata Indonesia, yang tak berakal budi, i ma na hurang denggan dope karakter dohot moralna. Sude jolma do na nidokna disi, ai sasintongna ndang adong jolma naung tuk di parsiajaranna, alai sai na mandatdati dope saluhut. Didok na mandok, “Life long, learning task,” na nidokna disi, marsiajar saleleng mangolu. “From womb to thomb,” sian bortian sahat tu tanoman, ingkon torus marsiajar. Songon i, ndang adong jolma naung cukup denggan karakter dohot moralna, alai sai na mangeahi dope tu na sundenggan. Jadi joujou tu sude jolma do i, tu sude hita, asa mangalului habisuhon manang hapistaran. Ringkot situtu do antusanta, ia habisuhon i nda tung na diboan sasahalak i sian hatutubuna, alai silehonlehon ni Debata do i. Taringot tusi si Jakobus mandok, “Molo adong di tongatongamuna na hurangan bisuk, dipangido ma tu Debata.” Nang pe songon i ndang didekdekhon jala disuanhon Debata i songon i sambing tu sasahalak, alai siluluan do i jala siparungkilhonon marhite parsaoran na torus manorus tu Ibana di bagasan hata dohot TondiNa. Alai aha ma guna ni i?

Di jolo nunga nidok, marhite habisuhon i tarbahen jolma ma manirang na denggan sian na roa, gabe mangolu di bagasan hatigoran dohot hasintongan. Dung i, di ay.6 didok ma, “... asa mangolu hamu.” Mangolu, apala i ma guna ni habisuhon i. Molo didok mangolu, ndada holan na mandok manggulmit jala humosa, mangan jala mangula, kawin jala marpinompar, ai anggo i do, na asing i pe manggulmit do jala humosa, mangan do jala mangula, kawin do jala mamompari; alai lobi sian i na marhahonaan do i tu parsaoran tu Debatana dohot tu donganna jolma. Dohot hata na asing, mangolu mandok, taruli di hagogok ni ngolu pardagingon dohot partondion, ngolu nuaeng dohot ngolu sogot.

Apala i ma na ringkot auhonon jala hangoluhononta sian jamita on, talului ma habisuhon, hapantason, hapistaran dohot parbinotoan i asa mangolu hita. Molo mulak rohanta sangombas tu tujuan ni kemerdekaan dohot negaranta naung tinaringotan nangkin, di angka tingki na parpudi on jotjot do martaringot tolu mansam kecerdasan na taharingkothon di ngolu on, i ma kecerdasan intelektual, kecerdasan emosional, dohot kecerdasan spritual. Marhite na tolu kecerdasan i tarbahen sasahalak do mamangke utohutokna, pingkiranna, rohana, panghilaanna ro di sandok hatauonna laho berinteraksi secara fungsional maradophon donganna jolma, maradophon na tinompa na asing, maradophon alam sekitar dohot maradophon Debata. Kecerdasan intelektual gumodang ma i dapot sian pendidikan umum, kecerdasan emosional sian pendidikan moral, jala kecerdasan spritual sian pendidikan agama. Taringot tu na parjolo, ninna roha, ndang siajaran be halak hita. Sian na jolo dope, barani do halak hita pasuda tano maraek dohot tano mahiang laho pasikolahon anakhonna. Ndang apala songon i anggo taringot tu pendidikan moral, lumobi ma taringot tu pendidikan agama. Jamita ari on manjouhon tu hita, taeahi ma perkembangan na seimbang di na tolu kecerdasan i, dung i mangolu ma hita, jumpangan di hagogok ni ngolu pardagingon dohot partondion, ngolu nuaeng dohot ngolu sogot na salelenglelengna. Amen.









Tidak ada komentar:

Posting Komentar