11.11.2009

23 Trinitatis

SERMON JAMITA TU MINGGU 23 DUNG TRINITATIS, 15 NOPEMBER 2009
2 Tim.1:6-12

Patujolo

Ditongos si Paulus do surat on sian hurungan di huta Rom (pat.2 Tim.1:8).
Dung tarboan ibana tu huta i, paimahon angka alona sian Jerusalem, gabe tahanan rumah ma ibana jolo. Mian di jabu na sineona sandiri do ibana jala bebas mamaritahon harajaon ni Debata (Ul.28:30-31). Mangihuthon uhum Rom, olat ni dua taon do boi masa na songon i. Molo laos so adong na ro manorushon pangaluan i, salpu dua taon, ingkon malua do na songon i demi hukum. Disura roha ni toropan halak, i do na masa tu si Paulus, malua do ibana muse. Dung malua, ditopot ma angka huria na pinungkana na jolo. Raphon si Timoteus, borhat nasida sian Rom. Dung i ditadinghon ma si Timoteus di Epesus (1 Tim.1:3), gabe holan sahalakna ma muse manorushon padalanan i. Salpu i, mulak dope ibana tu Rom naeng pasauthon sangkapna, mamaritahon Barita na Uli tu Spanyol (pat.Rom 15:23, 28). Alai sahat di Rom, tartangkup ma ibana laos dihurunghon. Dirante do ibana (2 Tim.1:16), dirajumi parjahat (2 Tim.2:9). I ma na masa di taon 65, jala tingki i ma disurathon surat on laos ditongos marhite si Tikikus (2 Tim.4:12). Sangkapna, papatarhon sihol ni rohana tu si Timoteus jala mamodai ibana asa marsihohot di haporseaon dohot panghobasion i.

Hatorangan

Di ay.5, ditaringoti si Paulus do haporseaon ni si Timoteus na so marlaok. Haporseaon na memiliki tradisi na terhormat do i naung mamungka sian ompungna boru, si Lois dohot inangna, si Eunike. Marhahonaan tusi do sipaingotna na di ay.6 on. Dohot hata na asing, sipaingot i, ndang tarpasahat i tu na so porsea, holan tu naung porsea do. Padomuhon tusi, dipungka do ay.6 on dohot ala ni i. “Hupaingot ho, asa diparatarata ho silehonlehon ni Debata na tu ho i,” ninna. Parataratahon lapatanna pagalakhon, patubahon, pajemburhon; jala silehonlehon mandok huaso ni Tondi Porbadia (pat.Ul.1:8a) na binasabasahon ni Debata tu angka partohonan. Hasasahat ni huaso i do na digombarhon di pangampehonon ni tangan di na pasahat tohonan i. Na marmula do i sian upacara hababangkit ni si Josua (4 Mus.27:18; 5 Mus.34:9), jala marhite hajahudion taripar tu huria na parjolo i (Ul.6:6; 13:3). Songon tangan ni na mamasumasu i na ampe tu pinasupasu i, na boi ditanggapi secara inderawi, songon i ma huaso ni Tondi i manonggopi na pinasupasu i, manggohi jala margogoihon. Sian i torang, Debata do pasahathon; parhiteanNa do na mangampehon tangan i. Di 1 Tim.4:14 didok, angka sintua do na mangampehon tangan tu si Timoteus, alai dison si Paulus do. Maksudna ra, rap do si Paulus dohot angka sintua i, alai si Paulus do na manguluhon. (Patudos tu na pasahat tohonan hapanditaon di hurianta, Ephorus do na mangampehon tangan alai dohot do angka pandita paherbanghon tangan). Na mangula do huaso i di bagasan dohot marhite na porsea i. Alai pangulaonna i ndang terlepas sian giot ni roha ni na porsea i. Na boi so marhinorhon do i di na so mangulahonsa. Ala ni i ma asa dipasingothon, ingkon paratarataon ni si Timoteus do silehonlehon na tu ibana i.

Laho patogu roha ni si Timoteus, didok: “Ai dilehon Debata do tu hita tondi hagogoon, tondi haholongon, tondi pangarajaion diri, ndada tondi hatahuton.” Hurang topet do salinan on. Ala ni i, niuji do patariparhon i gabe songon on: “Ai ndang dilehon Debata tu hita tondi hatahuton, alai hagogoon dohot haholongon dohot pangarajaion diri do.” Tondi hatahuton, i ma tondi na mabiar jala na mangirput (perasaan rendah diri dan malu-malu). Hagogoon, i ma huaso (Gr. dunameoos/power) laho mangadopi musu dohot pamaraan, laho manghabengethon dohot manghamonanghon angka pangunjunan dohot pangaleleon. Haholongon, i ma kondisi ni harohaon na patauhon jolma manghaholongi Debata dohot donganna jolma; na patauhon mangolu marpananginangian (bersikap dengar-dengaran), marhaporseaon, dohot marhahirimon tu Debata; na padaohon biar (pat.1 Joh.4:18) jala na patoguhon roha. Pangarajaion diri (Gr. soophronismou/of a sound mind), i ma pingkiran na toras (budi yang matang/sehat) na patauhon sasahalak patundukhon dohot mangarajai (mengendalikan dan menertibkan) dirina; marhamanaton jala marhabisuhon (berhati-hati dan bijaksana). Ala ni sasudena i tarbahen malua do si Timoteus sian hatahuton. Poso dope ibana hatiha i. Ala ni i dapot roha do molo adong di ibana hagangguon, ai ingkon uluhononna sada huria na balga na tongon marungkil maradophon parpoda haliluon. Alai sahali nari, ala ni angka silehonlehon i, ndang adong alasanna mabiar.

Barita na Uli i pargasipan do i di halak Jahudi jala haotoon di sipelebegu (1 Kor.1:23). Di roha ni na deba muse, poda ni Kristus i mapejethu do; ndang imbang tu poda gnostik na bagas jala na timbo. (Urat ni gnostik i do na manosak tu huria Epesus di tingki ni si Timoteus). Ala ni i, boi do gabe maila halak manghatindanghon Barita na Uli i. I do na dituhashon halak tu si Paulus umbahen na so tibu ibana laho tu Rom, ai ninna, maila do ibana manghatindanghon Barita na Uli na sederhana i di pusat peradaban dunia na menggandrungi ilmu angka na timbo. Alai didok si Paulus: “Ndang na huhailahon Barita na Uli i” (Rom 1:16). Laos i ma na dipodahon tu si Timoteus, didok: “Unang ho maila manghatindanghon Tuhanta i.” Suman tusi, boi do maila halak patuduhon pardomuanna tu sahalak na tarhurung ala ni Barita na Uli i. Nunga nidok, na tarhurung do si Paulus ala ni Barita na Uli i, dirante jala dirajumi parjahat. Gabe ditadinghon donganna do ibana ala ni i (pat.2 Tim.1:15-16; 4:10a). Ala ni i ma didok tu si Timoteus: “Unang hailahon ahu na tarhurung humophop Ibana.” Sabalikna, naeng ma dohot ibana manghophop Barita na Uli i. Manghophop, lapatanna ambil bagian di sitaonon ala ni Barita na Uli i. Di ulaon panindangion di Barita na Uli i (Gr. martureoo/martir/bersaksi/marturia), tersimpul do sitaonon. Mangadopi i, dijanjihon do dison hagogoon na sian Debata (pat.Mat.28:20).

Boi do pos roha disi, ai naung dipalua do hita jala dijou. Haluaon dohot panjouon dison, sisada lapatan do i (pat.Rom 8:28, 30). Diulahon Debata do i marhite panjouon na badia, i ma panjouon na so marguru tu ulaon ni jolma, alai na sian tahiNa na sian mula ni mulana do, dohot sian asi ni rohaNa. Marisuang jala magopo sambing do haluaon na diojakhon di ulaon ni jolma; na marujung di kekecewaan do i ai ndang hea boi sahat agia ise pe tu kepastian ni haluaonna, ala ndang adong jaminan na mandok naung tuk jala sun denggan sude na niulana. Alai haluaon na sian tahi dohot asi ni roha ni Debata pasti do i, ai haposan do Ibana na marbagahonsa (1 Tes.5:24). Dung i, jambar naung tontu do i di na porsea i. Ndang holan sihirimon sogot be i, alai nunga dijalo jala dimiliki i dison. Ala ni i, sahali nari, boi do pos roha na so pasombuon ni Debata na porsea i marjuang sandiri di sitaonon ala ni Barita na Uli i, alai sai na pargogoanNa do jala pamonangonNa.

Tahi haluaon ni Debata na sian mulana i, dipapatar do di bagasan Kristus. Na marlapatan ma i, di haroro ni Kristus tu portibi on nunga songgop be tingki haluaon i. Marhite ulaon panobusion naung pinatupaNa, i ma sitaonon, parsilangon, hamamate dohot haheheonNa, dipasohot do hamatean i, lapatanna dilehon kepastian paboa na so marhuaso be hamatean i ro di saleleng ni lelengna. Sabalikna, dipaullop do hangoluan dohot hatongtongon. Na ro do tingkina, bondutonna do hamatean i, jala solukhononna hangongolu na manongtong (pat.1 Kor.15:54), i ma parsaoran dohot Debata na hot ro di saleleng ni lelengna. Luhutna i disagihon do tu jolma marhitehite Barita na Uli. So marhite pamaritahonon di Barita na Uli i, ndang na laho patar haluaon i jala ndang na laho sahat tu agia ise pe.

Tusi do si Paulus dipabangkit. Na parjolo, gabe parjamita (Gr. keeruks/herald/bentara). Na marharoroan do i sian hata Kaldea kaarawazaa, mandok partingting. Di halak Kaldea, na jongjong do partingting i di inganan na timbo pangiarhon soarana manjou halak tu sada parsombaon (peribadahan), patoranghon isi dohot lapatan ni parsombaon i, dohot manariashon uhum tu angka na so olo mandohoti (pat.Dan.3:4-6). Songon i ma parjamita i pangiarhon soarana mamaritahon barita haluaon na sian Tuhan i (pat.Jes.40:9-11; Mat.3:2 par) dohot uhum pamalosonNa (pat.Jes.62:11; Mat.3:10 par). Na paduahon, gabe apostel, lapatanna na sinuru sian Debata laho patubegehon hata dohot lomo ni rohaNa tu hajolmaon. Parpudi, gabe pangajari, i ma parorot manang panogunogu na patureturehon na porsea i asa lam magodang jala matoras di bagasan haporseaon jala marpangalaho di bagasan hasintongan.

Ala ni hajongjongan dohot ulaon i do si Paulus marsitaonon, tarrante jala tarhurung. Alai ndang maila ibana disi. Boasa? Alusna: “Ai hutanda do Ibana na huhaporseai.” Hutanda, mandok huboto. Ndang parbinotoan na ojak di pamingkirion i manang di panulingkition, alai di parsaoranna pribadi do tu Debata. Diungkaphon Debata diriNa tu ibana, dijangkon ibana tu parsaoranNa. Ala ni i gabe ditanda jala diboto ibana ma ise jala boha do Debata. Pargogo na so hatudosan do Ibana, na boi haporseaan (layak dipercaya). Hatuaon do na manghaporseai Ibana, jala hasangapon do na mangoloi dohot mangulahon parsuruonNa, nang pe ingkon marsitaonon. Angkup ni i pos situtu do rohana na margogo do Tuhan i mangaramoti na pinalumehonNa i tu ibana sahat tu ari sogot i. Na pinalumehonNa i, i ma Barita na Uli i dohot pamaritahonna. Hahohot dohot harararat ni Barita na Uli i ndang ojak i di diri ni jolma, di hagogoon manang di parsitutuonna. Na gale do jolma i, na mura salpu. Si Paulus sandiri rupani, nunga tongon managam di hamamatena (pat.2 Tim.4:6), jala tutu do i masa di taon 66 manang 67. Nang pe songon i ndang mabiar ibana na gabe mintop ma Barita na Uli i jala gabe mansohot ulaon pamaritahonna, ndang, ai Debata do mangaramoti. Padirion jala pabangkiton ni Debata do muse palumean ni i, angka na hiras roha mamaritahonsa. Songon i ma torus ramotanNa Barita na Uli i sahat ro di ari sogot i. Parbinotoan na tangkas di hahohot dohot di hamonangan ni Barita na Uli i gabe gogo do i di manang na ise pe laho manghophop, manghatindanghon dohot mangajarhonsa.

Sipahusorhusoron

“On pe, unang ho maila manghatindanghon Tuhanta i, dohot ma ho tahe manghophop Barita na Uli i!” ninna si Paulus tu si Timoteus di jamita on. Ndang holan tu si Timoteus, alai joujou tu sandok na porsea do i na di huria di sude tingki dohot inganan. Ndang ulaon na neang i, na dokdok situtu do; gok parmaraan, parungkilon, dohot sitaononna. Taringot tusi nunga tersimpul i di goar ni ulaon i sandiri, i ma na manghatindanghon dohot na manghophop. Sian na jolo torus tu nuaeng nunga mansai godang na manangihon joujou i. Ditaon nasida do ragam ni parungkilon dohot sitanonon, torop tahe na ingkon agoan hosa manang na mate martir. Nuaeng, dipasahat do joujou i dohot tu hita. Boha do asa unang maila, alai asa las jala hiras rohanta mangulahon i?

Na parjolo, ingkon torang do di hita taringot tu gogo di panindangion i. “Dohot ma ho tahe manghophop Barita na Uli i sian hagogoon ni Debata!” ninna si Paulus. Hagogoon ni Debata do gogo di panindangion i. Hombar tusi, dibasabasahon Debata do tu angka sitidangi i silehonlehon na marguna tu ulaon i, i ma huaso ni Tondi Porbadia. Dilehon huhut hagogoon, haholongon, dohot pangarajaion diri. Marhite angka i malua do angka sitindangi i sian hatahuton. Holan on, ingkon na paratarataonna do silehonlehon i. Isara ni api, ingkon pagalahonna do i, patubaon, jala pajemburonna asa torus marsigorgor di bagasan dohot marhite nasida. Ise na so las jala hiras rohana mangula margogohon hagogoon ni Debata? Molo hita umboto i, las jala hiras ma rohanta manghatindanghon dohot manghophop Barita na Uli i.

Na paduahon, ingkon torang do di hita taringot tu sihatindanghonon i. “Unang ho maila manghatindanghon Tuhanta i, dohot ma ho tahe manghophop Barita na Uli i!” ninna si Paulus. Sian i torang, Tuhanta Jesus Kristus manang Barita na Uli do sihatindanghonon i. Jesus Kristus do sintuhu ni Barita na Uli i. Na manghatindanghon Jesus Kristus dos do i tu na manghatindanghon Barita na Uli, jala na manghatindanghon Barita na Uli dos do i tu na manghatindanghon Jesus Kristus. Na disuru Ama i do Jesus Kristus i bahen Sipalua portibi on (1 Joh.4:14; Joh.4:42b); paluahon sian dosa (Mat.1:21bc), sian gomgoman ni sibolis (pat.Ul.26:18) dohot hamatean (2 Tim.1:10). Ndang tahi na tubu di pudi i manang di partongaan ni tingki, alai naung disangkapi Debata hian do i sian mula ni mulana dope. Sian i torang ma muse paboa barita haluaon do Barita na Uli i, evangelium do i manang barita halalas ni roha. Haluaon na sian asi ni roha do i, na so marguru tu ulaon ni jolma. Ala ni i pasti do i, ai haposan do Ibana na marbagabagahonsa. Ise na so las jala hiras rohana mamaritahon barita halalas ni roha? Molo hita umboto i, las jala hiras ma rohanta manghatindanghon dohot manghophop Barita na Uli i.

Na patoluhon, ingkon torang do di hita taringot tu hamonangan ni na tahatindanghon i. Haluaon na sian tahi ni Debata na sian mulana naung dipapatar di bagasan Kristus Jesus i ndang na laho sahat i tu agia ise pe ia so marhite panindangion. Tu sangkap i dipabangkit Debata do angka apostel, parjamita, dohot pangajari. Tu nasida ma dipalumehon Barita na Uli i asa radotan jala hatindanghononna. Alai ndang na mandok na gabe ojak di nasida ma hahohot dohot harararat ni Barita na Uli i, di giot ni roha manang di parsitutuonna, ndang, di Debata do i. Pargogo na so hatudosan do Ibana, na boi haposan jala haporseaan. Ibana sandiri do jaminan ni hahohot dohot hamonangan ni Barita na Uli i. Porsea disi, ndang adong alasan ni angka sitindangi manghagangguhon masa depan ni Barita na Uli na hinatindanghonna i, ai ramotan ni Debata do i sahat ro di ari sogot i. Ise na so las jala hiras rohana mangula molo diboto na memiliki prospek masa depan na cerah do angka na niulana? Molo hita umboto hahohot dohot hamonangan ni Barita na Uli i, las jala hiras ma rohanta manghatindanghon, manghopohop, manjamitahon, dohot mangajarhonsa.

jkt.13.10.2009/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar