1.29.2010

Septuagesima

SERMON JAMITA TU MINGGU SEPTUAGESIMA, 31 JANUARI 2010
Ps.128:1-6


Patujolo

Hombar tu ingananna di Buku Psalmen, na tarrajum do Ps.128 on tu ende hananangkok (Heb.shiyr hamma’alowt/mazmur ziarah). Toropan penafsir mangarajumi angka psalmen hananangkok i (Ps.120-134), diendehon bangso Israel do i di pardalanannasida nangkok (berziarah) tu Jerusalem, manang di upacara habobongot (perarakan/prosesi) ni angka peziarah i tu bagas joro. Deba sian angka psalmen sisongon i dipadomu do tu goar ni si David manang si Salomo. Di Padan na Robi versi Syria, dipadomu do Ps.128 on tu goar ni si Zerubabel, i ma sada sian pomparan ni si David na dohot mulak sian habuangan jala na pajongjong bagas joro na paduahon, alai ndang haru manarik i di torop halak. Adong tahe na mamingkir udut ni psalmen na di jolona do psalmen on, i ma ende hananangkok sian si Salomo (Ps.127:1). Maralasan do i, ai duansa manaringoti tema na dos. Ps.127 dipaujung dohot martua, Ps.128 on dipungka dohot martua. Mangihuthon isina, tarrajum do Ps.128 on tu psalmen habisuhon (mazmur kebijaksanaan/hikmat). Angka psalmen sisongon i na marisi poda do i manang renungan taringot tu tema-tema pokok na jumpang di kesusasteraan hikmat, isara guna ni patik di ngolu ni na porsea, sitaonon ni halak na tigor, dohot angka na asing. Ps.128 on sandiri mamodahon taringot tu hatuaon ni halak na manghabiari Jahowa. Taringot tu tingkina, dipadomu angka na bisuk taringot tu Buku Psalmen do i tu tingki dung hamulahan sian habuangan Babel (post exilic period). Jadi, na songon sada ende apulapul dohot sipodaon na patoguhon panghirimon do i di bangso na baru mulak dope sian habuangan i. Pogos do nasida hatiha i jala ingkon mangadopi paraloan sian dongannasida saompu, halak Samaria. Alai tung apala disi do nasida ingkon lobi marsiajar taringot tu lapatan ni na manghabiari Debata jala mardalan di dalanNa.

Hatorangan

Dipungka do Psalmen on dohot sada panindangion haporseaon taringot tu ngolu ni halak na marhabiaran tu Debata, didok: “Martua ma ganup na manghabiari Jahowa.” Martua, mandok dapotan tua (Heb.ashreey/blessed/berbahagia). Bidang do na tinembak ni tua i, ai na marpardomuan do i tu pasupasu di sude aspek, isara haluaon, hahorason, halalas ni roha, hasonangan, hadumaon dohot angka na asing. Diparbagabaga jala dipasupasuhon Tuhan Debata do i tu halak angka na manghabiari Ibana. Manghabiari Jahowa, lapatanna manghaporseai jala pasangaphon Jahowa songon Tuhan jala paundukhon dirina tu toru ni pamarentaonNa. Taringot tusi, dipatuduhon ma i di parngoluonna ariari na marparange di angka dalan ni Tuhan i, lapatanna mangolu jala marpangalaho marojahan tu hata, patik, uhum dohot lomo ni roha ni Debata di ngoluna ariari, tarmasuk na mangulahon dohot na mangharinggashon ulaon naung diturpukhon tu ibana.

Hasintongan ni panindangion i dibuktihon do marhite pasupasu na jinalo ni na porsea i. Di ay.2-3 ditaringoti ma dua mansam pasupasu, i ma parjolo pasupasu di bagasan dohot na marhitehite ulaon. Didok: “Sai panganonmu do na niula ni tanganmu, martua ma ho jala sonang.” Sian mulana dope nunga ditontuhon Debata, ingkon na mangula do jolma asa mangan jala mangolu. Alai mansai jotjot do masa, godang halak na gabe pangulaula so mangan. Mangula do nian, alai ndang diparsaulihon parbue ni na niulana. Na boi masa do i rupani ala ni bencana alam, ala ni porang, ala ni sistem masyarakat dohot ekonomi na so adil, dohot na asing. Luhutna i ndang simbil sian sikap ni manisia na so mabiar be mida Debata. Alai dison, tu angka na manghabiari Debata jala na mardalan di dalanNa, dibagabagahon do na parsaulihonon ni ganup do parbue ni na niulana, gabe martua nasida jala sonang. Martua ndang ala na godang, alai ala boi manghasonanghon na adong. Dohot pandohan na asing, hatuaon ni angka na manghabiari Debata ndang di kwantitas ni parbue ni na niulana (makmur), alai di kualitas ni harohaonna do di na marsaulihon parbue ni na niulana i (sejahtera). Na paduahon, pasupasu di bagasan dohot marhitehite keluarga. Didok: “Tudoshon hau anggur na mararbue do ianggo jolmam di bagasan angka bilut ni jabum, tudoshon tunas ni hau jetun do angka anakmu humaliang mejam.” Somal do halak Israel manuan anggur apala solhot tu jabuna, dung i dirahuthon ma angka rantingna tu dorpi manang tu emper ni jabuna. Sangkapna disi, parjolo, menghemat tano; paduahon, mangondingi sian alogo gabe dumenggan marparbue; patoluhon, mangondingi sian panangko; paopathon, bahen hiasan. Angkup ni i, na gabe simbol ni hangoluan do i. Songon hau anggur i na mangolu, bertumbuh, mardangkai jala marparbue, songon i ma di bagas ni halak na marhabiaran tu Debata Jahowa mian jala berkembang hangoluan marhitehite jolmana na manubuhon angka anak dohot boru na mangingani angka bilut ni jabuna. Luhutna i dipatudos tu tunas ni hau jetun humaliang mejana. Tunas ni hau jetun i ma perlambang ni ngolu na segar, na bertumbuh jala na berkembang. Rap mangan nasida humaliang sada meja, marsada ni roha jala marsaor di bagasan hadameon, masiurupan jala masihaehean di bagasan roha na holong.

Di ay.4 disosoi parpsalmen 128 on ma na umbege manang na manjahasa asa mambuat parsiajaran sian i, didok: “Ida ma!” (pat.Ps.37:37). Marhite i sai hira na naeng dohononna do: “Bereng ma halak na manghabiari Debata, diharinggashon do mangula ulaonna jala dapotsa do parbue na denggan; bereng ma dohot keluargana, sonang, mardame, marsada jala marsaor di bagasan haholongon manginganhon bagasna; marlas jala mauliate rohana marsaulihon parbue ni na niulana humaliang mejana, huhut manghirim di hahohot ni goar na denggan di angka ari pangapudianna. Luhutna i ndang na sian gogona, alai pasupasu ni Jahowa do i di bagasan biar dohot pangoloionna di Ibana.” Mata guru, roha sisean. Sian na marnida hehe rohana marsiajar. Paposhon roha ni halak taringot tusi, didok ma: “Sai songon i do tongon dapotan pasupasu baoa na manghabiari Jahowa.” Pasupasu di bagasan biar dohot pangoloion i ndang hapunjungan ni sasahalak i, alai dibagabagahon Debata do i tu ganup na porsea jala pasangaphon Ibana huhut mardalan di dalanNa.

Taringot tusi diondolhon dope di ay.5 na mandok: “Sai pasupasuon ni Jahowa ma ho sian Sion, asa paidaidaonmu hinadenggan ni Jerusalem ganup ari saleleng ho mangolu.” Sion manang Jerusalem i ma pusat ni panggomgomion dohot parugamaon ni Israel, hatiuron ni hamuliaon ni tano na badia i. Disi do parmianan ni goar ni Tuhan i, jala disi do diparbaga pasupasu dohot hangoluan (pat.Ps.133:3), jala disagihon do i tu bangsoNa baik di tingki marpungu jala maribadah nasida disi manang pe di tingki na marserak jala mian di huta dohot di jabuna be. Ala ni i, malungun do halak Israel tu huta Jerusalem laho marsomba jala mian disi, lumobi di bagas joro i, saleleng mangolu (pat.Ps.27:4). I pe, pasupasu do i, hatuaon. Dison diondolhon ma, na gohan ni Debata do nang i di angka na manghabiari Ibana jala mardalan di dalanNa. LehononNa tongtong kesempatan nangkok tu Jerusalem laho maribadah dohot menikmati hadengganon ni huta i.

Angkup ni i dibagabagahon dope umur na ganjang, gabe sanga idaonna angka pahompu, tubu ni anakna. Na marlapatan ma i, ndang matos, alai marudutudut jala marsundutsundut do asi ni roha ni Debata di angka na manghabiari Ibana (pat.Luk.1:50). Luhutna i ndang tarsirang sian hajongjongan ni Israel songon bangso ni Debata. Hombar tusi, dipaujung ma Psalmen on dohot panindangion na mandok: “Hasonangan ma songgop tu Israel.” Ganup Israel ingkon do mengimani haporseaon ni bangso i gabe haporseaonna pribadi, jala hombar tusi laos boi manghirim mandai pasupasu ni Debata na tu bangso i gabe pasupasu tu ibana pribadi. Dohot hata na asing, molo dipasupasu Debata bangso i, ndang boi so marhinorhon i tu hadirion ni sasahalak ruas ni Israel; sabalikna, molo dipasupasu Debata sasahalak ala ruas ni Israel ibana, ndang boi so marhinorhon i tu parngoluon ni bangso i secara keseluruhan, gabe hasonangan ma tutu songgop tu Israel.

Sipahusorhusoron

Septuagesima do goar ni minggunta on, na mandok Pitupulu Ari di Jolo ni Ari Haheheon. Hombar tu parsagi ni tingki di Taon Parhuriaon tarrajum do Minggu Septuagesima on tu Parningotan di Arriari Panaonon (Passion) ni Kristus Jesus bagian na parjolo, i ma na marpardomuan tu paraloan ni Tuhanta Jesus Kristus tu halak Jahudi satingkiNa angka na so mangantusi jala na so mananda di Ibana. Di paraloanNa i unduk do Kristus i tu Ama i. Ibana do dihaposi, hataNa dioloi, lomo ni rohaNa dilului. Ndang tarhirim Ibana disi, ai dipatimbo Debata do Ibana, jala dibasabasahon tu Ibana goar na sumurung asa nasa goar (Plp.2:9). Songon sisean ni Kristus hita, ingkon parsidohot do hita di sitaononNa. Naeng tiruonta do Ibana disi, marhabiaran hita tu Debata, jala mardalan di dalanNa, dung i martua ma hita, tarpasupasu. Pasupasu dia ma i?

Na parjolo, pasupasu di bagasan ulaon. Di barita panompaon i tarjaha do, dung ditompa Debata jolma i, dipaojak do ibana tu Eden asa diula porlak i jala diramoti. Sian i torang, sian mulana i dope nunga ditontuhon Debata Panompa i paboa na ingkon mangula do jolma i. Pasupasu ni Debata ulaon i, ai marhitehite i do Ibana manumpakhon hangoluan tu jolma i. Manang ise halak na mangulahon ulaonna di bagasan biar mida Debata huhut mardalan di dalanNa, pos ma rohana, sai na jumpangsa jala tarhangoluhonsa do parbue na denggan; martua ibana, marhasonangan jala sejahtera. Na gabe sipaingot ma i tu hita asa taharinggashon be ulaonta di bagasan biar mida Debata, hombar tu lomo ni rohaNa. Sisarihononta do huhut asa ganup halak mangan jala mangolu sian na niulana. Sian tingki tu tingki, mansai torop do halak na gabe pangulaula so mangan, paragatagat so minum. Mangula do nian, alai ndang sejahtera sian na niulana. Na boi masa do i rupani ala ni sistem na so adil na dirancang so mamparetonghon jolma, nda holan na mamparetonghon parlabaan sambing; sistem na pamorahon na sabagian, alai na papogoshon tu na sabagian nari, ai lam tu godangna paruntungan na jumpang na sabagian, lam tu otikna do anggo di na sabagian nari, di angka na so tolap mangadopi persaingan. Songon huria ni Kristus hita, na tajou do hita mangurupi bangso dohot masyarakatta laho merancang sistem na lebih adil asa ganup halak boi mangolu jala sejahtera sian na niulana.

Na paduahon, pasupasu di bagasan keluarga. Laos di barita panompaon i tarjaha do na dipasupasu Debata do jolma i asa marpinompari jala asa manggohi sandok tano on. Tu sangkap i dipatop do si Adam dohot si Hawa gabe sada keluarga. Na suksuk do pasupasu di bagasan dohot marhite keluarga i ai gabe adong ma kelangsungan ni hajolmaon. Dohot hata na asing, di bagasan dohot marhite keluarga i ditorushon jala dipahembang Debata do hangoluan, ai marhite hatutubu ni anak dohot boru, molo salpu pe sada sundut ro do sundut na imbaru, jala gabe adong hasadaon angka na umbidang, isara ompu, marga, bangso, dohot na asing. Tontu do, ndang dihalomohon Debata keluarga na asal adong; ama i rupani na so tarpinsang, ina i na so tarpareso, dakdanakna pe angka na so siat hata, alai ingkon keluarga na badia do; i ma ama na marsahala, soripada na marhuaso, dohot dakdanak angka na daulat marroha. Keluarga sisongon i jumpang do di angka halak na manghabiari Jahowa huhut mardalan di dalanNa. Rap mangan nasida humaliang sada meja, marsada ni roha jala marsaor di bagasan hadameon, masiurupan jala masihaehean di bagasan roha na holong. Di bagasan biar mida Debata dioloi parompuan hamulianna, dihaholongi baoa pardihutana, dioloi dakdanak natorasna, jala natoras ndang manggintali anakhonna (pat.Turpuk Sijahaon: Kol.3:18-4:1). Keluarga sisongon i do na boi dinikmati songon pasupasu marsundutsundut; leleng nasida mangolu, tau tiruan jala marhinorhon tu hasonangan ni dongan jolma di lingkungan na jonok dohot na dao, isara pangisi ni bagas, huta, hombar balok, huria, masyarakat dohot bangso.

Na patoluhon, pasupasu di bagasan parsaoran tu Debata. Laos tong di barita panompaon i tarjaha do hata ni Debata na mandok na so jadi do punjung jolma i. Na marlapatan ma i parsaoran do ngolu i. Ndang holan parsaoran tu dongan jolma, alai lumobi do tu Debata. Parsaoran tu Debata di bagasan parsombaon manang peribadahan di inganan na tontu na pinapulik jala na pinarbadiaanNa, na diulahon di bagasan biar mida Ibana jala hombar tu angka dalanNa, mantat pasupasu godang do i na margogoihon halak di ulaonna dohot na mewarnai parsaoranna. Ala ni i, unang ma tatadinghon parpunguanta hian (Heb.10:25), alai lam tahasiholi jala taharinggashon ma na mamongoti joroNa.

jkt.19.01.2010/mvs

1 komentar: