2.22.2010

Reminiscere

SERMON JAMITA TU MINGGU REMINISCERE, 28 PEBRUARI 2010
Neh.9:26-31


Patujolo

Mangihuthon deba parhapistaran taringot tu Padan na Robi, sada hasadaon hian do buku 1 Kronika, 2 Kronika, Esra dohot Nehemia, i ma barita ni Israel mamungka sian si Adam sahat tu abad palimahon SM. Pamurahon hataan, digoari ma i buku Kronika Raya. Nunga adong nian buku na asing na manaringoti i, lumobi taringot tu sejarah ni harajaon Israel, i ma 1 dohot 2 Samuel, 1 dohot 2 Rajaraja. Alai dihilala na deba ma na ringkot do i ulahan dibereng sian sudut parsihohoton tu dinasti ni si David dohot parsombaon tu Jahowa na marpusat di Jerusalem. Halak Juda do na satia tu habangsa ni si David jala na marsihohot di pangoloion tu Jahowa. Laos songon i do pinomparna angka na mulak sian habuangan Babel. Hombar tusi, ndang ditaringoti disi Harajaon Israel Utara ro di pasipasina angka na tading di na tarbuang nasida tu Assur dohot na mulak sian i, ai ndang diokui nasida i songon pewaris ni bangso ni Debata. Di pudian ni ari, disirang ma buku Kronika Raya i tu opat buku, jala dipatontu ma ingananna di Kanon Jahudi, jala lam tu tontuna ma i di Kanon Septuaginta, i ma salinan ni Padan na Robi di hata Gorik, songon na taihuthon di Bibel Batak. (Hatorangan na asing dope taringot tusi, ida ma Sermon Jamita tu Minggu 16 dung Trinitatis, 27 September 2009 di blog on).

Si Nehemia, i ma sahalak Jahudi na tubu di habuangan Babel. Molo sintong panjujuron ni angka penafsir na Raja Artahsasta-I (465-424 SM) do nidokna di Neh.2:1 i, bolas do pastihonon ndang tubu dope ibana di na mulak halak Juda sian Babel di taon 538 SM hombar tu parenta ni Raja Kores (559-530 SM). Sitahu anggur do ibana di istana ni Raja Artahsasta-I (Neh.1:11). Sahat do tu ibana barita pardangolan ni halak Juda di Jerusalem. Marhaurahon do nasida, ai nunga marbungbungan angka parik ni huta i; harbanganna pe nunga matutung (Neh.1:4). Gabe dipangido ma tu raja i asa dipaloas ibana tu Jerusalem laho paulihonsa (Neh.2:5). I ma dalanna mulak tu Jerusalem. Na gabe pangarajai (bupati) do ibana muse di luat i (pat.Neh.8:9), jala pangurupi situtu di pembangunan partondion naung pinungka jala hinasuhuthon ni Malim Esra. Nasida ma na manggogo mangaramoti hapolinon ni bangso ni Debata ai dirarang do halak Israel marbagas dohot halak parbegu.

Na masa do jamita on di sada parluhutan di Jerusalem. Dipungka do parluhutan i marhite na manjaha patik ni Debata Jahowa leleng ni tolu jom, dung i dipaujung marhite tangiang panopotion di dosa tong tolu jom (Neh.9:3). Panimpuli, martangiang ma halak Levi. Di tangiangna i diparhatopot nasida do parjolo hamuliaon ni Debata Jahowa (Neh.9:6), ihut tusi dipajojor ma pokok-pokok na penting di sejarah ni bangso i, i ma panjouon ni si Abraham (Neh.9:7-8), haruruar sian Misir dohot pangalehonon di patik, panogunoguon ni Debata di parhorsihan dohot pangalehonNa di tano Kanaan (Neh.9:9-25).

Hatorangan

Di turpuk on, diparhatopot nasida do paboa na jungkat do Israel jala panggunturi. Nunga mamungka i di parhorsihan, ai sai dipajogal nasida do tangkuhukna jala ndang ditangihon angka tona ni Debata (Neh.9:16). Tung holan ala ni asi ni roha ni Debata do umbahen na sahat nasida tu Kanaan. Alai dung sahat tusi pe, ndang gabe mauliate rohanasida, ai tong do nasida jungkat. Lam tu jungkatna dope tahe. Adong dua pangalaho na mempengaruhi bangso i disi gabe lam jungkat. Na parjolo, hamimimbar ni cara hidupnasida gabe partani na mariganan na hot. Taringot tusi, ndang adong dope na binotonasida. Ala ni i ingkon na marsiajar do nasida tu halak Kanaan naung jumolo mangolu di partanion. Kesempatan i dipangke angka parbegu i do mangela nasida mardosa. Hombar tu paham henotheisme na tiniopnasida, hira songon on ma pandoknasida: “Ia naeng marhasil hamu di partanion, somba hamu ma debatanami, Baal, ai i do debata ni luat on jala silehon gogo ni na niula; anggo Jahowa i, na sinombamuna di parhorsihan, debata porang do i; ndang adong huaso ni i dison jala ndang adong na binoto ni i taringot tu partanion.” Masihol di parbue na na niulana, gabe dilaosi nasida ma patik i, dibolonghon Debata tu pudi ni tanggurungna (pat.1 Raj.14:9; Hes.23:35) dung i laho ma nasida marsomba jala mangoloi tu Baal. Na paduahon, hamimimbar ni pengorganisasian ni masyarakatnasida sian na bersahaja tu na lam kompleks. Di mulana sabam do rohanasida marrajahon Debata sambing. Alai di pudi, maniru bangso parbegu angka na humaliang nasida (pat.1 Sam.8:5), dihasiholi nasida ma pabangkithon sada raja sian tongatonganasida. Dung i jongjong ma harajaon Israel, na otik godang manjangkon unsur-unsur na jumpang di harajaon parbegu. Di pamerengan ni Debata, Ibana sandiri do na binolonghonnasida disi (1 Sam.8:7). Kenyataan patuduhon, singkat ni na mangaramoti Israel di hasatiaon tu Debata, jotjot do masa, justru angka raja i do na gabe pintu masuk ni hasipelebeguon tu Israel.

Sasintongna nian, na gabe hangoluannasida do patik i. Molo diulahon nasida i sintong, jala marsihohot nasida tu Jahowa, sai na mangolu do nasida. PasupasuonNa sagusagu dohot tapiannasida, jala pasalpuonNa sahitsahit sian tongatonganasida (pat.2 Mus.23:25), jadi marsipinjot ma angka soponasida jala sirnip tuak anggur angka pangilangannasida (pat.Poda 3:10). Ibana do Tuhan ni saluhut, parhuaso sasadasa na mamasumasuhon nasa rumang ni parngoluon. Alai ndang porsea nasida disi, gabe dihalomohon do na mangihut tu angka dalan ni halak sipelebegu. Hombar tu saluhutna i digoari ma nasida panggunturi, mandok pemberontak.

Nang pe songon i, ala ni asi ni roha ni Debata ndang pintor diambolonghon nasida, alai disuru do panurirangNa manjamitai nasida. Angka na ginohan jala tinogihon ni TondiNa do nasida asa margogo manogihon nasida mulak tu Debata. Sipata, ditangihon bangso i do panurirang i, dijangkon do panindangionna jala mulak nasida tu Jahowa. Alai umumna dialo do nasida, ditulak; na deba dibunu (2 Kron.24:31; pat. Mat.23:35). Ndang manganto rohanasida, na patubu gasip godang (Hb. ne’atsowt gadowlot/great provocation) tu dirina sandiri do nasida disi, ai mansai jonok do dosa tu uhum. Marhite na mangalaosi patik ni Debata, nunga dipancing nasida uhum ni Debata. Sai hira na ‘diprovokasi’ Debata, hira na ‘dihasut’ laho manguhumi nasida. Lobi sian i tahe nunga disurduhon nasida tanganna laho mangaithon uhum ni Debata.

Tutu do, diuhumi Debata do nasida disi, dipasahat do nasida tu tangan ni angka musuna, angka na pasipalsipalhon nasida. Dung so tahan nasida, joujou ma nasida tu Debata, jala hombar tu asi ni rohaNa ditangihon do joujounasida; disuru do tu nasida halak silehon tua angka na paluahon nasida. Alai dasar na jungkat jala panggunturi, dung marhasonangan nasida diulahi do muse mangulahon na maralo tu lomo ni roha ni Debata, gabe dipasahat nasida muse tu panggomgomaion ni musunasida paima mulak rohanasida tu Jahowa. Mamungka sian tingki ni angka panguhum sahat ro di habubuang ni bangso i tu tano Babel mulahulak do tarjaha taringot tu pangalaosion ni bangso i, taringot tu uhum ni Debata na pasahathon nasida tu pengaruh manang tu huaso ni musu angka na humaliang nasida, isara halak Midian, Palistim, Aram, Misir, Assur, dohot na asing. Sipata do nasida disusai, dipasombu jolo mangula, alai martahi manggotil ro ma musuna manglaum jala mangalengsehon na tinggal, sipata diparhatoban, jala sipata ingkon manggarar jomba bahal tu musu i, dohot na asing. Alai taringot tu asi ni roha ni Debata na manalpuhon angka pangalaosionnasida pe, taringot tu parsuruNa di angka panurirang, dohot taringot tu tindakanNa na paluahon bangsoNa i mulahulak do tong tarjaha di tingki na nidohan di ginjang i (pat.Pangh.2:14-23).

Alai marbatas do asi ni roha ni Debata. Molo dung sahat tu batas i, ndang alang rohaNa parohon uhum na so dung dope nidabuhonNa. Taon 597 SM, tarbuang do Raja Joyakin raphon angka na sangap ni bangso i tu Babel. Manggonti ibana manggomgomi halak Juda angka na tading dope, bangkit raja ma si Sedekia. Songon harajaon taklukan ni Babel, jongjong dope Juda sampulu taon nari. Alai di taon 587 SM, dibuanghon ma nasida apala luhut, dipanserakhon tu angka luat naung pinapatu ni halak Babel. Songon i do kebijakan ni Harajaon Babel uju i, menghindari pemberontakan marusaho do nasida mangagohon identitas kebangsaan ni bangso angka na pinapatunasida marhite na maneraknerakhon nasida marluatluat. Alai taon 539 SM tunduk ma Babel tu si Kores, raja ni Media dohot Persia. Marasing sian Babel, diargai si Kores do identitas ni ganup bangso. Laos di taon i diparuar ibana do maklumat kerajaan na paloashon sude bangso na binuanghon ni Assur dohot Babel mulak tu tanona be. Hombar tusi, taon 538 SM mulak ma halak Juda angka na sinunggul ni Jahowa tondina tu Jerusalem, niuluhon ni si Serubabel dohot si Josua. Di pamerengan ni Bibel, sudena i ndang simbil sian sangkap hatuaon ni Debata na taringot tu bangsoNa. Parasiroha do Ibana jala pardengganbasa. Ndang tongtong Ibana manorui, jala ndang gotos rohaNa saleleng ni lelengna (pat.Ps.103:9). Ndang ro di salelenglelengna Ibana mamadai, jala ndang tongtong Ibana mangarimasi (pat.Jes.57:16). Ia dung jumpang tingki na binuhulna dipalua do nasida. Haluaon i dipatupa do marhite si Kores, sada raja parbegu. Ibana do Debata ni saluhut, Tuhan na manghuasoi angka bangso, Ulu ni sejarah na manguluhon angka na masa.

Sipahusorhusoron

Reminiscere do goar ni minggunta ari on. Na marpambuatan do i sian hata ni Ps.25:6 na mandok: “Sai ingot ma ale Jahowa, angka denggan ni basaM dohot asi ni rohaM, ai sian na robi do angka i.” Na marungkil do parpsalmen i maradophon dirina na gok dosa dohot maradophon angka parjahat. Di parungkilonna i diboto do tangkas na so adong haporusan so dungkon ni Debata parasiroha jala pardenggabasa i, gabe dipangido ma pangurupion dohot haluaon.

Suman tusi do halak Israel di tingki ni si Nehemia. Di sada parluhutan na pinatupanasida di Jerusalem, diparhatopot jala dihatindanghon nasida do asi ni roha dohot denggan basa ni Debata. Hinabalga ni asi ni roha i lam tu tangkasna do i di nasida di na disorminhon tu hadosaonnasida. Na jungkat roha do Israel, sijogal tangkuhuk jala panggunturi, ai dilaosi do patik ni Debata jala diambolonghon tu pudi ni tanggurungna. Sasintongna nian, na tau hangoluannasida do patik i, nda tung na pasorathon. Molo diulahon i, sai na mangolu do nasida, sonang jala martua, ai pasupasuon ni Debata ma sagusagu dohot tapiannasida, jala pasalpuonNa sahitsahit sian tongatonganasida, jadi marsipinjot ma angka soponasida jala sirnip tuak anggur angka pangilangannasida. Alai ndang porsea nasida disi, lomoan do rohanasida paihuthon dalan ni parbegu. Ndang tarhalomohon Debata angka pangalaosi. Ala ni i disuru do panurirangNa angka na paingothon nasida asa mulak tu Ibana. Asi ni rohaNa do i, ai ndang dihalomohon Ibana hamatean ni pardosa, hamubaon ni rohana do lomo ni rohaNa asa mangolu. Alai di na so tinangihon nasida i diuhumi do nasida. I pe, halilu ni asi ni rohaNa do, ai molo muba rohanasida disuru do tu nasida halak silehon tua paluahon nasida. Sian tingki ni angka panguhum sahat tu habuangan Babel mulahulak do tarjaha pangalaosion ni Israel dohot uhum ni Debata tu nasida. Alai luhutna i diatasi asi ni rohaNa do, ai laos mulahulak do tong tarjaha nang taringot tu parsuruNa di panurirang dohot halak silehon tua angka na paluahon nasida. Gari sian habuangan tahe dipalua do nasida. Ala ni i, ndang tarbahen nasida so marhatopothon jala manghatindanghon asi ni roha dohot denggan basa ni Debata, jala manang sadihari pe sai boi nasida manghirim disi.

Na gabe Barita na Uli ma i di sandok manisia, na patubuhon panghirimon jala pahinsahon roha nang di hita angka na mangolu di tingki on dohot di inganan on. Ndang umburju hita sian bangso Israel. Nidok songon i, ai nunga dipaian Debata Tondi Porbadia i di bagasan hita, na paingothon hita tu patik dohot lomo ni rohaNa, na mangajari jala manogihon hita tu bagasan nasa hasintongan. Alai mansai jotjot do I taarsahi marhitehite pingkiran, hata dohot pambahenan angka na so hombar tu patik dohot lomo ni roha ni Debata. Singkat ni na mangoloi, talaosi do patik ni Tuhan i. Suman tu halak Israel, na boi masa do i ala ni pangharonsothon ni rohanta di angka na di tano on. Ndang hapintoran hita dirinta, demi parbue ni na niula manang keberhasilan ni perusahaan adong do halak Kristen na so pola ingot be di patik dohot aturan ni Debata, na so pola parduli be di norma-norma manang nilai-nilai ni hakristenon. Na marsungkun tu datu pe tahe gari adong, na mangido gogo tu begu, tu sumangot, tu sombaon manang tu alam gaib. Songon i muse, na boi masa do i ala ni giot ni roha naeng dos dohot portibi on. Di portibi on do halak Kristen, alai ndang sian portibi on. Songon angka na so sian portibi on, asing do pangantusionna taringot tu huaso dohot panggomgomion. Alai ndang sai marhasil halak Kristen mampartahanhon haasingonna, dipasobok do tahe dirina dohot portibi on. Tapamanat ma rupani donganta sahaporseaon na hundul di partei manang di lembaga-lembaga perwakilan, ndang sai dumenggan pamingkirionna taringot tu huaso, jala ndang sai tumingkos perjuanganna di na mampartahanhon hatigoran dohot hasintongan; dos do tahe, molo so dohonon rumoa sian na asing. Ala ni saluhutna i nunga patut hita hona uhum, jala sasintongna nunga hona uhum. Ringkot do antusanta, uhum ni Debata ndang sai didabuhon i di bagasan rumangna na luar biasa isara ni aek na sumar manang udan barerang, alai jotjotan do di bagasan rumangna na biasa. Hahijangon ni naposo rupani, hangalion ni holong ni roha, biar ni roha manoarahon soara panurirangon di tongatonga ni masyarakat na so bersahabat jala na hurang parduli di kebebasan na mambahen hita tongtong gabe sasaran ni sogo ni roha di torop inganan, ndang hurang i boi berengon songon hapataran ni uhum ni Debata, jala ndang hurang be i mambahen hita mago. Alai parasiroha jala pardengganbasa do Debata. Di toru ni uhumNa pe, ditiop do hita jala diramoti. Olo, ditiop do, ai sasintongna ia tung diuhumi pe hita ndada na laho mangagohon, alai na manogihon hita do tu hamubaon. Dohot hata na asing, uhum ni Debata halilu ni holong ni rohaNa do i. Holan ala ni i do umbahen na so mago hita. Ala ni i, manang sadihari pe hita manghilala na hona uhum hita sian Debata, sai boi do hita manghirim di asi ni rohaNa jala martangiang mandok: “Sai ingot ma ale Jahowa angka denggan ni basaM dohot asi ni rohaM, ai sian na robi do angka i.”

Alai unang sala, asi ni roha dohot denggan basa ni Debata ndang paloashon hita mangolu tongtong di bagasan dosa dohot pangalaosion na dos, ndang. Ingkon tangihononta do soaraNa marhite angka na sinuruNa laho manogihon hita tu hamubaon ni roha, ingkon lam pahombaronta ngolunta tu patik dohot lomo ni rohaNa, lam oloanta Ibana jala lam haholonganta Ibana sian nasa rohanta (pat.Turpuk Sijahaon: Luk.7:36-50).

jkt.09.02.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar