5.17.2010

Pentakoste-2

SERMON JAMITA TU PESTA PENTAKOSTE-II, 24 MEI 2010
Ul.2:1-13

Patujolo

Andorang so hananaekNa, ditonai Jesus do sisean i asa unang meret sian Jerusalem so jolo dijalo Tondi Porbadia i (1:4, 8). Marningot jala manghirim disi, marpungu do nasida di Bilut Parginjang (The Upper Room; 1:13) jala mandatdati martangiang sian sada ni rohanasida (1:14). Ro do muse angka na porsea na asing pasaorhon dirina tu punguan i (1:15), laos rap maimaima di haroro ni Tondi Porbadia i. Di turpuk on, dipaboa si Lukas do panggohion ni bagabaga i.

Hatorangan

Di ari palimapuluhon dung haheheon ni Jesus, tongon di Pentakoste ni Jahudi, marpungu do muse sisean i songon na somal. Siangkup ni na maimaima di haroro ni Tondi Porbadia i, ra na naeng dohot do nasida manghalashon Pentakoste i. Tarida do i sian inganannasida marpungu i, ndang di Bilut Parginjang be; di inganan na asing nama. Ndang tangkas nian manang na dingkan dia inganan i, alai sian na masa di pudi, i ma sian na pintor torop i halak marnida na masa i, disura roha di sada emper (pat.5:12) manang rumah turutan ni Bagas Joro i do i. Di mulana antong, hot do na porsea i di bagasan organisasi keagamaan ni Jahudi. Ndang angka pemberontak nasida na pintor laho mamungka organisasi sandiri, ndang. Diargai jala dihormati nasida do sude lembaga hajahudion na adong (isara bagas joro, hamalimon, pesta parugamaon, dohot na asing). Songon i ma dison, dohot do nasida manghalashon Pentakoste i. Pentakoste, dihalashon halak Israel do i di ari palimapuluhon dung 14 Abib/Nisan (ari ni Paskah; pat.2 Mus.12:6). Laos i ma na songon parmulaan ni goarna (ro sian hata pentekonta = limapulu; pentekoste hemera = ari palimapuluhon). Di mulana (aslinya), pesta gotilon hian do i. Disi, dihalashon jala dihamauliatehon bangso i do keberhasilan ni tanaman gandum. Songon hataridaan ni hamauliateon dohot halalas ni rohanasida tu Debata, dipelehon nasida do roti na pinature sian patumonaan ni na niulana be. Hombar tusi laos digoar do i Pesta Gotilon Patumonaan. Laho mangalehon lapatan dohot isi na lebih teologis tu pestanasida, di pudian ni ari dipahombar do Pentakoste i tu panjaloon ni ompunasida di patik ni Debata di dolok Sinai uju i. Nian, ndang apala topet limapulu ari dung Paskah na parjolo i (ari haruruar sia Misir) tingki panjaloon ni patik i, lobi do. Ndang pola haboratan nasida disi, ai holan parningotan do na pinatupanasida.

Di bagasan lapatan na tontu, di Pentakoste 33 AD, disi ma dipatulus Debata bagabagana i; diusehon ma Tondi Porbadia i sumonggopi sisean i. Tompu jala sian huaso ni Debata do haroroNa. Ndang sian usaho ni jolma/sisean i non i, sian pangalehon ni Ama i sambing do. HaroroNa i ditandai do marhite tolu hagogoon. Parjolo, tarbege soara sian ginjang songon parngngos ni alogo na gogo mamolus. Di Padan na Robi hata Heber, digoari do Tondi i ruach; di Padan na Imbaru hata Gorik pneuma. Duansa marlapatan hosa (breath) manang alogo (wind). Ndang na mandok hosa manang alogo do Tondi i, ndang. Digoari pe i songon i, na marhahonaan do i tu huaso manang tu hagogoon na terkandung jala na mangula di bagasan dohot marhitehite Tondi i. Huaso do Tondi i, hagogoon ni Debata na manompa jala pangoluhon (creator spiritus; pat.1 Mus.1:2b; 2:7; Hes.37:1 duu). Songon i ma dison, soara na marngongos i ‘tanda’ do i, tanda ni kehadiran ni Tondi Porbadia i. Ndang soara i Tondi i, ai asing do tanda sian na tinandaaanna. Alai suman tu alogo na mangombus di bagasan hagogoon, songon i do Tondi Porbadia i, mangula do i di bagasan hagogoon na mangombushon hangoluan na imbaru, pahehe dohot menggerakkan roha ni sisean i tu haporseon di Jesus naung hehe jala manaek tu surgo i. Paduahon, tarida di nasida na suman tu dila ni api na marjillamjillam jala disonggopi nasida. Songon na parjolo i, ‘tanda’ do nang na songon api i; tanda na patuduhon ulaon ni Tondi Porbadia i na mamboan halason, pangurasion dohot uhum. Digohi Tondi Porbadia i do nasida luhut. Ndang mardebadeba, luhut do. Dung i, dionjar Tondi i ma nasida mangulahon tanda na mangihut, i ma: Patoluhon, marpanghuling na asing ma nasida saguru tu pangalehon ni Tondi Porbadia i. Marpanghuling na asing, mandok manghatai di bagasan hata (bahasa) na asing. Halak Galilea do sisean i sude jala halak na somal (ndang na terpelajar). Hata Aram dialek Galilea do dipangke nasida ariari. Alai marhite hagogoon na manghorhon di bagasan dohot marhitehite Tondi Porbadia i, dipatau do nasida manghatai di bagasan hata na so dung ginuruhonnasida.

Haroro dohot pangulaon ni Tondi Porbadia i ndang na marguna holan di sisean i, dohot do di natorop i. Ala ni i, na marpanghuling na asing i ndang ditujuhon i tu bagasan dirina, tu ruar do, tu natorop i. Sian i torang, marasing do i sian hata sileban na tinaringotan ni si Paulus di surat tu huria Korint. Parasinganna: Parjolo, di Pentakoste i sude do sisean i marpanghuling na asing; di Korint, deba do. Paduahon, dison diantusi na asing do na hinatahon ni sisean i, di Korint, ndang. Patoluhon, dison jolma do na pinanghulingan ni sisean i, di Korint Debata do (1 Kor.14:2). Paopathon, ala tu jolma dihatahon jala diantusi na umbegesa do na hinatahonna i, na pauliulihon natorop i do parhataon na leban i, di Korint, na pauliulihon dirina sandiri do i (1 Kor.14:4). Ala na ringkot jala na pauliulihon na umbegesa do parhataon na leban i, ndang gabe taronjar sisean i mamangke i tu na manaringoti diri (isara na marsaksi taringot tu hamubaon dohot haimbaruon ni ngoluna), alai manghatindanghon ulaon habalgaon ni Debata do (11). Dia do ulaon habalgaon ni Debata? Ragam do i. Rupani, panompaon, panogunoguon dohot pelangsungan ni nasa na adong. Ditompa Ibana do sasude sian na so adong gabe adong (creatio ex nihilo), ditompa torus (dilangsungkan/dilestarikan) marhite pamomparon (pro creatio) dohot marhite panogunoguon dohot pangiringiringonNa (creatio continua). Nda habalgaon do i? Alai na umbalga dope sian i i ma ulaon panobusionNa na di bagasan dohot marhitehite Jesus Kristus, AnakNa i. Tu pelaksanaan ni karya penyelamatanNa i, tu penaklukan ni sitolusada na jahat (sibolis, dosa doho hamatean) i, dihimpun Debata do sude gogoNa, huaso dohot habalgaonNa. I do na hinatindanghon ni sisean i di na marhata na asing i.

Ala tongon Pentakoste ari i, pungu do di Jerusalem torop Jahudi sian saluhut bangso. Mamungka sian habuangan Babel, marserak do halak Jahudi tu sandok oikoumene jala maringan di angka luat na ginoar diaspora (parserahan; ro sian hata Gorik dispeirein= manerakhon). Hombar tu patik ni Pentakoste i marroan do nasida tu Jerusalem. (Sarupa tu patik ni Paskah dohot Parlapelapean, patik ni Pentakoste i mewajibkan sude baoa na magodang na maringan di radius 30 mil sian Jerusalem ro mandohoti pesta i ganup taon, jala na di diaspora saotikotikna sahali saleleng di ngoluna be). Angkup ni angka Jahudi i, ro do nang angka parguru (proselyth, i ma halak sileban naung gabe manjangkon ugamo Jahudi). Molo jinujur sude (tarmasuk Jahudi dohot halak Rom na maringan di Palestina), tuk do 16 bangso haroroan ni na pungu (ida 9-11). Nunga leleng (turun temurun) nasida di parserahan i; toropan nunga gabe warga negara di luat parmiananna. Parateatehon ma, nunga digoar habangsoonnasida hombar tu luat haroroanna be, i ma: Partia, sada luat na masuk tu gomgoman ni Parsi. Media, tong bagian ni Parsi na marhapeahan di pastima ni laut Kaspia. Elam, tong bagian ni Parsi. Mesopotamia, i ma luat di parholangan ni Eufrat dohot Tigris. Kappadosia, sada luat di Asia Minor di dangsina ni dolok Taurus. Pontus, tong di Asia Minor, di utara ni Kappadosia. Asia, i ma angka provinsi na asing di Asia Minor, isara Mysia, Aeolis, Caria manang Lidia. Prigia dohot Pampilia, tong provinsi di Asia Minor. Misir, di Afrika Utara. Libia, tong di Afrika Utara. Kirene, tong di Afrika Utara; nuaeng masuk tu Negara Libia. Kreta (Kaptor) sada pulo di Laut Tonga, nuaeng digoar Candia. Arab, i ma semenanjung Arab. Hombar tu inganan dohot habangsoonna be, paasingasing do parhataannasida, jala pasti ndang diantusi nasida hata Aram dialek Galilea. Alai disi ma balga ni halongangan i, marhite huaso dohot hagogoon ni Tondi Porbadia i, ganup do nasida umbege panindangion ni sisean i di hatanasida be. Ala ni i marpungu ma nasida humaliang sisean i, longang, tarhalomong jala tarmali. Jut roha ni na deba jala sungkunsungkun mandok: “Na marhua do i ulaning?” Alai manginsahi do na deba, dipandok be: “Gok anggur na tonggi do nasida, ” lapatanna mabuk. Pangaleaion do i, ai pukul sia dope hatiha i (15), jala ndang mabuk halak dibahen anggur na tonggi. Jadi hira na mandok do nasida paboa angka na rintik do sisean i.

Rancangan Homiletis

Padua ari on ma hita na marpesta manghalashon parningotan di haroro ni Tondi Porbadia. Nantoari, di pestanta na parjolo dipatubegehon do tu hita bagabaga na taringot tu haroro ni Tondi Porbadia i, jala di jamita ari on ma panggohionna. Hombar tusi, di ombas on naeng patangkasonta do manang na angka dia dope lapatan dohot pangulaon ni Tondi Porbadia naung ro i.

Na parjolo, diusehon Debata do Tondi Porbadia i laho patulushon gotilonNa di portibi on. Andorang so hananaekNa dipatihi Jesus do sisean i paboa na so jadi meret nasida sian Jerusalem so jolo dijalo Tondi Porbadia i. Marningot i, marpungu do nasida maimaima di hasasautna jala martangiang sian sada ni rohanasida. Songon i ma tong di na jumpang ari Pentakoste, marpungu do nasida di sada inganan na jonok tu joro i. Dihalashon Israel do i Pentakoste i limapulu ari dung Paskah. Di mulana pesta gotilon patumonaan ni gandum do i. Alai di pudian ni ari gabe dirajumi do i songon ulang tahun ni hasasahat ni patik ni Debata tu ompunasida. Di bagasan ni i tersirat do panghirimonnasida di hasasahat ni soara ni Debata tu angka bangso. Di Pentakoste na sahali i, apala disi ma dipatulus Debata bagabaga i, diusehon ma Tondi Porbadia i tu sisean i. Tompu do haroroNa. Ndang na sian usaho ni sisean i non i, sian pangalehon ni Debata sambing do.

Ndang na kebetulan molo apala di Pentakoste i diusehon Debata TondiNa i, ai songon Pentakoste i na diaturhon bahen pesta gotilon patumonaan, songon i do marhite Tondi Porbadia naung ro i dipungka Debata papunguhon angka na gabe panean di harajaonNa. Angka ise ma i? I ma angka na marhitehite pangulaon ni Tondi Porbadia i sahat tu haporseaon di Kristus Jesus i. Di angka na porsea i nunga tulus be gotilon ni Debata, ndang pola be nasida tu paruhuman, nunga taripar nasida sian hamatean tu hangoluan (pat.Joh.5:24b). I do naung pinatupa ni Debata nang di hita. Nunga diusehon jala dipaian Tondi Porbadia i di bagasan hita, ditubuhon hita tu haporseaon jala dipabongot tu bagasan huria songon patumonaan ni gotilonNa, na gabe panean di harajaonNa dohot di hangoluan na saleleng ni lelengna. Di bagasan ni i dipaingot do hita asa unang taarsahi manang tainsahi Tondi Porbadia i songon na binahen ni deba sian Jahudi na mandok na gok anggur na tonggi do sisean i, alai taargahon ma parmianon dohot pangulaonNa di bagasan hita. Taargahon ma dohot silehonlehonNa, talenta manang hatauon angka na binasabasahonNa tu hita; taulahon ma i laho pauliulihon daging ni Kristus i, masiurupan jala masitungkolan di bagasan roha na holong (pat.Turpuk Sijahaon, 2 Mus.31:1-6).

Na paduahon, diusehon Debata do Tondi Porbadia i laho manompa jala paimbaruhon hita gabe sitindangi ni habalgaonNa. Haroro ni Tondi Porbadia i ditandai do marhitehite tolu hagogoon, i ma: Tarbege soara sian ginjang songon parngongos ni alogo na gogo, dung i tarida di nasida na suman tu dila ni api na marjillamjillam sumonggopi nasida, dohot na gabe marpanghuling na asing angka sisean i. Na tolu i ‘tanda’ do, tanda na pataridahon haroro dohot pangulaon ni Tondi Porbadia i. Suman tu alogo na mangombus mangula do Tondi Porbadia i mangombushon hangoluan na imbaru, pahehe jala mangonjar roha tu haporseaon di Kristus Jesus. Songon api na palashon jala papitahon, mangula do Ibana palashon roha, patiurhon dohot papitahon; diuhumi do bangko hadosaon, alai ditogihon do jolma tu hapintoron dohot haimbaruon ni ngolu. Dungkon ni i, dionjar jala dipatau do na porsea i tu panindangion di ulaon habalgaon ni Debata na di bagasan Kristus Jesus i.

I ma muse naung pinatupa ni Debata di hita, marhitehite Tondi Porbadia i ditompa jala dijadihon Debata do hita gabe na imbaru di bagasan Jesus Kristus Tuhanta i, jala dipatau gabe sitindangiNa. Di bagasan hadosaonta angka naung mate do hita, mate haporseaon dohot panghirimonta, mate panghilalaan dohot haholongonta. Dangol do hita jala pogos, ramun jala hodar, ndang tarbahen gabe sitindangiNa. Alai nunga ro Tondi Porbadia i, nunga mangula Ibana di tongatonganta, di huria dohot di rohanta. Marhitehite Barita na Uli i dipatubu hita paduahalihon, dipatubu tu haimbaruon, tu haporseaon, tu panghirimon dohot tu haholongon. Luhutna i ndang dipasahat holan laho nikmatanta sandiri, alai asa baritahononta do huhut, hatindanghonon, sagihonon jala bagihonon tu na asing. Mansai ringkot do i antusan jala ingotonta asa unang tarunjun hita jala madabu tu na mamangke angka silehonlehon ni Tondi Porbadia i tu na manghatindanghon dirina sandiri, isara na marsaksi paboaboahon hamubaon dohot haimbaruonna pribadi asa dipuji jala diparhatua halak.

Na patoluhon, diusehon Debata do Tondi Porbadia i laho pasada pangantusionta taringot tu haluaon. Ala tongon Pentakoste ari i, mansai torop do halak marpungu di Jerusalem hatiha i. Hombar tu patik ni pesta i antong, nasa Jahudi baoa na maringan di radius + 45 km humaliang Jerusalem wajib do ro tu pesta i; angka na di parserahan wajib ro sahali saleleng di ngoluna be. Molo jinujur dohot halak Jahudi nang halak Rom (pegawai dohot tentera penjajahan) na maringan di Palestina, tuk do 16 bangso haroroan ni na pungu i. Asa tung ribur do huta i hatiha i. Masiboan bangsona be nasida, budaya dohot bahasana. Alai halongangan, di na masa soara i, ganup do nasida mambege panindangion ni sisean i di hatanasida be. Manang na boha pandok ni sisean i taringot tu haluaon, sude do nasida mabege jala mangantusi. Nunga ditangtangi Tondi i bolatbolat ni parbangsoon dohot parhataan angka na paasinghon pangantusion ni jolma. Ala ni i gabe sisada pangantusion ma sude di lapatan ni haluaon i.

I ma muse naung pinatupa ni Debata di hita raphon sude na porsea di sandok portibi on, gabe sisada pangantusion hita taringot tu haluaon. Taboto, dung na masa di Babel, ndang masiantusan be jolma ala ni hatana angka na paasingasing. Ndang holan di parngoluon dohot parsaoran siapari, alai dohot do taringot tu lapatan ni ngolu dohot parbinotoan di Debata, taringot tu hadosaon, taringot tu hamagoan dohot haluaon. Asing be hatana, asing dohot pemahamanna, khaos. Alai marhite Tondi Porbadia i gabe sada do pangantusionta taringot tu Debata, taringot tu lapatan ni ngolu, taringot tu lapatan ni hadosaon, hamagoan dohot haluaon. Manang di dia pe adong na porsea, sian bangso dohot kebudayaan dia pe haroroanna, jala hata dia pe bahasa ibunya, sude do mangantusi paboa Jesus do haluaon. Halonganan bolon do i, na so tardungdung manang marhitehite dalan dia pe, tarmasuk penerjemahan ni Bibel tu ragam ni hata angka na paasingasing, alai holan Tondi Porbadia i do na tuk patupahon i.

jkt.30.04.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar