5.25.2010

Trinitatis

SERMON JAMITA TU MINGGU TRINITATIS, 30 MEI 2010
Luk.12:1-12

Patujolo

Di Bibel Batak, sisada hasadaon do turpuk on dohot angka ayat na mangihut, na marjudul Sijagaon do Pangansion, Hatahuton dohot Haholiton (12:1-22), alai di Alkitab jongjong sandiri do turpuk on i ma na taringot tu Pengajaran Khusus bagi Murid-murid. Deba sian angka pandohanna tarjaha do di evangelium na asing, alai konteksna asing. Dihatahon do i di sada inganan di pardalanan tu Jerusalem mandapothon sitaononNa (9:51). Andorang so i, dipajojor do poda dohot pinsangpinsangNa tu Parise dohot Sibotosurat (11:29-54). Ra, ala ni i gabe tartarik ma natorop i tu Ibana. Na luar biasa do i antong, barani Ibana maminsang angka partogi na hinabiaran jala na pinarsangapan ni natorop. Ala ni i ma asa marrongoman natorop i naeng marnida Ibana. Marnida i ndang apala terkesan Tuhan i. Diboto do natorop i na mura mimbar sian na manohoi tu na mangalo Ibana. SiseanNa i do na tumangkas jolo naeng ramotanNa, ai nasida do muse na laho manorushon ulaonNa. Binonsir ni na masa i, dipaingot ma angka siseanNa i taringot tu ragam ni pangalaho na ringkot botoon jala ramothonon nasida.

Hatorangan

Didok tu siseanNa i: “Jaga ma hamu pasiding na niasoman ni Parise, i ma pangansion i.” Na niasoman (Gr. zumees/leaven/ragi) i ma samansam zat pengawet (permentasi) dohot pengembang manang pelembut na dipangke antara lain tu roti. Alai holan di tingki na normal do i; anggo di ombas na darurat ndang sanga (pat.1 Mus.19:3). Di haruruar ni halak Israel sian Misir rupani, ndang sanga nasida mangaragi roti. Gabe sada aturan ma i muse di bangso i, di ariari ni Paskah i, mamungka sian 14 Nisan sahat tu ari papituhon sian i, ndang boi nasida manganhon sipanganon na niigaran. Manimpan ragi manang sipanganon na niasoman pe tahe, saleleng na pitu ari i, ndang jadi (pat.2 Mus.12:15, 19). Na gabe parningotan ma i di haruruarnasida na humalaput i dohot di partinaonannasida na ingkon manganhon sagusagu pardangolan na hambar i (5 Mus.16:3). Sada sian na so boi pelehonon do ragi tu Debata (3 Mus.2:11; 7:12). Di pudian ni ari na gabe perlambang ni haroaon (evil habit) do i manang hajungkaton (evil coming out in word and deed) na maralo dohot halidangon manang hasintongan, na ingkon sipabalion (pat.1 Kor.5:6-7). Angkup ni i na gabe simbol ni poda (doctrine/ajaran) na sala do i (pat.Mat.16:6), dohot sikap hidup na tinubuhonna. Tontu do, poda na sala manghorhon sikap hidup na sala do i. Angka parise ma rupani, poda dohot pemahamannasida na taringot tu patik na legalistis manubuhon sikap hidup na legalistis, na mangaradoti ruhutruhut parduru sambing isara parpuasaon na tarida manang tali partangiangan (pat.Mat.23:5), alai tading do anggo na umargana i, isara hatigoran dohot parasinirohaon (pat.Mat.23:23). Ala ni i digoar Jesus do nasida pangansi. Hombar tusi ma dison, dipaingot Jesus do siseanNa i asa pasidinghon na niasoman manang sikap hidup ni Parise, i ma pangansion i.

Sipaingot na di ay.2-3 tarjaha do tong di Mat.10:26-27, alai (songon na nidok di jolo i) konteksna asing. Dison, ingkon na antusan do i di bagasan pardomuanna tu sipaingot na di jolo ondeng. Huphup do harohaon manang ngolu parbagasan ni Parise na roa i binahen ni parugamaonnasida na tarida, isara parpuasaon dohot parasinirohaon na diulahon di jolo ni halak sitotondurannasida (pat.Mat.6:1 duu), dipapujipuji natorop do nasida disi jala diparhatua, dirajumi angka na denggan jala na tigor. Alai unang ma gabe tarpaoto sisean i maniru nasida, ai ro do tingkina, patar do muse hadirionnasida na sasintongna, ai ndang adong agia ise na tarbahen marsibuni manang marmihimmihim maradophon Debata. Gari angka hata na hinatahon di na holom manang na hinusiphon tu pinggol ni halak di bilut diboto jala papataronNa di ari sogot i, lam boha ma ngolu na marpangansi na diulahon di hapataran?

Mangihuthon konteks Mateus, hata sipaingot na di ay.4-9, 11-12 (pat.10:19-20, 28-33) na marpardomuan do i tu parsuruon mamaritahon Barita na Uli i. Boha pe paraloan, ndang pola mabiar nasida, ai Debata do mandongani jala mangaramoti nasida. Dison pe, tong do songon i, alai godangan marhahonaan tu paraloan tu Parise. Balga do huaso ni Parise i. Sada fraksi na balga do nasida di Sanhedrin, Rapot Godang ni halak Jahudi na marhuaso mandabuhon uhuman mate. Nang pe songon i, unang pola mabiar nasida, ai na marbatas do huasonasida. Sintap ni na mamunu daging do boi nasida, lobi sian i ndang adong be sipatupaonna. Debata do sihabiarannasida, sasadasa do sioloan dohot sisombaonnasida. Na marhuaso do Debata taringot tu ngolu nuaeng dohot ngolu sogot, marhuaso paluahon tu hangoluan na saleleng ni lelengna manang mandabuhon tu api naroko, tu hamatean na saleleng ni lelengna. Angkup ni i, ingkon marhaposan situtu na porsea i di pangaramotion ni Debata. Ingkon ingoton jala parhatopotonna do gari amporik disarihon Debata. Hira na so mararga do amporik i nian, dua sauang (Mat.10:29), lima dua benggol. Alai nang pe songon i ndang adong sian i na madabu tu tano gabe boi tangkupon jala gadison ni halak so sian parbinotoan ni Debata. Lam boha ma na porsea i, angka na sinuruNa mamaritahon Barita na Uli na taringot tu harajaonNa i tung so sarihononNa ma? Olo, sarihononNa do, ai umarga do nasida sian amporik. Taringot tusi didok: “Gari obuk na di ulumuna, sude do dibilangi.” Ndang na mandok na so adopan ni na porsea i be paraloan, adopanna do. Gari hamatean tahe, na boi masa do. Alai molo masa pe i, ndang adong i na tarjadi di ruar ni parbinotoan dohot sangkap ni Debata. Ndang na mago na mate i, ai “arga do di roha ni Jahowa hamamate ni angka na niasianNa i” (Ps.116:15).

Laho patomoshon roha ni sisean i di ulaon panindangion i didok Tuhan Jesus do: “Ganup na manghatindanghon Ahu di jolo ni jolma, hatindanghonon ni Anak ni Jolma i do sogot di adopan ni angka surusuruan ni Debata. Alai na mansoadahon Ahu di jolo ni jolma, soadahononhon do sogot di adopan ni angka surusuruan ni Debata.” Jesus Kristus i do pamusatan ni Barita na Uli i. Na manghatindanghon Barita na Uli, na manghatindanghon Jesus Kristus do i. Na manghatindanghon Jesus Kristus i tahe pangkalna. Ndang tarbahen agia ise manghatindanghon Barita na Uli so jolo dihaporseai jala dihatindanghon Kristus i. Manghatindanghon (Gr. homologeesee, ro sian hata bonabona homologeoo) lapatanna manolopi panindangion ni na asing (I agree with the statement of another), marpadanhon/ manjanjihon (I promise), manghatindanghon/marhatopothon (I confess), maningtinghon/ patubegehon (I publicly declare). Panindangion taringot tu Jesus i ndada tubutubu ni roha ni jolma i, alai na sian Debata do i sahat tu sisean i. Panindangion ni sisean i do muse na pinangolu jala na pinataripar Tondi Porbadia marhitehite Barita na Uli i tu na asing, dung i ditolopi jala dijangkon na mambege i ma i gabe panindangionna sandiri, marpadan ibana na haporseaan jala jangkononna Jesus Kristus i, parhatopoton jala patubegehonna di jolo ni jolma, tarmasuk di jolo Parise paboa Jesus Kristus i do Tuhan jala Sipalua ibana. Angka sisongoni i hatindanghonon ni Jesus do sogot di ari paruhuman i. Sabalikna do angka na mansoadahon, soadahononNa do.

Sahali nari, laho patoguhon roha ni sisean i di ulaon panindangion i, di ay.11-12 didok Jesus do: “Alai molo togihononnasida hamu tu angka parguruan, tu jolo ni angka induk dohot panggomgomi, unang ma holsoan hamu, manang beha pangalusionmuna ro di sidohononmuna. Ai ajarhonon ni Tondi Parbadia i do tu hamu di na sangombas i na patut dohononmuna.” Nunga nidok, godang do tantangan ni panindangion i. Di huta Jerusalem dohot di luat Judea do parjolo dibaritahon Barita na Uli i, di yurisdiksi ni hajahudion. Hombar tusi, tantangan na parjolo ro do sian institusi keagamaan ni Jahudi na niwakilan ni parguruan (Gr. sunagoogas/sinagoge) dohot angka induk (Gr. archas/magistrates). Siangkup ni parpunguan (peribadahan) na marfungsi dope sinagoge i songon paruhuman laho paujunghon angka pangalaosion manang parsoalan na metmet na niulahon ni angka induk. Angka pangalaosion manang parsoalan na umbalga dipaujung di Rapot Godang (pat.Mat.5:22). Dison dipasingothon Jesus, rajuman ni halak Jahudi do muse sisean i pangalaosi, jala ala ni i togihononna do nasida tu parguruan asa uhumanna. Dung i, ro do muse paraloan i sian panggomgomi. Taringot tusi dipaingothon Jesus do asa unang pola dirancang nasida pembelaan, alai dihaposi ma ajar ni Tondi Porbadia i. Sintong do songon i, dung manaek Jesus tu surgo jala ro Tondi Porbadia i, disi dipungka nasida ulaon panindangion i, pintor diadopi nasida do paraloan songon na boi jahaon di Ulaon ni Apostel. Ditangkup do angka apostel i, dihurunghon, ditogihon jala diuhumi di jolo ni Rapot Godang. Diadopi nasida do nang paraloan sian panggomgomi, sian si Herodes dohot sian panggomgomi Rom. Alai digohi do nang bagabaga na taringot tu panuturion ni Tondi Porbadia i. Molo tapamanat rupani paraluson ni si Petrus dohot si Paulus, gok huaso, gok habisuhon ala ni Tondi Porbadia i.

Di ay.10, dipasingothon Jesus do taringot tu dosa na mangaleai Tondi Porbadia, didok: “Jala ganup na mandok hatana mangalo Anak ni Jolma i, tarsesa do i; alai na mangaleai Tondi Parbadia, ndang dapotan hasesaan.” Taringot tusi pe tarjaha do di evangelium na asing (Mrk.3:28-29; Mat.12:31-32). Disi, dipasingothon Jesus do i tu halak Jahudi na mandok na mangasahon induk ni angka sibolis do Ibana pabalihon angka tondi na hodar. Di bagasan rohanasida ndang tagamon so diparhatopot na sian huaso ni Debata do ulaon ni Jesus i, alai ala hosom dohot sogo ni rohana gabe didok do i na sian sibolis. Sian i boi simpulhononhon, pangaleaion tu Tondi Porbadia i ma sikap na mempersetan Debata sian kesadaran na sesadar-sadarna. Alai di turpuk on, dihatahon Jesus do i marpardomuan tu panghatindanghonon di Ibana dohot pamaritahonon di Barita na Uli i. Marhitehite Barita na Uli na niulahon ni Tondi Porbadia i, gabe porsea do jolma di Jesus i, dijangkon Ibana jala dihatindanghon gabe Tuhan jala Sipalua ibana. Sian i boi ma simpulhononhon muse, pangaleaion tu Tondi Porbadia i ma na so manjangkon manang na manulak Barita na Uli, na so manghaporseai jala na so manghatindanghon Kristus. Di Heb.6:5 duu ditaringoti do halak na so tarpaimbaru be, i ma angka na gabe marbalik (murtad). Dung i, di 1 Joh.5:16 ditaringoti dope na mardosa na marhapatean tu hamatean, na so pola be sitangianghonon. Ndang dilehon anggo definisina, alai sian konteksna torang do na marhahonaan do i tong tu hasohaporseaon. Sian saluhutna i boi dohonon, pangaleaion dompak Tondi Porbadia manang dosa na so tarsesa na marahapatean tu hamatean i ndang dosa moral manang etis, dosa teologis do, dosa haporseaon. Boasa ndang tarsesa? Ai Tondi Porbadia i na mangula marhite Barita na Uli i nama cara berada ni Debata na parpudi laho paluahon jolma. Nunga mangula Ibana di bagasan cara berada Debata Ama, Panompa; dung i di bagasan cara berada Debata Anak, Sipalua; jala na parpudi di bagasan cara berada Debata Tondi Porbadia, Pangondian. Salpu i, ndang adong be cara berada na asing; molo so dijangkon jolma be i, ndang porsea ibana di Kristus i, ndang adong be dalanna laho porsea jala malua. Torus nama i ndang porsea, dung i mago; ai ndang adong haluaon di na so porsea.

Rancangan Homiletis

Di ari on sahat hita Minggu manang Pesta Trinitatis. On do pesta na parpudi di rangkaian ni pesta ni huria di sada taon parhuriaon. Nunga salpu Advent, Natal, Epiphanias, Passion Hamamate; Paskah, Hananaek dohot Pentakoste; dung i nuaeng, sahat ma tu Trinitatis. Digombarhon i do haporseaonta paboa: Marhite haroro ni Kristus dohot Tondi Porbadia, nunga singkop be hapataran ni Debata jala gabe torang tartanda ise jala boha do Ibana. Debata Sasadasa (Yang Esa) do Ibana, alai huhut Sitolusada (Trinitatis) na papatarhon diri di bagasan tolu cara berada, i ma Debata Ama, Anak dohot Tondi Porbadia. Ndang na mandok na tolu do Debatanta, alai na mangondolhon lapatan dohot pardomuan ni Debata na Sasada i do i tu hita. Ama do Ibana, na manompa hita; Sipalua do Ibana, na manobus hita; Pangondian do Ibana, na pabadiahon hita. Dohot hata na asing, Debata di ginjangta do Ibana, Debata raphon hita (Immanuel), jala Debata di bagasan hita. Laos marhite i diondolhon do hasisingkop haluaonta. Ala ulaon ni Debata Sitolusada i, angka naung malua do hita, sedang malua, jala laho malua. Ia dibasabasahon pe haluaon i tu hita ndang holan asa jaloon, alai asa ulahononta do i huhut (pat.Plp.2:12). Boha ma hita mangulahon i? Tapamanat ma i marojahan di turpuk jamita on.

Na parjolo, tahabiari ma Debata. Di jamita on dipaingot Jesus do siseanNa asa pasiding poda dohot sikap hidup ni Parise. Parise, i ma sada horong parugamaon di tongatonga ni halak Jahudi. Balga do huasonasida di roha ni natorop, dihabiari do nasida, dipapujipuji jala dirajumi angka na burju. Alai di pamerengan ni Jesus pangansi do nasida, suman tu tanoman na hinapur, ias di duru alai di bagasan gok angka na busuk. Nang pe boi nasida padenggandengganhon diri di jolo ni natorop, di ari sogot i patar do habusuhonnasida. Ala ni i, tung na so sitiruon do nasida. Angkup ni i, nang pe balga huasonasida jala boi mandabuhon uhum mate, ndang pola sihabiaran nasida. Sintap ni hasiangan tano on do huasonasida, jala lobi sian i ndang adong be na tarpatupa nasida. Debata do sihabiaran, ai marhuaso Ibana taringot tu ngolu nuaeng dohot ngolu sogot; marhuaso manontuhon na tu haluaon dohot na tu hamagoan, marhuaso pabongothon tu hangoluan dohot tu naroko.

Apala i sipaingot ni Evangelium Trinitatis on tu hita; songon angka naung pinalua ni Debatanta Sitolusada i, na tongon dipalua jala sipaluaonNa, sihabiaranta do Ibana sian nasa rohanta. Na manghabiari Debata ndang dos i dohot na manghabiari angka na di tano on. Biar tu angka i ojak do di ketidakserasian manang ketidakharmonisan ni jolma tu na hinabiaranna, alai biar tu Debata ojak do i di pardomuan dohot parsaoran holong ni Debata na paluahon i tu jolma na pinaluaNa. Na manghabiari Debata na marlapatan do i maribadah tu Ibana, magoloi jala marsomba Ibana. Gok di Ibana do nasa huaso na di banua ginjang dohot na di tano on, guru di Ibana do ngolu dohot haluaonta, hangoluan dohot haluaonta nuaeng dohot na ro sogot. Ala ni i ingkon porsea jala marhaposan hita tu Ibana sian nasa rohanta, ingkon tangihononta hataNa jala hangoluhononta, ingkon mardalani hita di angka dalanNa jala marparange hombar tu patik dohot lomo ni rohaNa. Sipasidingonta do angka poda haliluon dohot nasa rumang ni pangansion. Mansai ringkot do i sorminhononta i tu ngolunta di angka tingki on. Ra, ndang masalpuhu molo nidok, pangansion i do sada na mansai godang mewarnai parngoluon ni bangsonta di tingki on. Manghatai do sude taringot tu penegakan hukum, alai tardapot do torop siboto uhum dohot sipajongjong hatigoran na mandegedegei uhum. Manghatai do sude taringot tu pemberantasan korupsi, alai angka na patut di jolo nian di ulaon i tung apala i do na paling korup. Mangihuthon Transparency International Indonesia, DPR do sada sian lembaga na terkorup di Indonesia, siangkup ni kepolisian, kejaksaan, kehakiman dohot partai politik. Dipajongjong Presiden do Satuan Tugas Pemberantasan Mafia Hukum, alai songon na memoleskan kosmetik sambing do i di wajah buruk ni bangso on, ai holan na mamilangmilangi mafia i do boi Satgas i, ndang adong anggo huasona memberantas. Molo songon i torus, songon dia ma masa depan ni bangsonta on? Ala ni i, songon halak Kristen hita ingkon lam gogo do hita mangondihon bangso on, lam gogo huhut mangalo pangansion dohot sipalensem di diri dohot di komunitasta, ai angka pangalaho na balga ingkon dipungka do i sian na metmet, dipungka sian diri sandiri.

Paduahon, tahatindanghon ma Jesus Kristus i. Didok Jesus muse di jamita on: “Ganup na manghatindanghon Ahu di jolo ni jolma, hatindanghonon ni Anak ni Jolma i do sogot di adopan ni angka surusuruan ni Debata. Alai na mansoadahon Ahu di jolo ni jolma, soadahononhon do sogot di adopan ni angka surusuruan ni Debata.” Manghatindanghon Tuhan Jesus Kristus mandok, manangihon jala manjangkon panindangion ni Barita na Uli na taringot tu Kristus Jesus i gabe panindangionna sandiri, dung i marpadanhon paboa na haporseaan jala jangkononna Ibana di ngoluna, jala parhatopotonna paboa Ibana Tuhan jala Sipalua ibana. Aha pe na masa, jala di dia dohot sadihari pe, ingkon jongjong ibana di pihak ni Kristus maradophon portibi on. Nasa na songon i hatindanghonon ni Jesus i do i di jolo ni paruhuman sogot i. Hot ma haluaonna i, jala jaloonna ma hangoluan na saleleng ni lelengna. Sabalikna do di angka na mansoadahon, soadahononNa do nasida. Agoan ma nasida di haluaonNa, gabe mago tu hamatean na saleleng ni lelengna.

I ma muse sipaingot ni Evangelium Trinitatis on tu hita; songon angka naung pinalua ni Debata Sitolusada i, na tongon dipalua jala sipaluaonNa, sihatindanghononta do Tuhanta Jesus Kristus i di ngolunta. Ndang ulaon na mura manang na neang i, na maol do jala na dokdok. Mansai maol jala dokdok tahe, godang tantanganna, godang risikona, godang siharugihononhon, talpe tu sitaonon. Ala ni i adong do na mabiar, na maila, na so tahan gabe mansoadahon. Gabe malua ma ibana sian parungkilon, sian harugian dohot sitaonon ala ni haporseaon i. Jumpangsa gariada paruntungan, pangkat rupani, jabatan, hamoraon, siboru na uli, sidoli na jogi. Lobi sian i tahe, boi liat portibi on diomo, alai mago ma anggo tondina, ai soadahonon ni Kristus Jesus i do ibana di paruhuman sogot i. Alai halak na olo manaon ala ni haporseaon dohot panindangion i, na mungkin agoan di na saluhut tarmasuk hosana sandiri martua do, ai hatindanghonon ni Anak ni Jolma i do ibana sogot ari paruhuman i. Ingkon lam tangkas ma i suanhonon jala paingothononta di tingki on di tongatonganta. Sian tingki tu tingki sai tarbege do di tongatonganta halak na manadinghon hakristenon ala ni pangkat, ala ni jabatan, ala ni cinta, dohot ala ni na asing. Parsitutuon ni rohanta patanakhon panandaon di Kristus i marhite na mangajarhon dohot manuanhon Barita na Uli i do dalanta mangotapi i.

Na patoluhon, tabaritahon ma Barita na Uli i. Nasa naung porsea jala manjangkon Kristus i gabe Tuhan jala Sipalua, tarjou do i laho mamaritahon Barita na Uli i. Jesus Kristus i do pamusatan ni Barita na Uli i. Na mamaritahon Barita na Uli i, dos do i dohot na mamaritahon Jesus Kristus; jala na manghatindanghon Jesus Kristus, dos do i dohot na manghatindanghon Barita na Uli i. Sasintongna, ulaon ni Tondi Porbadia i do i. Taringot tusi didok Jesus do: “Asa ro ma Pangondian i sisuruonHu sian Ama i tu hamu, i ma Tondi Hasintongan i, na borhat sian Damang; I do na manghatindanghon taringot tu Ahu” (Joh. 15:26). Alai angka na porsea i do ulaula ni Tondi Porbadia i patulushon i, ai didok Jesus do muse: “Alai dohot ma hamu manghatindanghon, ai donganHu do hamu sian mulana i” (Joh.15:27). Porsea jala margogohon Tondi Porbadia i, ndang pola mabiar na porsea i. Ia ditogihon pe nasida tu paruhuman, ndang pola holsoan nasida taringot tu sidohononna, ai tuturan ni Tondi i do nasida disi.

I ma muse sipaingot ni Evangelium Trinitatis on tu hita; songon angka naung pinalua ni Debata Sitolusada i, na tongon dipalua jala sipaluaonNa, dipatindang Tondi Porbadia i do hita gabe ulaulaNa laho mamaritahon Barita na Uli i. I pe, ndang ulaon na mura i, na maol do; godang paraloan dohot tantanganna. Ndang dihalomohon portibi on Barita na Uli i ai asing do nilai dohot norma-normana. Ala ni i diambati do harararatna, disusai jala dipaburuburu do angka na mamaritahonsa. I do na nialaman ni sisean i sian mulana dope, jala i do nang na nialaman ni angka na porsea di sepanjang abad. Di angka tingki na parpudi on, di manang piga inganan di Indonesia on tabege do rupani mansai maol angka donganta pajongjonghon gareja, na deba ndang dipaloas maminggu di gareja naung tipak, dohot angka hambatan na asing dope. Taringot tusi unang pola tarsonggot hita manang mandele, ai naung dilumbahon Tuhanta i hian do i. Ndang na mandok na pasrah sambing ma hita huhut pataontaonhon songon i ketidakadilan i, ndang. Marpangguruan tu Tondi Porbadia i siparjuanghononta do torus asa jumpang kebebasan beribadah di tongatonga ni bangsonta on. Alai molo so pintor dapot pe i, unang hita sumurut. Ndang pasombuon ni Debata hita disi, alai dongananNa do jala pargogoanNa. “Gari obuk na di ulumuna sude do dibilang,” ninna. Jala molo ingkon adong pe na agoan hosa ala ni Barita na Uli i, pos ma rohanta, ndang simbil i sian parbinotoan dohot sian tahi ni Tuhan i, jala arga do rohaNa hamamate ni na niasianNa.

jkt.05.05.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar