5.03.2010

Rogate

SERMON JAMITA TU MINGGU ROGATE, 9 MEI 2010
4 Mus.14:11-20

Patujolo

Na marbonsir do turpuk on sian hamumulak ni na sampulu dua panghahap na pinaborhat ni si Musa manghahapi tano Kanaan. Dipararat nasida do barita na roa taringot tu luat i (13:32-33). Umbege i, guntur do bangso i. Ndang porsea be nasida na tarbahen Debata do pabongothon nasida tusi. Gabe marmungutmungut ma nasida tu si Musa dohot tu si Aron (14:2). Tu Debata pe tahe, marmungutmungut do nasida (14:3). Di hasohaporseaonnasida i martahi ma deba sian nasida mulak tu Misir (14:4). Diuji si Josua dohot si Kaleb do nian paposhon rohanasida, alai ndang marguna (14:6-9). Baliksa tahe, naeng do nasida dibunu (14:10). Gabe tarrimas ma Debata tu nasida, songon na martaringot di turpuk on.

Hatorangan

Marhite parungutungutonna, sadar manang so sadar, na manginsahi (Hbr. yana’atsuniy/ provoke/menista) Debata do Israel disi. Nunga tung jotjot nasida mambahen songon i. Na marmual do parungutungutonnasida i di hasohaporseonnasida. Nunga godang nian tanda dipatupa Debata di tongatonganasida mamungka sian Misir sahat tu parbalohan ni tano na pinarbagabaga i. Marnida i nian nunga patut nasida porsea paboa na so adong na so tarpatupa Debata. Alai dao do i sian roha ni bangso i, sai mulakulak do nasida madabu tu hasohaporseaon. Dohot hata na asing, borhat jala mardalan pe nasida sian Misir ndang ala ni haporseaonna, tung holan ala ni na kagum do nasida tu Debata jala masihol di tano sandiri. Manang na di bagasan manang na di ruar ni bagabaga ni Debata i, ndang pola diparsoalhon. Na sai lelengna i, dipanjuanju Debata dope nasida taringot tusi. Alai ndang boi tongtong songon i, ai na marbatas do nang panganjuon ni Tuhan i. Hombar tusi ma didok dison: “Sadia leleng on insahan ni bangso on Ahu? Jala sadia leleng nari ndang olo nasida porsea di Ahu?”

Mansai jonok do dosa tu uhum. Marhite hasohaporseaon dohot parungutungutonnasida i, sasintongna nunga diprovokasi nasida Debata mandabuhon uhum tu nasida. Lobi sian i tahe, nunga disurduhon nasida tangannasida mangaithon uhum na tu nasida. Didok Tuhan i: “ToruanHu nama nasida marhite sian begu antuk jala rendephononHu nasida.” Angkup ni haleon potir dohot podang (porang), begu antuk do jotjot dalan ni Debata manguhumi bangsoNa (pat.2 Sam.24:13). Na boi gabe sisada ihot do na tolu i, ai molo masa porang ndang sanga jolma mangula gabe masa haleon potir; godang halak na mate dibuat podang jala ndang ditanom gabe masa ma begu antuk. Begu antuk, lapatanna sahit kolera. [Di pangantusion ni Batak na jolo, nasa sahit bahenbahenan ni begu do i. Molo masa kolera (somalna marrumang epidemi), didok halak ma i ala na mardalandalan do begu mamboan antukantuk laho mangantuhi jolma gabe marmatean jolma i tomputompu songon parmate ni na niantuhan. I do partubu ni istilah i]. Alai ndang maraprap na so magulang, ndang turihon na so marngenge; ndang uhuman ni Debata halak na so marsala raphon angka na marsala. Taringot tu si Musa na lias sian dosa ni bangsona i didok: “BahenonHu ho gabe bangso na balga, jala na gumogo sian nasida.” Ndang tagamon talu Debata bahenon ni dosa, ndang sundat tahiNa ala ni hajahaton ni jolma. Molo direndephon pe Israel, anggo sangkap hatuaonNa na taringot tu haluaon ni sandok hajolmaon na naeng ulahononNa marhitehite bangso i ndang sundat, alai torushononNa do tong marhitehite si Musa dohot pomparanna.

Umbege i ndang las roha ni si Musa. Nang pe lias ibana nian sian hasalaan ni bangsona i, alai songon partogi ibana dihilala do tangkas paboa na sabarisan do ibana dohot nasida jala dohot martanggungjawab taringot tu hasalaan ni bangsona i. Di kesempatan na asing tahe na hira dos tu na di turpuk on, rade do ibana rap manaon uhum ala ni dosanasida (pat.2 Mus.32:32). Hombar tusi, martangiang ma ibana mangondihon bangso i tu Debata. Hombar tu cara pandang ni Padan na Robi taringot tu Debata na anthropomorpistis, dibayanghon ibana do na hira jolma Tuhan i na boi guga rohaNa umbege insakinsak ni halak, ai didok: “Begeon ni halak Misir ma barita i ... jadi dohononna ma: Ala na so tuk gogo ni Jahowa manogihon bangso on tu bagasan luat naung niuarihonNa tu nasida, umbahen dipotongi nasida di bagasan halongonan.” Dipalua Jahowa do bangso i sian Misir marhite tangan na gogo. Diokui halak Misir do i. Nang angka bangso na asing pe, dibege be do na binahen ni Jahowa tu Israel. Mian Ibana di tongatonganasida, dipapatar diriNa tu nasida adop bohi, dilinggomi jala ditogihon nasida marhitehite ombun na marsijongjong ia arian, marhitehite api na marsijongjong ia borngin; dipataripar nasida di Laut Rara, ditogutogu di parhorsihan, disarihon sipanganon dohot siinumon di nasida. Siala i mabiar jala manonditnondit do angka parbegu jala diparhatopot be do hasongkalon ni Debata. Alai molo gabe rendep do bangso i di parhorsihan i, ndang boi so gabe mimbar pingkiran halak Misir dohot na asing i sian na mengagumi tu na manginsahi Debata. Pingkiran na songon i ndang na aneh i di parbegu. Di rohanasida suman tu jolma do debata, na boi monang do i, na boi talu; na boi margogo di sada tingki, alai boi suda gogo di tingki na asing. Molo gabe diinsahi halak Misir Debata, tung so hansit ma rohaNa disi, jala tung tagamon ma Ibana olo hansitan ni angka parbegu, hape so tutu Ibana hurangan gogo? Hira i ma na naeng ‘paingothonon’ ni si Musa tu Jahowa. Hombar tu prinsip anthropomorpisme na nidok ondeng, di pangondianna i dibayanghon ibana do, suman tu jolma na boi ‘lupa’ do Debata di akibat sampingan ni rimasNa na so pinaretonghonNa hian. Olo do Debata ditanggapi di bagasan cara na anthropomorphistis songon i, ai Ibana pe di bagasan cara i do papatarhon diriNa tu jolma. Aut sura hombar tu hadebataonNa Ibana papatar diriNa tu jolma, di bagasan hata banuaginjang manghatai tu jolma, ndang na laho tartanda jolma Ibana, ndang tarjangkon jala ndang tarparsaorhonsa.

Dung i, sahat ma si Musa tu pangidoan, didok ma: “Nuaeng pe, sai marmulia ma gogo ni Tuhan i.” Na nidokna disi, sai unang ma ala ni rimasNa gabe holip gogo ni Tuhan i, alai sai lam patar ma marhite angka ulaon haluaonNa. Hagogoon na paluahon do hagogoon ni Debata. Apala i do sintuhu ni pangantusion ni Bibel taringot tu hagogoon ni Debata. Na targoar Pargogo Nasohatudosan do Ibana ala tarpatupasa do haluaon ni jolma. HaluaonNa i dipatupa antara lain marhitehite pengampunanNa. Hombar tusi dipadomu si Musa do dison pangidoanna na taringot tu hamuliaon ni hagogoon ni Tuhan i tu panindangion na taringot tu lambas dohot asi ni rohaNa, didok: “Na lambas do roha ni Jahowa jala parasi roha godang, na marpamuati do rohaNa mida hajahaton dohot pangalaosion.” Umbalga do asi ni roha ni Debata sian rimasNa. Ala ni i, marpamuati do rohaNa mida hajahaton dohot pangalaosion. I do naung pinatupaNa na sai lelengna i tu Israel. Aut unang ala asi ni rohaNa, nunga tibu nasida rendephononNa. Alai nang pe na lambas jala na asi roha Debata, ndang gabe marsombusombu Ibana mida dosa. Justru ala na parasi roha Debata ingkon aloonNa jala otapanNa do dosa dohot hajahaton i. Sada sian caraNa laho mangalo dosa i, i ma marhite na manguhumi pardosa i.

Mangasahon lambas dohot asi ni roha ni Debata na godang i dipangido si Musa ma asa marpamuati rohaNa mida hajahaton ni bangsoNa Israel. Sapala naung dipungka mangasii dohot manganjuanju nasida mamungka sian Misir dope, unang ma laos gotap i holan ala ni pangalaosionnasida na parpudi on. Ditangihon Debata do tangiangna i, didok: “Nunga marpamuati rohangKu ala pangidoanmu.” Na marlapatan ma i ndang saut rendep bangso i di halongonan i. Selaku bangso marudut dope sejarahnasida, jala tolhas dope nasida tu Kanaan, tano na pinarbagabaga i asa teanonna. Alai nang pe songon i, molo tatorushon manjaha tu pudi, ingkon mangonai do tu nasida uhum ni hasohaporseaonna i, ai saluhut halak naung sanga marnida halongangan angka na pinatupa ni Jahowa mamungka sian Misir sahat tu halongonan, i ma angka naung marumur duapulu taon dohot lobi sian i, asing ni si Josua dohot si Kaleb ndang dipaloas be bongot tusi. Ingkon mompasompas ma nasida di halongonan i leleng ni opatpulu taon paima mate sude sundut siparungutungut i. I ma sada na patuduhon paboa na tutu do parasiroha Debata Jahowa i alai huhut parlulu. Bahen hasasaut ni asi ni rohaNa, i ma sangkap hatuaonNa na marhite bangso i ingkon uhumanNa do sundut na na so porsea jala parungutungut i.

Rancangan Homiletis

Rogate do goar ni minggu on, lapatanna martangiang. Di hita, ndang na imbaru be tangiang dohot na martangiang i. Jotjot do i taulahon manang saotihotikna tadohoti. Nang pe songon i ndang tardok naung tangkas di hita lapatan ni tangiang dohot na martangiang i. Biar roha tahe, na boi masa do disi mara na jotjot jumpang di angka hasomalan manang rutinitas; i ma kegiatan na jotjot diulahon, alai ndang diantusi halak. Boasa? Ala dirimpu naung diantusi sasude, gabe ndang hea be dipatorang. Ala ni i gabe so diantusi halak be i, asal na diulahon nama. Asa, mansai na denggan do molo di kerangka taon parhuriaon na 52 minggu sataon i diaturhon sada sian i sipangkeonta laho mangarataratai tangiang dohot partangiangon i. Aha do tangiang jala aha do sitangianghononhon? Tangiang, panghataion manang komunikasi do i tu Debata. Di bagasan dohot marhitehite tangiang dohot partangiangon i dipaloas do na porsea i papuashon isi ni roha dohot panghilalaanna tu Debata; manghatindanghon haporseaon, pos ni roha dohot panghirimanna; pasahathon parsombaon, pujipujian dohot hamauliateonna; manangishon panolsolion, panopotion dohot pangidoan di hasesaan ni angka dosana; manombahon pangidoan, elehelek dohot pangondianna. Deba sian i ma na naeng pamanatonta sian turpuk jamita di hita ari on.

Parjolo, martangiang do hita laho manghatindanghon haporseoanta taringot tu hagogoon dohot pandonganion ni Debata. Marhira dua taon dung ruar sian Misir, nunga sahat Israel di parbalohan ni Kanaan. Salangka nari, sahat ma nasida tu tano na pinarbagabaga i. Alai ala ni hasohaporseaonnasida, ditahi Debata do manorui dohot mangarendephon nasida. Umbege i, martangiang do si Musa mangondihon nasida. Di tangiangna i, dihatindanghon ibana do taringot tu pambahenan ni Debata naung paruarhon nasida sian Misir marhite tangan na gogo. Dungi i, mian do Ibana di tonga ni bangso i, dipapatar diriNa tu nasida adop bohi, dilinggomi nasida di pardalanan marhite ombun na marsijongjong ia arian, jala marhite api na marsijongjong ia borngin; dipataripar nasida di Laut Rara, ditogutogu di parhorsihan, disarihon dohot sipanganon dohot siinumon di nasida. Diparhatopot halak Misir do i. Songon i do nang angka bangso parbegu, dibege do na binahen ni Debata tu nasida, gabe mabiar jala manonditnondit nasida jala diparhatopot hasongkalon ni Debata.

Suang songon i, sihatindanghonon jala sipujihononta do di tangiangta hagogoon dohot pandonganion ni Debata di ngolunta. Na sangap jala na marmulia do Debata, na songkal jala na badia, pargogo na so hatudosan jala parhuaso na sun. Alai hasangapon dohot hamuliaonNa i ndang gabe padaohon Ibana sian jolma. Anggo di hajolmaon, molo lam marsangap jala lam marmulia halak, lam dao do ibana sian na asing. Marlampislampis panjagaan, holan ala ni angka i nunga olo halak bajogiton, gabe so barani be manjonohi manang mandapothon. Unang be na mandapothon, manelepon pe ndang barani. Debata ndang songon i, nang pe na sangap jala na marmulia Ibana, na songkal jala na badia, pargogo na so hatudosan jala parhuaso na sun, dipajonok do diriNa tu hita, dijalin do komunikasi dohot relasi tu hita; dipapatar jala dipasaor diriNa tu hita, diondingi jala didongani, ditogihon jala ditogutogu mamolus angka tingki dohot parhusoran. Ndang adong na so tarpatupasa, ndang tagamon surut gogoNa, jala ndang tagamon sungkot pingkiranNa manarihon hita. Panindangion dohot pamujion sisongon i do na parjolo patut hadirhononta di tangiangta. Nda hombar i tu na niajarhon ni Tuhanta Jesus tu hita di pamungkaan ni tangiang Ale Amanami i na mandok: “Sai pinarbadia ma goarMu?”

Paduahon, martangiang do hita mangido hamuliaon ni hagogoon dohot asi ni roha ni Debata. Sahali nari, ala ni hasohaporseaon ni Israel, ditahi Debata do mangarendephon nasida. Alai molo saut i, gabe holip do hagogoon ni Debata sian hajolmaon jala mimbar pingkiran ni angka bangso sian na mengagumi gabe manginsahi. Ala ni i ditangianghon si Musa ma asa marmulia hagogoon ni Tuhan i, lapatanna sai patar tu sandok hajolmaon marhitehite lambas ni roha dohot asi ni rohaNa na paluahon i.

Songon i ma nang di hita, sipangidoonta do di tangiangta hamuliaon manang hapapatar ni hagogoon ni Debata di tonga ni hajolmaon. Hagogoon na pauahon do hagogoon ni Tuhan i. Apala i do sintuhu ni panindangion ni Bibel taringot tu huaso dohot hagogoon ni Debata. Tahaporseai jala tahatindanghon do paboa na pargogo na so hatudosan do Debata jala parhuaso na sun, ndada ala ni na tarpatupasa saluhut tarmasuk sitolusuhi na opat suhisuhina rupani, alai ala ni na tarpatupasa do haluaon ni jolma. Ndang ulaon na neang i, na dokdok do; na dokdok situtu tahe. Tapahusorhusor ma rupani, anggo laho manompa langit dohot tano dohot laut dohot nasa isina, ndang pola humusor Debata; sae do marhite hataNa sisandok. Suang songon i do nang na mangiringiring dohot na mangaradoti kelangsungan ni sandok na tinompa i. Alai laho paluahon jolma, ingkon tuat do Ibana tu portibi on di bagasan AnakNa Jesus Kristus i, ingkon asaonNa sandok gogoNa sahat tu kehabisan nafas AnakNa i di silang i. Haluaon na sian asi ni roha do i, na sian lambas ni roha dohot pengampunanNa, ai parlambas roha jala parasi roha godang do Ibana. Lam tu toropna na malua sian asi ni rohaNa, lam tu patarna do hagogoonNa i di tongatonga ni hajolmaon, lam marmulia Ibana jala lam marsangap. I do naung pinatupa ni Tuhanta i di hita. Sian asi ni rohaNa nunga dipalua hita, gabe patar hagogoonNa di hita jala gabe taboto pasangaphon Ibana. SitorushononNa dope i tu angka na asing marhite angka na porsea sian sude tingki dohot inganan. Taringot tusi pe, patut do hadirhononta di bagasan angka tangiangta. Nda hombar nang i tu na niajarhon ni Tuhanta Jesus di tangiang Ale Amanami i na mandok: “Sai ro ma harajaonMu?”

Patoluhon, martagiang do hita mangido hasesaan ni dosa dohot haluaon sian uhum. Parpudi, dipangido si Musa do parpamuation ni roha ni Debata di bangsoNa Israel. Pangidoanna i diojakhon do i di hinagodang ni asi ni roha ni Debata naung pinungkaNa mamungka sian Misir dope. Sapala naung dipungka mangasii bangso i, sai uang ma gabe gotap i ala ni dosanasida. Ndang tarhirim si Musa disi, ditangihon Debata do tangiangna i, marpamuati do rohaNa mida dosa dohot pangalaosion ni bangso i.

Laos songon i ma hita, mangasahon hinagodang ni asi ni roha ni Debata, sipangidoonta do di tangiangta parpamuation ni roha ni Debata di angka dosanta ro di dosa ni angka donganta. Pos ma rohanta, sai na tangihononNa do hita ai parlambas roha do Tuhanta i. Alai unang sala, ndang ala parasi jala parlambas ni roha Tuhanta i gabe boi ma hita marmeammeam taringot tu dosa, ndang; ai parlulu do Ibana huhut. Justru ala parasiroha Ibana, ingkon otapanNa do dosa jala ingkon uhumanNa angka pardosa. Songon na jotjot masa tu Israel, di na so niargahonnasida asi ni roha naung sinuruhonNa tu nasida, ingkon diuhum do nasida anggiat muba jala mangolu; manang songon na nialaman ni deba sian raja ni Israel, laho mangondingi na niasianNa, i ma Israel secara keseluruhan, ingkon luluhononNa do hajahaton ni sada raja tu angka anakna ro di sundut patoluhon dohot paopathon; manang songon na mangonai tu Parao dohot bangsoNa, demi hasasaut ni asi ni roha dohot sangkap hatuaonNa na taringot tu haluaon ni sandok hajolmaon, ingkon rendephononNa do angka na mangambati. Sian i torang, rimas dohot uhum ni Debata halilu ni asi dohot holong ni rohaNa do i. Na marlapatan ma i, umbalga do asi ni rohaNa sian uhumNa. Ala ni i, manang sadihari pe sai na boi do hita manghirim disi. Didok si Johannes: “Molo tatopoti angka dosanta, haposan do Ibana jala bonar, manesa dosanta jala paiashon hita sian nasa hageduhon” (1 Joh.1:9). Ala pardosa jala pangalaosi do hita ganup ari, patut do pangidoan di hasesaan ni dosa i hadirhononta tongtong di tangiangta. Nda hombar i tu na pinodahon ni Tuhanta Jesus di tangiang Ale Amanami i na mandok: “Sesa ma dosanami songon panesanami di dosa ni dongan na mardosa tu hami?”

Nuaeng tapamanat ma, boha do tangiang dohot partangiangonta? Aha do na tapatujolo di bagasan angka tangiangta? Adong do disi panindangion dohot pamujion taringot tu hasangapon dohot hamuliaon ni Debatanta, taringot tu hasongkalon dohot habadiaonNa, taringot hagogoon dohot huasoNa; adong do pangokuon dohot hamauliateon taringot angka na binahen ni Debata pangoluhon dohot paluahon hita, manang holan pangidoan do? Adong do disi hasiatan ni dongan, manang holan dirinta sandiri do?

jkt.07.04.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar