7.26.2010

09 Trinitatis

SERMON JAMITA TU MINGGU 9 DUNG TRINITATIS, 1 AGUSTUS 2010
Mat.7:1-5


Patujolo

Sabagian sian Jamita Dolok (Mat.5-7) do turpuk on. Di jamita i, diproklamasihon Tuhan Jesus do harajaon ni Debata. Harajaon ni Debata, i ma panghuasoion ni Debata di jolma di bagasan rumang ni parsaoran holong na rosu na suman tu parsaoran ni ama tu angka anakna. Harajaon i nunga dipasonggop Debata di bagasan AnakNa, Jesus Kristus i jala sian asi ni rohaNa dijangkon do jolma gabe wargana. Naeng marujung ma jamitaNa i. Andorang so i, dipasahat do manang piga sipaingot na parpudi. Sada sian angka i, i ma na taringot tu panguhumuhumion na gabe turpuk di hita ari on.

Hatorangan

Didok Tuhan i: “Unang hamu manguhumuhumi!” Sambolus idaon, marhite pandohanNa on, hira na disalahon Jesus do nasa rumang ni panguhumion (penghakiman). Sasintongna, ndang. Songon tumpal ni sandok na tinompa, dilehon Debata do hatauon tu jolma laho mananda dohot manirang na denggan sian na roa. Mardomu tusi, dipaloas do jolma i laho pahothon sistem hukum di tongatongana, mambahen panimbangion dohot mambuat kesimpulan taringot tu sadasada pangalaho, patupahon tindakan manang penghukuman laho mangalo jala mangotapi angka dosa dohot hajahaton. Tarmasuk hakiki ni jolma na tinompa i do i, jala ndang disoadahon Jesus i. Asa, laho mangantusi turpuk on ingkon na berengon do i marlatarbelakanghon praktek moral ni halak Jahudi di toru ni pariseisme rabbinistis. Di ginjang ni rohana, dipabangkit angka parise dohot sibotosurat i do dirina gabe panguhum di Israel. Taringot tusi, didok Jesus do: “Dihunduli angka sibotosurat dohot angka parise do habangsa ni si Musa” (Mat.23:2). Dipasobok nasida do dirinasida tu hakim ilahi jala mansai koras panguhumuhumionnasida di natorop, kejam, ndang adong holong. Motif na umbagas ni panguhumuhumion ndang lobi jala ndang hurang sian keengganan manang ketidakmampuan ni jolma mananda diri dohot hasalaanna sandiri. Di hasopanandaonna i ringgas ma jolma i mamilangmilangi dohot manaringoti dosa ni donganna, pahatahatahon (mempergunjingkan) dohot manalahon sesamana; na deba pasoboksobokhon dirina gabe ‘penasehat’ manang ‘korektor kesusilaan’ manang ‘juru selamat’ na naeng mangumpat silbaksilbak sian simalolong ni donganna. Adong do muse na hirtap manguhumuhumi donganna laho mangholipi dohot pasilihon pamereng ni na asing sian hasalaanna sandiri. Lam tu roana pangalaho ni sasahalak, lam tu korasna jala lam tu boratna do panguhumuhumionna. Songon i ma angka parise dohot sibotosurat i, ala na so ditanda nasida do dirina umbahen na barani nasida pabangkithon dirina gabe panguhum na manguhumi bangso i mansai koras, kejam, so ada holong. Alai Tuhan Debata do Panguhum (Hakim satu-satunya), sasada Ibana do na tuk manguhumi jolma di bagasan haholongon, hatigoran dohot hasintongan jala na so bolas pengaruhan ni manang aha pe. Di toru ni uhumNa do manang ise na paulaulahon dirina gabe hakim ilahi jala na hum roha manguhumuhumi halak so mananda holong ni roha, ai pemberontakan do i, perampasan hak dohot kedaulatan ni Tuhan Panguhum sasadasa i. Suman tu na binahennasida i, sai na mangonai do tu nasida uhum na so marasi ni roha. Ala ni i dipaingot Tuhanta Jesus Kristus do angka anak harajaon banua ginjang i, didok: “Unang hamu manguhumuhumi, asa unang hona uhum hamu, ai panguhumonmuna i do siuhumhononhon tu hamu jala parsuhatonmuna i do sisuhathononhon tu hamu.” Ganup jolma, lumobi angka panguhum patut do manorminhon panguhumionna tu panguhumion ni Debata, na di bagasan haholongon, hatigoran dohot hasintongan. Ingkon sadaranna do na mangolu do saluhut sian asi ni roha ni Debata. Ndang adong na tigor nanggo sada, luhut do pardosa jala ndang dapot pujion ni Debata (Rom 3:10 duu). Agia panguhum pardosa do, jala ndang lumomo roha ni Debata mida dosa ni panguhum asa mida dosa ni na niuhuman, alai rap dihagigihon do i. Angka naung mananda dirina ndang muramura i manguhumuhumi, ai boha ma bahenonna mangumpat silbaksilbak sian mata ni donganna anggo solot do tiang di matana? Tuhanta Jesus mandok: “Jumolo ma umpat tiang i sian matami; dung pe i, asa pingkiranmu, manang beha pangumpatmu di silbaksilbak na di mata ni donganmi.” Na nidokNa disi, ingkon ditanda jolo dirina jala disadari dosa dohot hahuranganna. Manang songon naung dipasingothon di jolo i, diuhumhon panguhumon siuhumhononna jala disuhathon parsuhaton sisuhathononna parjolo sahali tu dirina, dung i pe asa tu na asing. Unang so diboto angka anak harajaon banua ginjang i na di toru ni panguhumion ni Debata do nasa panguhumion na niulahon ni jolma, sai na uhumanNa manang na ise pe na hum roha manguhumuhumi donganna so di bagasan haholongon, hatigoran dohot hasintongan. Ndang dipaian Debata angka anak harajaonNa i di portibi on asa gabe angka panginsahi manang gabe ‘korektor kesusilaan’, alai asa mangolu do jala marpangalaho songon angka anakNa na masihaholongan jala masipasingotan. (Asing do na masipasingotan sian na manguhumuhumi). Mardomu tu proklamasi ni Harajaon ni Debata (na gabe pokok pemberitaan ni Jamita Dolok), ringkot situtu ma i parrohahonon ni angka na umbegesa, ai angka halak nambura porsea mansai mura do i madabu tu dosa panguhumuhumion. Mansai las rohana manjangkon harajaon i dohot ruhutruhut manang norma-normana, jala di bagasan antusiasme na meluap-luap manghonahon i tu na asing itenang pe so tarhonahonsa dope i tu dirina sandiri.

Rancangan Homiletis

“Unang hamu manguhumuhumi,” ninna Tuhanta Jesus Kristus di bagian parujungan ni Jamita Dolok na gabe turpuk di hita ari on. Taringot tusi, didok sada halak do, on do patik manang parenta ni Tuhan Jesus na jumotjot jala na gumodang dihalupahon jala dilaosi halak. Ndang dibahen ibana nian statistikna, alai tarjalo roha do hasintonganna. Manang na di dia pe di hasiangan on, jala di tirket ni hajolmaon na songon dia pe sai masa do na mambahen panimbangion dohot na mambuat kesimpulan na marujung di panguhumion sian na sada tu na sada nari. Diuhumuhumi natuatua do rupani angka naposo, songon i sabalikna diuhumuhumi naposo do natuatua; diuhumuhumi na manguluhon do angka na niuluhonna, suang le songon i diuhumuhumi angka na niuluhon do na manguluhon. Hira so adong do manisia na so dung mambahen panimbangion dohot panguhumion na sala tu na asing, jala hira so adong do halak na so dung hea manaon ala ni panimbangion dohot panguhumion na sala na hinonahon ni na asing tu ibana. Hita pe, ndang tagamon lias sian na songon i. Ala ni i, naeng mansai tangkas do parrohahonon jala jangkononta sipaingot ni Tuhanta Jesus na di jamita on. Hombar tusi tapamanat ma:

Na parjolo, unang hita manguhumuhumi, ai panguhumuhumion i na ojak jala na marmual do i di hasooloon ni manisia mananda diri dohot hahuranganna. Songon tumpal ni na tinompaNa, dibasabasahon Debata do hatauon tu jolma laho mananda dohot manirang na denggan sian na roa. Ala ni i, dipaloas Ibana do jolma i laho pahothon sistem hukum di tongatongana, manimbangi dohot mambuat kesimpulan taringot tu sadasada pangalaho, patupahon tindakan dohot panguhumion. Alai dung bongot dosa i tu tano on, disegai do hatauon i. Panguhumion na disangkapi hian laho mangalo dohot mangotapi dosa, tarmara do gabe ulaula ni dosa laho manegai parsaoran dohot hasonangan ni jolma. Songon i do na masa di tonga ni halak Jahudi di toru ni pariseisme rabbinistis. Di ginjang ni rohana, dipabangkit angka parise dohot sibotosurat i do dirina gabe panguhum di bangso Israel. Dipaulaula do dirina songon hakim ilahi jala mansai koras do panguhumuhumionnasida di natorop, kejam, ndang adong holong. Ndang ditanda nasida diri dohot hahuranganna. Ala ni i gabe dipapatar Tuhanta Jesus do hadirionnasida tu nasida, didok: Angka pangansi do nasida, gok haroaon dohot habusuhon. Songon i ma halak na so manada diri dohot hahuranganna, na mangarajumi dirina tigor jala bonar, mansai mura do i madabu tu na manguhumuhumi, ringgas manaringoti dohot mamilangmilangi hahurangan ni donganna, pahatahatahon dohot manalahon. Sandok sipasidingonta do bangko na songon i. Ingkon sadaranta do pardosa do nang hita. Didok hata i: “Ndang adong na tigor nanggo sada. Tung saluhut do nasida mardosa jala ndang dapot pujion ni Debata nasida.” Ndang ala tardok ‘umotik’ dosanta, ‘gumodang’ sala ni dongan gabe dohononta na tumigor hita jala umpintor sian nasida, ndang. Tiruanna ma rupani, tung sura tasuan dua mangga, tubu jala marparbue; na sada marparbuehon otik na mansai asom, na sada nari marparbuehon mansai godang na tong mansai asom, tung dohononta ma na parjolo i dumenggan sian na paduahon i? Nda rap sitabaon do i duansa? Songon i ma pardosa ‘na otik’ dohot ‘na godang’ ndang adong na boi gabe panguhum di na asing ai rap siuhumon do sude. Molo ‘pardosa na otik’ gari so boi gabe panguhum ni ‘pardosa na godang’, lam boha ma na sabalikna ‘parsala na godang, manguhumuhumi ‘parsala na otik’? Nda na so haantusan nama i? Alai songon i ma portibi on, lam tu roana pangalaho ni jolma, lam tu boratna do panguhumionna. Di organisasi kejahatan rupani, di punguan ni bandit manang gangster, marlaku do hukum peluru/the rule of gun. Di nasida, uhuman mate do na numeang tu na dirajumi mangalaosi ruhut ni hajahaton i. Alai taingot ma, tung holan ala ni asi ni roha ni Debata do umbahen na mangolu hita. Donganta i pe songon i do. Ala ni i, unang hita manguhumuhumi.

Na paduahon, unang hita manguhumuhumi, ai di toru ni uhum ni Tuhan Debata do nasa panguhumuhumion. Debata do panguhum na sintong, Hakim satu-satunya; sasadasa do do na tuk manguhumi jolma, ai diboto Ibana do saluhut. Ndang adong na onding sian mataNa, diida do saluhut na buni sahat ro di lompitlompit ni harohaon ni jolma. Ditanda do ganup jolma, diboto sude kenyataan dohot hahomion angka na melatarbelakangi nasa pambahenanna. Ndang hagabusan agia ise Ibana, jala ndang tarpengaruhan manang aha, tigor jala sintong do panguhumionNa. Apala i ma na so jumpang di hita jolma. Ndang sai taboto saluhut kenyataan taringot tu hadirion ni sasahalak angka na melatarbelakangi pambahenanna, ndang hadodoan jala ndang hadadapan hita sandok parungkilon dohot parsirangguton ni harohaonna angka na mangonjar ibana mangalaosi. Ia so i, sala do hita mangantusi manang terpengaruh ala ni angka na di ruar manang pe na di bagasan dirinta, isara pardonganon, kepentingan, emosi dohot sentimen. Ala ni angka i ndang tarbahen hita be objektif, alai sala nama panimbangionta gabe olo ma modokdokhu panguhumionta molo so sabalikna, maneanghu. Taringot tu saluhutna i ndang tarbahen malua hita sian paruhuman ni Debata. Hombar tu hatigoran dohot hasintonganNa sai na uhumanNa do nasa panguhumuhumion na niulahon ni sasahalak tu donganna. Tuhanta Jesus mandok di jamita ari on: “Panguhumonmuna i do siuhumhononhon tu hamu, parsuhatonmuna i do sisuhathononhon tu hamu,” lapatanna ingkon manjalo do ganup hombar tu na binahenna be. Molo uhum na so ada holong dohot asi ni roha do diparuhumhon tu donganna, uhum na so marasi ni roha ma nang sijaloonna sian Tuhan i. Sandok sihabiaranta do i, ala ni i unang hita manguhumuhumi.

Na patoluhon, unang hita manguhumuhumi, ai maralo do i tu hadirion ni anak harajaon ni Debata. Nunga niarbis di jolo, dihatahon Jesus do parentaNa on di jamitaNa na di dolok. Di jamitaNa i diproklamasihon Tuhanta Jesus do hasosonggop ni Harajaon ni Debata, i ma panghuasoion ni Debata di jolma di bagasan rumang ni parsaoran holong na rosu na suman tu parsaoran ni ama tu angka anakna. Harajaon i nunga dipasonggop Debata di bagasan Jesus Kristus, jala sian asi ni rohaNa dijangkon do jolma gabe wargana. Angka na imbaru dijangkon tu harajaon i na boi tarmara jala madabu do tu antusiasme na meluap-luap naeng manghonahon norma-norma ni harajaon i tu na asing nang pe so tahonahonsa dope i tu dirina sandiri, gabe madabu dohot tu panguhumuhumion. Nda jotjot masa na songon i di angka tingki on? Angka na baru manjangkon jala masuk tu sada gerakan kerohanian na imbaru rupani, so i nama ringgasna manguhumuhumi na asing. Didok rupani, ndang lahir baru, ndang diingani Tondi Porbadia; hape nanggo lapatan ni na lahir baru dohot ulaon ni Tondi Porbadia mangihuthon hata ni Debata na tarsurat di Bibel i ndang diboto. Tuhanta Jesus mandok di jamita on: “Aha ma pola paberengberengonmu silbaksilbak na di mata ni donganmu; ia na satiang na di matami ndang diantoi ho? Tung patut ma dohononmu tu donganmi: Ua huumpat ma jolo silbaksilbak i sian matami, hape na satiang do di matami? E ho pangansi, jumolo ma umpat tiang i sian matami; dung pe i, asa pingkiranmu manang beha pangumpatmu di silbaksilbak na di mata ni donganmi.” Sandok sipasidingonta do na songon i. Taboto ma, ndang dijou jala dipaian Debata hita di hasiangan on asa gabe panginsahi, gabe panguhumuhumi, gabe ‘penasehat’ manang gabe ‘korektor kesusilaan’, alai asa mangolu jala marpangalaho do songon anak harajaonNa, na mardomu jala mardame, na marhasadaon jala marparsaoran, na masipasingotan jala masihaehean di bagasan sandok roha na holong. Ala ni i – sahali nari – unang hita manguhumuhumi.

jkt.16/07/2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar