9.22.2010

17 Trinitatis

SERMON JAMITA TU MINGGU 17 DUNG TRINITATIS, 26 SEPTEMBER 2010
Joh.8:1-11

Patujolo

Masa do jamita on di Pesta Parlapelapean (Pondok Daun/Tabernacle), i ma parningotan di pardalanan ni ompu ni halak Israel sian Misir tu Kanaan. Sapanjang pardalanan i, mian di undungundung (kemah) do nasida. Marningot i, saleleng na marpesta i (pitu ari) mian di lapelape do natorop i. Dipature be do i di tarup (atap datar) ni angka bagas, di alaman, di porlak, di ladang manang di robean ni dolok. Sada sian pesta angka na umbalga do i di halak Jahudi na dihalashon di Jerusalem di bulan Tishri/Ethanim (sekitar Oktober) ganup taon. Nasa baoa na mian di areal radius tolu pulu mil humaliang Jerusalem ingkon do ro tu pesta i. Na di ruar ni i dohot angka parompuan ndang pola. Alai ala ni argana, na sian ruar ni i pe marroan do tong. Laos songon i angka parompuan dohot Jahudi nang angka proselit na sian diaspora (parserahan/luar negeri).

Dung dipapatar Jesus diriNa di pesta i, tardok torus do Ibana marsual dohot angka sintua ni Jahudi. Songon i ma dison, dipangke angka sibotosurat dohot parise do sada boruboru na targombang laho manggasipi Ibana. Situasi dohot kondisi ni na marpesta i antong, na semrawut, na hurang penerangan dohot lapelape na hurang terlindung mansai mura do mangonjarhon halak tu dosa, isara na manisipi tu lapelape ni na asing laho manangko manang mangulahon na so tama.

Hatorangan

Dung martuptup angka parise mandiori dalan laho mangago Jesus, songgop ma borngin; gabe muli ma nasida masitopot ingananna be (7:53). Jesus pe, laho ma tu balian, tu dolok Jetun marhira sada satonga batu daona dingkan purba ni Jerusalem, laos marborngin disi. Torang ni arina i, diulahi Jesus ma laho tu joro i, gabe marroan ma natorop laho manopot Ibana. Marasing sian angka parise dohot sibotosurat, dihaporseai nasida do Jesus i na ro sian Debata. Ala ni i, masihol do nasida mambege hataNa, jala ndang haambatan angka parise dohot sibotosurat i non i. Laos i ma bonsirna umbahen na gabe sogo rohanasida tu Jesus i jala dilului dalan mangago Ibana. Marnida natorop i, hundul ma Jesus mangajari nasida. Songon i do parturena di halak Jahudi, hundul do na mangajari (alai jongjong do anggo na marjamita). Mangajari, mandok manuanhon sipatupaon ni jolma manjangkon na binahen ni Debata (marjamita, lapatanna manghatindanghon na pinatupa ni Debata bahen haluaon ni jolma).

Nunga nidok, situasi dohot kondisi ni na marpesta i mansai mura do mangonjarhon halak tu dosa. Diantusi angka sintua ni Jahudi do i, gabe mansai manat ma nasida mamatamatai halak, asa ia adong na barani mangulahon na so tama pintor boi tangkupon jala uhuman nasida. Songon i ma dison, ditangkup nasida do sahalak parompuan na marlangka pilit. Na manarik dison, ndang ditangkup nasida anggo baoa i, holan boruboru i do. Boasa? Ala na mamporus do ulaning gabe so dohot tartangkup? Manang ala na adong do diskriminasi jender na mangarajumi paboa di kasus na songon i holan parompuan i do na sala jala siuhuman? Taringot tusi, ndang adong na binoto. Ra, di na laho mamboan prompuan i tu Sanhedrin mamolus do nasida sian bagas joro i jala diida ma Jesus disi. Gabe dipangke nasida ma na masa i laho manggasipi Tuhan Jesus. Mansai jahat do nasida, ai puluk do rohanasida memperalat halak di bagasan dosa dohot sitaononna laho papuashon na di rohana, jala asal ma tarlaluhonsa hosomna, ndang pola haboratan nasida papudihon panggohion ni patik i. Mangihuthon patik i, sidangguran do sisongon i dohot batu sahat tu na mate. Duansa do, baoa dohot boruboru i (3 Mus.20:12; 5 Mus.22:22). Intina, diuhum mate, paasingasing do anggo pangulahonna. Na deba didangguri, dung i ditampul dohot podang (pat.Hes.16:38-40). Na deba disongkik. Angka rabbi do na mangaturhon i songon hataridaan ni hamatean na tarramun. Pinahan na mate so sineat manang na hona songkik ramun do i, ndang jadi i panganon. Songon i ma hamatean ni halak na hona uhum ala ni pangalangkupon i, dirajumi hamatean na tarramun do i. Molo boru ni malim ditutung do (3 Mus.21:9). Di tingki ni Tuhan Jesus, didabuhon, dung i didombas dohot batu na bolon. Dung i, didok nasida ma tu Jesus: “Ia Ho, dia ma pandokMu?”

Di ay.6 tangkas didok na na mangunjuni Ibana do nasida, asa adong dalan mangaluhon Ibana. Didok rohanasida, nunga mansai maol i alusan ni Jesus. Aha pe didok, ndang boi non i so gabe tali tu rungkungNa. Molo didok: “Palua hamu ma ibana,” boi ma aluhonon nasida Ibana tu Sanhedrin songon silaosi patik i; alai molo didok: “Dangguri hamu ma ibana,” boi ma aluhonon nasida Ibana tu pamarenta Rom, ai holan pamarenta Rom do na marhuaso mandabuhon uhum mate. Dung i, gabe agoan ma Ibana di goarNa na denggan di tongatonga ni sijalobeo dohot pardosa. Alai diboto Jesus do hinajahat ni rohanasida i, gabe dipaunduk ma Ibana manurati dohot jarijariNa tu tano i. “Tu tano i,” mandok tu orbuk na lohot di pantar ni joro i. Di emper ni joro i do na masa i, ndang di alamanna; ndang adong tano disi, orbuk na binoan ni pat ni jolma do. Alai boasa so pintor dialusi Jesus nasida? Ra, naeng dohononNa do na so panguhum Ibana (pat.Luk.12:13-14), ala ni i ndang pola ringkot lehononna pandapot taringot tusi. Aha do disurathon? Taringot tusi, ndang adong agia aha na taboto.

Alai sai didatdati nasida do manungkun, gabe jongjong ma Jesus mandok: “Manang ise sian hamu na so mardosa, i ma jumolo maningganghon batu tu ibana.” Mangihuthon 5 Mus.17:7, na marnida na masa i do na parjolo maningganghon batu tu na niuhuman i. Di pudian ni ari, dirinci angka rabbi ma i songon on. Ditanggali ma jolo pahean ni na hona uhum i sahat tu na satonga marsaemara, ditali tanganna duansa tu pudi ni tanggurungna (dibalikbalik) jala dipajongjong raphon sitindangi ni na masa i di ginjang ni pansapansa marhira tolu tu opat meter timbona. Dung i dionjarhon sitindangi i ma ibana mansai gogo asa madabu. Molo pintor mate do ibana na madabu i, sae ma uhum i. Alai molo so pintor mate do, ro ma muse sitindangi na asing (ingot, ndang boi holan sada sintindangi, ingkon lobi do), dibuat ma batu apala na balga jala didombashon mansai gogo tu andorana asa maropuk. Na marlapatan ma i, laos sitindangi i do eksekutor ni paruhuman i. Alai Jesus mandok, na so mardosa ma. Marhite i disosoi do nasida ganup asa maruhum tu panggora ni rohana be. Manang songon na niondolhonNa di Jamita Dolok i, asa manguhumhon paruhumon siuhumhononna parjolo sahali tu dirina sandiri, dung i pe asa tu na asing; manang manuhathon parsuhaton sisuhathononna parjolo tu dirina sandiri, dung i pe asa tu na asing (pat.Mat.7:1 duu). Dung didok i, dipaunduk Jesus muse Ibana manurati tu tano.

Umbege i, sumurut ma nasida sadasada. Sumurut, ai marhite na maruhum tu panggora ni rohana be tardapot ma na dos do nasida dohot boruboru i, rap parjahat jala pangalangkup (pat.Mat.16:4). Nasida be do sitindangi ni hajahaton dohot pangalangkuponna be; ala ni i, hombar tu patik i, laos nasida be do nian na parjolo mandanggurhon batu tu dirina be. Ala ni i, na mabaranihu do nasida ganup manguhumi parompuan i marhitehite panguhumion na mansai posi, na so ada holong jala na so mananda asi ni roha. Parjolo ma angka sintua sumurut, ai gumogo do soara ni panggora ni rohana be manguhumi nasida, ai pangansi do nasida; tanoman na hinapur; denggan idaon sian duru, alai gok na busuk do di bagasanna (pat.Mat.23:37). Dung sumurut nasida, tading ma sasada Jesus dohot boruboru i jongjong disi. Ndang na mandok na holan nasida na dua, ai songon na nidok ondeng di bagas joro do na masa i, jala torop do halak hatiha i disi, alai ndang sude terlibat tu na masa i. Sian angka na terlibat, holan nasida na dua nama tutu na tading, di adopan ni natorop na hadir songon painondur.

Dipanghulingi Jesus ma parompuan i, didok: “Di dia do nasida, Inang? Ndang adong na mandok uhumna tu ho?” Diboto Jesus do nian saluhutna taringot tusi, alai didok do i laho paradehon ibana tu na naeng dohononNa di pudi. Dung didok boruboru i: “Ndang adong, Tuhan,” didok ma: “Ahu pe, ndang uhumanHu ho.” Aha do na nidokNa disi? Ndada holan na mangondolhon – songon na nidok nangkin – na so panguhum Ibana, alai lobi do sian i, na papatarhon pengampunanNa do. Ndang dihalomohon Ibana pangalangkuon, dihasogohon do, hajahaton do i jala siuhumon. Alai hombar tu sangkap ni haroroNa tu portibi on dipatujolo do pengampunan, jala dipalua ibana sian uhum na so ada holong dohot na so manada asi ni roha. Ndang pengampunan na muramura i na marujung di tingki i sambing, na paubahon do jala na mangigil mansai godang, ai ihut tusi didok do tu ibana: “Laho ma ho, unang be ho mardosa tu joloan on.” Na marlapatan do i, ingkon hangoluhononna do pengampunan i marhite na paubahon roha. Sandok ngoluna ingkon nama gabe hamubaon.

Rancangan Homiletis

Didok Jesus di ujung ni turpuk ari on: “Laho ma ho, unang be ho mardosa tu joloan on.” Ndang holan parompuan i, alai sude jolma do hahonaan ni hata. Sude do jolma pardosa, jala sude do ingkon muba, tarmasuk hita angka na mangolu di tingki on dohot di inganan on. Sian dia hita ingkon muba, jala angka dia ma na so jadi be ulahononta? Sandok ragam do i jala hita be do na boi tumangkas mangalusi i angka na hombar tu parngoluon dohot pangalahonta be. Alai marojahan di turpuk jamita di hita ari on, saotihotikna adong tolu na boi dohonon, i ma:

Na parjolo, panggasipion. Di jamita on dipaboa, ditangkup angka parise dohot sibotosurat do sahalak parompuan na marlangka pilit. Songon sitiop uhum dohot aturan ni bangso i nian, tung mansai tangkas do di nasida taringot tusi; boha do pandok ni patik i, jala dia do sipatupaon tu sisongon i. Alai marningot hosom dohot sogo ni rohanasida tu Jesus, gabe diboan nasida ma parompuan i tu Tuhan i jala dipangke manggasipi Ibana. Dipajongjong ma parompuan i tu joloNa laos ninna ma: “Didok patik ni si Musa, pantingganghononhon batu tu angka sisongon i. Ia Ho, dia ma pandokMu?” Didok rohanasida, nunga mansai maol i alusan ni Jesus. Aha pe didok, ndang boi so gabe tali tu rungkungNa. Molo didok: “Palua hamu ma ibana,” boi ma aluhonon nasida Ibana tu Sanhedrin songon halak silaosi patik; alai molo didok: “Dangguri hamu ma ibana tusi,” boi ma aluhonon nasida Ibana tu pamarenta Rom, ai holan pamarenta Rom do na marhuaso mandabuhon uhuman mate. Dung i, ndang boi so gabe agoan ma Ibana di goarNa na denggan di tongatonga ni angka sijalobeo dohot pardosa. Mansai jahat do nasida, ai hum do rohanasida memperalat halak di bagasan dosa dohot sitaononna laho manggasipi na asing dohot laho papuashon na di rohana, jala asal ma tarlaluhonsa hosomna, ndang pola adong borat ni rohanasida laho papudihon panggohion ni patik i.

Mansai ringkot ma i ingotonta asa tapadao dirinta sian panggasipion jala tapasiding ma na manggasipi. Manggasipi, mandok mangunjuni, mangela manang mangusahohon halak asa madabu tu dosa manang parmaraan. Sian tingki tu tingki, sai masa do na songon i. Digasipi na metmet do angka na balga, songon si sabalikna, digasipi na balga do angka na metmet. Masigasipan do partigatiga manang pelaku bisnis sama nasida, masigasipan parpolitik tu parpolitik. Ragam do alana. Adong ala ni hosom dohot sogo ni roha, adong ala ni na naeng mambuat paruntungan sian hadadabu ni donganna, dohot angka na asing. Tu sangkap i ndang alang roha ni na deba mamangke halak di hametmeton, di haotoon manang di sitaononna be. Jolma na tinompa suman tu rupa dohot tu pangalaho ni Debata diparsineang jala dipatutoru gabe ulaula laho manggasipi jala mandabuhon angka alona; jala dung marhasil, dibolonghon. Alai manang na ala ni aha pe i, jala manang na boha pe carana, ulaon hajahaton do i jala siuhumon. Taringot tusi, Tuhanta Jesus Kristus mandok: “Alai na manggasipi sada sian na metmet on, angka na porsea di Ahu, dengganan ma ginantunghon losung batu tu rungkungna, laho mangalononghon ibana tu laut na umbagas i. Oe, jea ni portibi on, nialap ni gasip. Ndang tarbahen so ro nian gasip; alai marjea ma jolma na parohonsa” (Mat.18:6-7). Ala ni i, tapaholang ma panggasipion jala tapassiding ma na manggasipi.

Na paduahon, panguhumion. Nunga nidok nangkin, songon sitiop uhum dohot aturan ni bangso i, mansai tangkas do di parise dohot sibotosurat i uhum ni pangalangkupon. Di jolo Tuhanta Jesus Kristsus pe dipajojor nasida do i, ninna do: “Didok patik ni si Musa, pantingganghononhon batu tu angka sisongon i.” Sangga tardapot na songon i, merasa bekepentingan do nasida mangulahon i. Ndada ala ni holongna tu Tuhan Debata dohot tu patikNa, alai ala ni holongna tu diri dohot tu otoritasna do songon sitiop uhum dohot patik ni bangso i. Merasa nikmat jala puas nasida, ai marhite i nalnal tarida wewenang dohot wibawanasida songon panguhum. Alai didok Jesus ma tu nasida: “Manang ise sian hamu na so mardosa, i ma jumolo maningganghon batu tu ibana.” Mangihuthon patik i nian, na marnida na masa i do na parjolo mandanggur. Alai Jesus mandok, na so mardosa ma. Marhite i disosoi do nasida maruhum tu panggora ni rohana be, gabe tardapot ma na dos do hape nasida dohot parompuan i, rap parjahat jala pangalangkup. Nasida be do sitindangi ni hajahaton dohot pangalangkuponna be, jala ala ni i, laos nasida be do nian na parjolo mandanggurhon batu tu dirina. Tarhilala ma di nasida na mabaranihu do nasida manguhumi parompuan i. Ala ni i gabe sumurut ma nasida sadasada. Parjolo ma angka sintua i, ai dumokdok antong uhum ni panggora ni rohana be tu nasida, ai pangansi do nasida; tanoman na hinapur; denggan idaon sian duru, alai gok na busuk do di bagasanna.

I pe mansai ringkot ma ingotonta asa unang maneanghu rohanta di panguhumion. Ndang sala nian na manguhumi, ai sada cara do i laho mamolati na denggan sian na roa, manang laho mangalo dohot mangotapi dosa. Ala ni i na boi do natoras manguhumi ianakhonna, jala ndang sala masyarakat, bangso dohot negara manguhumi parripena marhite lembaga na pinabangkitna. Alai nang pe songon i, ndang ulaon na mura na manguhumi i, na maol do; ndang na neang, na dokdok do. Mansai maol jala dokdok, ai utang ni keluarga do i, utang ni masyarakat, bangso, dohot negara; tanda ni ketidakberhasilan ni keluarga do i, ketidakberhasilan ni masyarakat, bangso dohot negara i di pendidikan di sude aspek ni parngoluon dohot di pembangunan ni manusia na seutuhna. Ala ni i ndang sintong molo mamurahu jala maneanghu roha ni manang na ise pe manguhumi, ai nasa panguhumion sasintongna panguhumion ni kegagalan sandiri do i. Lumobi tung na so jadi do marlas ni roha manang merasa nikmat jala merasa puas halak di na mandabuhon uhum, ai tanda ni kekejaman do i, tanda ni na so ada holong dohot asi ni roha. Didok hata i: “Ndang adong na tigor nanggo sada. Tung saluhut do nasida mardosa jala ndang dapot pujion ni Debata nasida.” Ala ni i, sai parjolo ma hita maruhum tu panggora ni rohanta be. Uhum na naeng paruhumhononta, tauhumhon parjolo tu dirinta, dung i pe asa tu na asing; parsuhaton na naeng parsuhathononta, tasuhathon parjolo tu dirinta, dung i pe asa tu dongan. Marhite na songon i ndang tagamon so botoonta na so cukup denggan dope hita hape gabe panguhum di na asing, gabe sumurut hita sian giot ni roha manghumi dohot sian tondi panguhumion.

Na patoluhon, harorangon. Dung sumurut angka sintua i, tading ma Jesus dohot boruboru i jongjong disi. Ndang na mandok na holan nasida na dua nama disi, ai di bagas joro do na na masa i, jala torop do halak hatiha i disi, alai ndang dohot terlibat tu na parsualon i. Dung i, dipatubegehon Jesus ma pengampunanNa tu parompuan i, didok: “Ahu pe, ndang uhumanHu ho.” Ndang dihalomohon Ibana pangalangkuon, dihasogohon do; ai hajahaton do i jala siuhumon. Alai hombar tu sangkap na hinarohonNa tu portibi on dipatujolo do pengampunan, dipalua ibana sian uhum ni hadosaonna. Ndang pengampunan na mura i na marujung di tingki i sambing, pengampunan na paubahon do jala na mangigil mansai godang, ai ihut tusi didok do tu ibana: “Laho ma ho, unang be ho mardosa tu joloan on.” Na marlapatan do i, ingkon tadinghononna do pangalangkuponna jala sandok ngoluna ingkon nama gabe hamubaon.

I ma muse na ringkot parrohahononta, sipasidingon jala sipadaoonta do pangalangkupon, harorangon umumna. Tarmasuk dosa na umbalga do pangalangkupon di Padan na Robi. Mansai jotjot do i dipangke songon sinonim ni pardebataon na leban. Sandok marbiasbias do roha ni Debata mida pangalangkupon, jala diancam do i dohot uhuman mate. Di Padan na Imbaru pe, dirajumi dosa na balga do i. Taringot tusi didok si Paulus do: “Nasa dosa na niula ni jolma, dibalian ni dagingna do; alai na marmainan, mardosa di dagingna sandiri do” (1 Kor.6:18). I do alana asa di praktek ni torop huria, hira i do dirajumi dosa na umbalga. Alai ndang masalpuhu molo nidok, ango di tingki on nunga lam majal be panghilalaan ni jolma taringot tu pangalangkupon manang harorangon. Ndang apala subang be roha ni na deba manaringoti i, ndang sogo be roha ni matana manganotnoti, jala ndang adong be alang ni rohana mangulahon. Alai pengampunan na tajalo di bagasan dohot marhitehite Tuhanta Jesus Kristus i, ndang paloashon hita mangolu di harorangon. Sabalikna do tahe, sihagigihononta do i. Si Paulus mandok: “On do pinangido ni roha ni Debata: Naeng badia hamu; harorangon i naeng pasidingonmuna” (1 Tes.4:3).

jkt.11.09.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar