12.07.2010

Advent-3

SERMON JAMITA TU MINGGU ADVENT-3, 12 DESEMBER 2010Rom 2:1-11

Patujolo

Ditongoshon Apostel Paulus do surat Rom on sian Korint marhira taon 57 M. Tujuanna, patandahon diri dohot pangajaranna, huhut laho mangarahon huria i mendukung tahina na naeng mamaritahon Barita na Uli tu Spanyol (pat.15:23-24, 28). Disurathon do i di tingki na tenang, gabe boi ibana pasahathon pingkiran angka na bagas jala na taratur taringot tu masalah angka na niadopanna, lumobi taringot tu pardomuan ni patik dohot asi ni roha. Di hata Batak, dibahen do ulu ni turpuk on: Di toru ni uhum ni Debata do sidabu uhum. (Alkitab: Hukuman Allah atas semua orang). Na tarrajum tu sada hasadaon na umbidang do i, i ma na taringot tu na so adong na tigor sian ulaonna (1:18-3:20). Agia parbegu, songon i Jahudi, luhut do pardosa jala ndang dapot pintoran ni Debata.

Hatorangan

Boi do bayanghononta, di na manurathon bagian on si Paulus na tongon berhadapan do ibana dohot halak sipelegu raphon halak Jahudi umumna, Jahudi Kristen khususna, angka na so haru malua dope sian panghaposion tu pangoloion dohot panggohion di patik i songon dalanna tu haluaon. Parjolo sahali dipinsang ibana do angka parbegu, ditaringoti do rimas ni Debata na tu nasida (1:18-32). Umbege i, ‘sombu’ do roha ni halak Jahudi. Tar songon i do antong na di tano on, paminsangon manang panguhumion tu na asing tarmasuk dalan na dumenggan do i laho mamintori diri. Ala ni i, saleleng na asing hona pinsang, ndang pola dia roha ni na so hona pinsang. Na boi gabe las jala sonang do tahe rohana mambege i, ai hira pembenaran do i di hadengganonna sandiri. Ia so hona pinsang ibana, songon i ma ninna rohana, ndang lobi ndang hurang, ala ni hadengganonna do i. Alai di na songon i roha ni Jahudi i, di turpuk on, tompu ma dipinsang si Paulus nasida, didok: “Dibahen i ndang dapot ondingan ho, ale jolma, sidabu uhum. Ai dirim do diuhumi ho, di na niuhumanmu donganmi. Ai suman tu na binahenna i do pambahenmi, ho na manguhumi i.” Digoar ibana do halak Jahudi i dison ‘jolma sidabu uhum.’ Na marpardomuan do i tu cara ni bangso i mamereng dohot mananda dirina. Dirajumi nasida do dirina na badia, na tigor jala na sintong. Sabalikna diuhumuhumi nasida do parbegu na ramun, na geduk jala na jahat. Tutu nian, ‘dumenggan’ do Jahudi sian parbegu. Alai ndang ala ni dirinasida i, ala ni Debata do naung papatarhon lomo ni rohana tu nasida. Dilehon patikNa tu nasida, jala i do na gabe hapistaran dohot hapantasonnasida di adopan ni angka bangso (5 Mus. 4:6). Ala ni hadengganonna i do asa torop parbegu tartait gabe proselit. Nang pe songon i, tong do godang pangalaosionnasida. Ala ni i sasintongna ndang adong dalannasida manghumuhumi halak parbegu i. Molo diulahon nasida pe i, na manguhumuhumi dirina sandiri do nasida disi. Tamba ni pangalaosionna ma i dohot tamba ni uhumna. Ala ni i ma asa didok tu nasida: “Ndang dapot ondingan ho ale jolma sidabu uhum.”

Pingkiran paboa na rap di toru ni uhum ni Debata do parbegu dohot Jahudi diuduti dope di ay.2 didok: “Alai taboto do, hombar tu hasintongan do uhum ni Debata mangonai tu angka na mangulahon sisongon i.” Panguhum na sintong do Debata jala na tigor. Ndang siida bohi Ibana, ndang diuhumi parbegu i ala parbegu, jala ndang dipintori Jahudi i ala Jahudi, alai diuhumi do sasude hombar tu na niulana. HasintonganNa do patokanna, i ma lomo ni rohaNa naung pinapatarNa di bagasan hataNa (pat.Joh.17:17). Na marparange hombar tu hasintonganNa i, angka i do na targoar partigor jala sipintoran; alai sabalikna, angka na marpangalaho maralo tu hasintonganNa, pangalaosi do i jala siuhuman.

Di jolo nunga nidok, paminsangon manang panguhumion tu na asing tarmasuk dalan na dumenggan do i laho mamintori diri sandiri. Marhite na manguhumuhumi donganna, sai hira na naeng tujuhononna do mata ni saluhut halak tu na niuhumuhumanna i asa sandok nalnal diida be hahurangan ni donganna i, alai ndang sanga be anggo mamarateatehon hahuranganna sandiri; sai hira na naeng dohononna do na sogo rohana di hageduhon alai lomo ia di hatigoran dohot hasintongan. Alai ndang langku i di adopan ni Debata. Diida jala diboto do saluhut, ndang hagabusan manang haangkalan Ibana. Di toru ni uhumNa do manang na ise pe na mangulahon na so uhum atik pe mansai malo ibana mamintori diri marhite panguhumuhumion dohot na marsipalensem. Songon i ma halak Jahudi, ndang tagamon boi pasidinghon uhum ni Debata ala ni pangalosion na dos tu na niulahon ni parbegu nang pe ringgas nasida mamintori diri marhite na manguhumuhumi parbegu i, ai ndang ‘lumomo’ rohaNa mida dosa ni halak Jahudi sian dosa ni halak parbegu, alai rap dihasogohon do i. Ala ni i, ndang tagamon adong perlakuan khusus tu Jahudi.

Na manguhumuhumi, siangkup ni na naeng mamintori diri, doshon na marsintahon na roa do i tu na niuhumuhuman i; sai hira na mangidohon asa pintor hona uhum nian pardosa i jala mago. Hu ni roha do i di denggan basa ni Debata. Hu ni roha, mandok lea manang leas ni roha, anggap sepi manang anggap enteng. Marbuhalbuhal do denggan ni basa ni Debata tu jolma. Nang pe pardosa jolma i, di bagasan lambas ni roha dohot habasaonNa dianju do nasida, ai naeng togihononNa do sasude tu hamubaon ni roha. Ala ni i, ndang pintor diuhumi jolma i di hadosaonna; dipasurut do tahe uhumNa, ditangguhkan laho mangalehon kesempatan tu jolma i paubahon rohana. I ma na pinarsineang ni roha ni sipanguhumuhumi i, didok rohana, na hurang tibu nian Debata manguhumi pardosa i. Songon i do halak Jahudi, hu do rohanasida di denggan ni basa dohot lambas ni roha ni Debata na tu parbegu i. Ndang mangantusi nasida, songon parbegu i pangalaosi do nang nasida. Ia so pintor hona uhum pe nasida tong do i ala ni denggan ni basa dohot lambas ni roha ni Debata asa sahat nang nasida tu hamubaon ni roha. Jadi molo halak Jahudi sandiri mangolu sian denggan ni basa dohot halambason ni roha ni Debata, aha dalannasida manguhumuhumi halak na asing na tong mangolu sian denggan basa dohot halambason ni Debata? Hamubaon ni roha (Hb.syub, berbalik, mulak; Gr.metanoia, repentance, bertobat/membalikkan pikiran) na marhahonaan do i tu hamubaon ni sandok parngoluon, ndada holan tu harohaon manang cara berpikir.

Di ay.5, diungkaphon si Paulus do harohaon ni halak Jahudi, na jogal roha jala na so olo muba. Debata sandiri manggoari nasida na tangkang roha (tegar tengkuk; 2 Mus.32:9; pat.5 Mus.10:17; 31:7). Ndang olo nasida muba, ai didok rohana bangso ni Debata do nasida naung mardalan di dalanNa jala tuk do hadengganonasida mangodingi nasida sian rimas dohot uhum ni Debata. Alai jogal ni roha do i, hatangkangon. Mansai jonok do hajogalon tu uhum. Marhite na pajogalhon roha, sasintongna naung dipajonokjonok jolma do dirina tu uhum. Lobi sian i tahe, nunga hira na disurduhon tanganna mangaithon uhum na tu ibana. Songon i ma didok dison, ala ni jogal ni rohana nunga dipagukguk halak Jahudi rimas tu dirina. Rimas, i ma sikap ni Debata di bagasan diriNa maradophon dosa dohot pardosa. Aspek dinamis ni rimas i, i ma uhum na nidabuhonNa na mangonai tu pardosa. Di na ro tingkina ndang boi so mangonai uhumNa tu angka na tangkang. Ndang mardia imbar, Jahudi manang Gorik, ai na tigor do Ibana. Sadihari? Boi do i di tingki on, alai na pasti, di ari sogot; jala godangan marhahonaan tusi do turpuk on.

Taringot tu paruhuman sogot i, didok: “Ai baloshononNa do tu ganup marguru tu na niulana be.” Di ari parpudi i, ro do Kristus Jesus i songon panguhum na mangulahon panguhumion ni Debata maradophon sandok hajolmaon. Nunga salpu be tingki parasian, jumpang ma tingkina mamaloshon tu ganup hombar tu na niulana be. Angka siulahon na denggan manjalo ma i di upana, alai angka siula hajahaton hona uhum do. Ulaon dison, ndang bolas i berengon holan sian rumangna, alai ingkon sian haborhatan manang sian motivasina do. Haporseaon, i ma pardomuan dohot parsaoran na sintong tu Debata, na di bagasan hasatiaon dohot haburjuon, ingkon i do haborhatan ni ulaon na niargaan jala na niupaan ni Debata. Sadenggandenggan ni ulaon mangihuthon adat dohot uhum ni portibi manang moral dohot undangundang ni hajolmaon, molo so haporseaon i haborhatanna, siuhuman do i, ai nasa na so tubu sian haporseaon, i do dosa (Rom 14:23).

Di ay.7 dohot ay.10, ditaringoti do tumangkas lapatan ni ulaon na denggan dohot upana, didok: “Hangoluan na salelenglelengna do di angka na marbenget ni roha mangula na denggan, laho mangalului hasangapon, hamuliaon dohot hatongtongon. Alai hasangapon, hamuliaon dohot dame tu ganup na mangulahon na denggan, tu halak Jahudi jumolo, dung i dohot do tu halak Gorik.” Ulaon na denggan, i ma ulaon na pinatupa ni jolma laho mangalului hasangapon, hamuliaon dohot hatongtongon. Hamuliaon (Gr.doxan, glory, kemuliaan) dohot hasangapon (Gr.timeen, honour, kehormatan) ndang tarsirang i sian hadirion ni Debata. Di Padan na Robi, molo dipapatar Debata diriNa tu bangsoNa, sai di bagasan hamuliaon (Hb.qabod) do, i ma hatiuron na mansai songkal jala na mandokdohi. Mansai jotjot do hamuliaon i dipangke songon sinonim ni kehadiran manang hadirion ni Debata. Laos songon i do dohot hatongtongon, ndang tarsirang i sian hadirion ni Debata. Na manongtong do Ibana, na so olo muba jala na so umboto agia halilu ni hamimimbar (Jak.1:17). Jadi, ulaon na denggan manang ulaon na mangalului hamuliaon, hasangapon dohot hatongtongon i, i ma angka ulaon na tinubuhon ni pardomuan ni jolma tu Debata. Di bagasan Kristus do pardomuan i, ala ni haporseaon di Ibana. Angka naung mangolu di bagasan haporseaon i, gabe ture do parsaoran dohot pambahenan ni i tu donganna jolma; di bagasan haholongon, dao sian tondi panguhumuhumion; ture ma dohot pangalahona jala angka i ma na hinalomohon ni Debata. Na mangulahon na denggan sisongon i ingkon na di bagasan habengeton do, ndang marnaloja manang gabe pargale (Gal.6:9). Tu angka na songon i, manang na Jahudi i manang na Gorik, basabasahonon ni Debata do hasangapon, hamuliaon dohot hadameon, i ma hangoluan na saleleng ni lelengna.

Sabalikna, di ay.8 dohot ay.9, ditaringoti do lapatan dohot uhum ni parjahat, didok: “Alai rimas dohot muruk ma di angka na tongkar, ala pangoloi nasida di hageduhon, ndada di hasintongan. Na bernit dohot hatahuton ma tu roha ni nasa jolma na mangulahon hajahaton, tu halak Jahudi jumolo, dung i dohot do tu halak Gorik.” Parjahat, i ma angka na mangulahon hajahaton (Gr.katergazomenou to kakon, that doeth evil, yang berbuat jahat). Taringot tusi, dipatorang do tumangkas di bagasan tolu pangalaho, i ma: Parjolo, na tongkar (Gr.eks eritheias), mandok na girgir marbada (contentious, suka bertengkar). Alai na laos marlapatan do i na manarihon dirina sandiri (mencari kepentingan sendiri), i ma angka halak na bermental upahan na mangalului paruntunganna sambing. Duansa i na marmual do di pardomuan naung sega tu dongan jolma. Paduahon, na so mangoloi di hansintongan (Gr.apeithousi tee aletheia, do not obey the truth, yang tidak taat kepada kebenaran). Di jolo nunga pinatorang, hasintongan, i ma lomo ni roha ni Debata naung pinapatarNa tu jolma di bagasan hataNa (ay.2). Patoluhon, pangoloi di hageduhon (Gr. apeithomenois tee adikia, obey unrighteousness, taat kepada kelaliman). Hageduhon, i ma aloalo ni hasintongan, jadi sasintongna dos dohot hajahaton. Rimas (Gr.orgee, wrath, murka; ida ay.5) dohot muruk (Gr.thumos, indignation, geram/kemarahan/kejengkelan/ kedongkolan) ma jambar ni angka sisongon i. Duansa i, ndang adong pola parasinganna, jala na mahahonaan do i tu ari uhum sogot. Akibatna, na bernit (Gr.thlipsis, tribulation, penderitaan), i ma haporsuhon pardagingon dohot hatahuton (Gr.stenochooria, anguish, kesesakan), mandok haporsuhon ni harohaon manang penderitaan batin. Tu duansa do i mangonai, tu halak Jahudi jumolo, dung i dohot do tu halak Gorik.

Taringot tusi diondolhon di ay.11, didok: “Ai ndang siida rupa anggo Debata.” Ndang gabe marasing perlakuan ni Debata tu halak Jahudi sian tu halak Gorik. Toho nian, adong do hasurungan ni halak Jahudi ala anak ni si Abraham nasida (ida huhut ay.1) Alai nang pe songon i, ndang gabe numeang panimbangion ni Debata tu nasida, dumokdok ia tu parbegu, alai uhumanNa do ganup hombar kaidah dohot patokan na dos (pat.ay.2).

Rancangan Homiletis

Patolumingguhon ma nuaeng dung na bongot hita tu Advent. Mangulahi naung nidok di na dua minggu Advent naung salpu, Advent mandok haroro (coming). Na marhahonaan do i tu haroro ni Kristus na parjolo na marhite hatutubuNa na secara khusus taingot jala tahalashon di Natal, dohot tu haroroNa na paduahalihon di ari parpudi. Suman tu jamita na di Minggu Advent-2 na salpu i, jamita Minggu Advent-3 sadari on pe gumodang do mangarahon rohanta manatap tu ujung, tu haroro ni Kristus na paduahalihon i. Taringot tusi, nunga dipasingothon panurat ni Surat 2 Petrus hian, di angka ari na parpudi ro do parhata insahinsak angka na mandok: “Di dia do haroroNa na pinarbagabaga i?” Di rohanasida, malelenghu do haroroNa i. Nunga pola marmatean angka jolma, marsalpuan angka sundut, tong so ro; portibi on pe hot do, ndang adong na muba sian na di mulana i. Ndang manganto rohanasida, molo so pintor ro dope Kristus i jala so pintor marujung sejarah, lambas ni roha ni Debata do i laho mangalehon tingki parasian tu manisia, ai dipangido rohaNa do naeng unang mago nian agia ise, alai naeng ma sahat saluhutna tu hamubaon ni roha (pat.2 Ptr.3:3-9). I ma deba na naeng parataon ni jamita Advent-3 on tu hita, tingki parasian do nuaeng on. Di tingki parasian i do hita mangolu dohot mangula, disi do hita naeng marsaor, marhobas dohot manindangi, disi huhut naeng maradvent dohot marnatal. Antong, boha ma hita mamangke i? Aha ma na patut sipatupaonta? Tauji ma pamanathon i marhaborhatan sian turpuk di hita ari on.

Na parjolo, tapasiding ma na manguhumuhumi. Di jamita on dipinsang Apostel Paulus do halak Jahudi na mansai ringgas manguhumuhumi halak parbegu. Na sahat do nasida tu bangko i ala ni pangantusionna na sala taringot tu hajongjongannasida songon bangso ni Debata. Didok rohanasida, ala bangso ni Debata nasida gabe numeang do uhum tu nasida, dumokdok ia tu parbegu. Na laos marlapatan ma i na dirajumi nasida do na umpintor nasida di adopan ni Debata marimbanghon bangso na asing. Asa nalnal hapintoranna i, gabe girgir ma nasida manguhumuhumi. Didok rohana, marhite i ma nasida patuduhon keberpihakanna tu hasintongan dohot sogo ni rohana tu hageduhon. Angkup ni i, marhite panguhumuhumion i, mangolu do di nasida giot ni roha na marsintahon na roa taringot tu angka parbegu. Naeng gira hona uhum nian parbegu i di rohanasida, naeng gira mago. So mamoto nasida, songon parbegu i pangalaosi do nang nasida, jala ndang lumomo roha ni Debata mida pangalaosionnasida asa mida pangalaosion ni bangso parbegu. Hombar tu hasintongan do panguhumNa, jala ndang siida bohi Ibana. Ia so pintor diparo pe ari uhum na balga i, tung lambas ni rohaNa do i ai dipangido rohaNa naeng sahat nian sude tu hamubaon ni roha. Di duansa, di Jahudi dohot parbegu. Ala ni i, ndang adong dalanna di Jahudi manguhumuhumi parbegu, ai doshon na manguhumuhumi dirina do nasida disi. Hu ni rohanasida do i huhut di lambas ni roha ni Debata, ai molo nasida mangolu sian denggan ni basa dohot lambas ni roha ni Debata, aha dalanna di nasida marsintahon uhum tu parbegu na tong mangolu sian denggan ni basa dohot halambason ni Debata?

Laos i ma joujou ni jamita Minggu Advent-3 on tu hita, asa unang hita manguhumuhumi. Ndang adong na tigor nanggo sada, luhut do pardosa jala ndang dapot pintoran ni Debata nasida. Ala ni i do umbahen na ro Tuhanta Jesus Kristus tu portibi on songon na tatagam di Advent dohot na naeng ingoton jala pestahononta di Natal on. Di na saluhutna do Ibana ro, ndada holan di sada bangso; sipalua ni sandok hajolmaon do Ibana, ndada holan sipalua ni sapunguan halak. Olat ni tingki on, nunga torop naung manjangkon haluaonNa i. Alai ndang sae dope olat ni i, sitorushonon jala sidatdatanNa dope i tu angka na asing. Tu sangkap i, sahat ro di haroroNa na paduahalihon i ungkap do tongtong pintu parasian di na saluhut. Ala ni i hita angka naung parjolo manjalo dohot mandai haluaon i, ndang boi manguhumuhumi manang marsintahon uhum taringot tu angka na so manjalosa dope. Taboto ma, sarupa tu nasida, pangalaosi do hita na jolo, jala nang nuaeng pe ndang simbil dope hita sian pangalaosion i. Ia sahat pe hita nuaeng tu panandaon dohot panjangkonon di haluaon i jala ia so songgop dope tu hita uhum i, ndang ala ni hita i, ala ni Tuhan i do, hinorhon ni asi ni roha dohot halambasonNa. Di nasida pe, ungkap do tong asi ni roha dohot halambason sisongon i. Ala ni i ndang adong dalanna di hita manguhumuhumi na asing, ai doshon na manguhumuhumi dirinta sandiri do hita disi. Pamintorion di diri do i, hu ni roha di denggan ni basa dohot di halambason ni roha ni Debata. Alai na tarjou do hita marhaseanghon tingki parasian ni Debata. Apala i ma na mansai ringkot suan jala tarida di ngolunta di Advent on dohot di Natal sipatupaon jala sihalashononna so pola piga ari nari. Naeng lam tangkas tarida na rade hita managam dohot manjangkon haroro ni Tuhanta Jesus Kristus na paduahalihon i. Ala ni i, taparhaseang ma tingki parasian i, tapauba ma rohanta jala tapasiding ma na manguhumuhumi.

Na paduahon, taulahon ma na denggan. Nunga nidok, hombar tu hasintongan do Debata manguhum, jala ndang siida bohi Ibana. Ndang dipintori Ibana Jahudi i ala Jahudi, jala ndang diuhumi Ibana parbegu i ala parbegu, alai diuhumi do sasude hombar tu ulaonna be. Angka siula na denggan manjalo ma i di upana, alai angka siula hajahaton hona uhum do. Ulaon na denggan i, i ma ulaon na pinatupa ni jolma laho mangalului hasangapon, hamuliaon dohot hatongtongon; ulaon na tinubuhon ni pardomuan na sintong tu Debata. Di bagasan Kristus do pardomuan i, ala ni haporseaon di Ibana. Angka naung mangolu di bagasan haporseaon i, gabe ture do parsaoran dohot pambahenan ni i tu donganna jolma; di bagasan haholongon, dao sian tondi panguhumuhumion; ture ma dohot pangalahona jala angka i ma na hinalomohon ni Debata. Jadi tangkasna, ia ulaon na denggan i, i ma ulaon na tubu sian haporseaon. Di angka siulahon na denggan sisongon i, basabasahonon ni Debata do hasangapon, hamuliaon dohot hadameon, i ma hangoluan na saleleng ni lelengna. Sabalikna rimas dohot muruk manang haberniton dohot hatahuton ma di angka parjahat, i ma angka na tongkar, angka na girgir marbada dohot na manarihon dirina sambing, angka pangoloi di hageduhon ndada di hasintongan.

I ma muse sipangot dohot joujou ni jamita Minggu Advent-3 on tu hita ganup, tapasiding ma hajahaton alai taulahon ma na denggan. Unang hita sala, ulaon na denggan i ndang boi i berengon holan sian rumangna, alai ingkon sian haborhatan manang sian motivasina do. Haporseaon, i ma pardomuan dohot parsaoran na sintong tu Debata, na di bagasan hasatiaon dohot haburjuon, ingkon i do haborhatan ni ulaon na niargaan jala na niupaan ni Debata. Sadenggandenggan ni ulaon mangihuthon adat dohot uhum ni portibi manang moral dohot undangundang ni hajolmaon, molo so haporseaon i haborhatanna, siuhuman do i, ai songon na nidok ni apostel i, nasa na so tubu sian haporseaon, i do dosa (Rom 14:23). Mansai ringkot ma i ingotonta, ai ndang sai hapintoran hita dirinta, jotjot do hita lobi mangharingkothon na denggan di jolo ni jolma sian na denggan di adopan ni Debata. Di Advent dohot di Natal rupani, jotjot do hita halak Kristen madabu tu na mangalului na denggan di roha ni jolma, di rohanta sandiri, di roha ni punguan, di roha ni bangso dohot negara, ndada na denggan di roha ni Debata. Molo dung riburan jolma marpesta, bosuran mangan dohot minum, sulean sude di hadiah manang di bingkisan Natal, i do tabahen ukuran ni kesuksesan. Alai boha do pandok ni Debata, sukses do manang gagal? Angkup ni i, na mangulahon na denggan i, ingkon na di bagasan habengeton do; ndang marujuuju, ndang marnaloja manang gabe pargale. Marsalpuan pe angka Advent dohot Natal, anggo na mangulahon na denggan i ingkon torus do i ulahononhon. Angka halak na songon i do na marhaseanghon tingki parasian ni Debata, na tagam jala hobas maimaimahon dohot manjangkon haroro ni Kristus na paduahalihon i.

jkt.24.11.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar