10.12.2009

Manguluhon Liturgi

MANGULUHON LITURGI


Hira di sude hurianta HKBP, marasing do halak ni na marjamita sian na maragenda di parmingguon. Ulaon parjamitaon godangan do i dipasahat tu angka pandita. Hira so hea do angka pandita maragenda, jumotjot do angka sintua, dung i guru huria, bibelvrouw, diakones, dohot evangelis. Nang pe songon i, unang gabe so diboto pandita maragenda, ai manang na boha pe pandita i do uluan dohot panungkunan di huria manang ressortna, tarmasuk dohot di ulaon paragendaon i.

Ingkon tangkas do pangaradeon ni paragenda tu paragendaon i. Tung na so jadi adong pingkiran na magarajumi na ulaon na mura do i. Tangkas do pilliton angka ayat introitus dohot tangiang na hombar tu sadasada minggu di sada taon parhuriaon. Di deba minggu, ndang pola adong sipilliton ai holan sada do ayat, sada dohot tangiangna. Alai di deba minggu, isara di tingki Trinitatis, adong do manang na piga ayat dohot tangiangna, jala ingkon pilliton ni paragenda i do sada sian i. (Di tingki na parpudi on, nunga dipillit angka ayat introitus, tangiang pamungkaan, tangiang panopotion di dosa dohot bagabaga hasesaan ni dosa di Impola. Hita ma manimbangi manang na mendidik i manang ndang).

Mangeahi hadengganon ni paragendaon dohot parmingguan, ingkon "kuasaan" ni paragenda do suasana di gereja i. Ibana do na "maniop komando" di parmingguon i, na "mangatur" angka kegiatan na hombar tu unsur-unsur ni liturgi. Molo adong do sound system, tangkas ma i dipangke paragenda i, ai ndang holan jagarjagar i umbahen dituhor, alai ingkon gabe pangurupi situtu do i tu hadengganon ni parmingguon i. Manang sadihari pe, ingkon parateatehononna do manang naung cukup torang soarana tarbege di sandok inganan parmingguan i. Ndang ingkon tongtong gogo, tingki holan sahalakna manghatai, boi do numanget, asal torang di sude. Alai di na rap sude huria i marsoara, isara di na marende manang di na manghatindanghon haporseaon, ringkot do gumogo, asa boi seirama sude. Molo so adong pe sound system ingkon tongtong do i parateatehononna. Hombar tusi, ingkon diboto paragenda do logu dohot irama ni ende na niendehon di kebaktian i. Di tingki na parpudi on, nunga lam godang huria mamangke pemandu lagu manang song leader. Marhite i diorui do deba beban ni paragenda i. Alai sijagahonon do disi asa seirama paragenda dohot parmusik raphon song leader, unang gabe sabalikna masiboan lehengna be.

Di huria na torus dope mamangke sistim protokoler, ingkon sadar diri do paragenda i paboa na paragenda do ibana, ndang master of ceremony (MC). Ala ni i unang godang hatahatana (Pjm.5:1). Sai dipangke ma joujou manang seruan na paling netral. Rupani, di na mangarahon marende sae ma molo didok: “Marende ma hita, sian Ende Nomor ...” Unang pola dipaganjangganjang i maniruniru gaya ni MC isara na mandok songon on: “Taparade be ma endenta, tapuji ma Tuhanta, marende ma hita marhite Ende Nomor ...” Ndang sintong i, ai ndang na mangarahon parade ende ibana, mangarahon marende do; dung i, ndang sude ende na diendehon di parmingguon i pujipujian, adong do tangiang, adong poda, adong panopotion, dohot na asing. Nda geok do i molo didok paragenda i: “Tapuji ma Tuhanta, marende ma hita sian Ende Nomor 165:2” ninna, hape hata ni ende i mandok: “O Tuhan hutopoti ma luhutna dosangki. Asi rohaM sai sesa ma, di Ho ma tondingki.” Somalna, marningot angka dosana, tar dondon do panghilalaan ni halak mangendehon i. Sahat ro di na tariluilu tahe adong do. Rangkak do halak na boi mangendehon i hinsa songon na patut di ende na marrumang pujipujian. Laos songon i di na manggorahon parkoor, sae ma molo didok: "Marende ma koor adui." Unang pola dipaganjangganjang i maniru gaya ni MC, isara na mandok: “Nuaeng nilehon ma kesempatan tu koor ... laho patubegehon kesaksiannasida.” Kesaksian aha i? Atik boha do jamita isi ni endenasida i, atik boha do poda, tangiang, dohot na asing; ndang kesaksian manang panindangion. Apalagi so tung ma didok agia ise: “Tabege ma marende koor ni ianakhonta naposobulung.” Ai holan hita (huria i) do huroha na naeng umbege ende i, nda dohot do Debata, surusuruanNa bahkan sibolis? Manang na dirimpu paragenda i do na holan milik ni na dewasa do parmingguon i? Boha ma molo adong disi remaja na umposo dope sian naposobulung na marende i na dohot niajak ni paragenda i mambege endenasida i? Na dohot do angka remaja i marianakhon tu naposobulung na marende i?

Taringot tu penampilan, ingkon hormat, daulat, jala badia. Tu sangkap i, denggan do pangkeon angka atribut naung baku di HKBP. Rupani, baju tohonan manang toga di pandita, baju parhobas di guru huria, bibelvrouw, diakones, evangelis, dohot sintua. Tung na so niantusan be i molo ro losok ni roha ni pandita marbaju toga manang angka guru huria, bibelvrow, diakones, evanggelis dohot sintua ndang marbaju parhobas di tingkina be. Ndang sipaubaubaon rumang ni atribut i asa songon na hebat. Pinatudos tu baju toga ni huria na asing, songon GKI, GPIB, dohot GKPI memang lebih sederhana do baju toga ni pandita ni HKBP. Gabe adong ma nuaeng angka pandita na lomoan rohana mamangke baju toga na sian Departemen Agama RI na suman tu baju toga ni GKI, GPIB, manang GKPI. Baju toga na jinalona sian huria di tingki manjalo tohonan hapanditaonna gabe dipasahat ma i pangkeon ni lamarina. Songon i godang do huria na paubaubahon rumang ni baju parhobas ni sintua. Hira rangkak nama tahe nuaeng idaon baju parhobas na dos tu rumangna na asli. Pangurupi situtu do baju tohonan dohot baju parhobas i tu hatohomon ni ulaon dohot na mangulahon i.

Ingkon jongjong do na manguluhon parmingguan i di atas ni dirina sandiri, unang gabe di diri ni na asing. Sinode Godang 53 HKBP mandok: “Pelayan gereja hendaknya tidak menunjukkan gaya yang dibuat-buat dalam melaksanakan tugasnya….” Unang rupani dipaasingasing parjongjongna, panghataion, manang parendeonna asa songon na jago; unang dipatirutiru gaya ni na asing ai ndang sai hombar i tu dirina. Sandok manang songon dia ibana, songon i ma.

Angkup ni i, di udut ni pandohan nangkin didok Sinode Godang 53 i dope: “…, serta setia pada kalimat-kalimat dalam agenda kebaktian, doa-doa, dan kata-kata yang sudah lazim dan baku di HKBP.” Manang songon dia na tarsurat di agenda i songon i ma dijaha, unang dipaubauba manang ditambatambai. Taringot tu partuaon panutup ni turpuk di ari minggu ma rupani, sai adong do paragenda na manambai, didok: “Martua ma angka na umbege hata ni Debata jala na umpeopsa, jala na mangulahonsa.” Hea do hubege diparsoalhon i di sada huria. Didok na mandok i: “Ingkon tambahonon do i, ai ndang sae holan peopon hata i, ingkon ulahonon do.” Mangalusi i hudok: “Tinambaan pe i songon i tong dope ndang singkop. Ai boi do hata i diulahon antong sian na tarpaksa manang sian roha na marsipaulaula. Ala ni i, ra, ringkot ma i muse tambaan gabe songon on, jala na mangulahonsa sian rohana na ias. Dung tinambaan i tarhilala ma muse tong dope adong na hurang, ai ingkon torang do di dia i ulahonon. Ala ni i, ra, tambaan ma i gabe songon on, jala na mangulahonsa sian rohana na ias di gareja dohot di huta, di hauma dohot di partigatigaan, di kantor dohot di parsikolaan, di ... di ... di... Gabe boi ma i mansai ganjang situtu, gumanjang tahe sian jamita.” Adong do pandita di na laho marjamita na manangianghon tangiang na bebas jala na ganjang, dung i dipaujung dohot tabe na mandok: “Dame ni Debata …..” Ninna rohangku na manegai konsentrasi ni parminggu i do ibana disi, ai ndang diparade huria i dirina tu tangiang sisongon i. Didok sada halak: “Sada na tumabo huhilala di parmingguan ni HKBP on do, na parjolo sahali binege sian pandita i i ma hata ni Debata na polin, ndang tangiang na ganjang, ai anggo i do na boi terkontaminasi do i binahen ni hagiot dohot pingkiran ni hajolmaonna.” Adong do muse pandita na pamalohu gabe boi manjaha na so tarsurat, ai tagan so tangiang Ale Amanami didok do songon on: “Tapaujung ma nuaeng parmingguonta on, martangiang ma hita.” Laos songon i di na laho pasahathon hata pasupasu i didok: “Mulak ma hamu di bagasan dame, jalo hamu ma pasupasu ni Debata Amanta i.” Jala di na manghatahon pasupasu i adong do tong na so konsisten, ai didok songon on: “Dipasupasu jala diramoti Tuhan Debata ma ho! Disondanghon Tuhan Debata ma bohiNa tu ho, jala asi ma rohaNa mida ho! Didompakhon Tuhan Debata ma bohiNa tu ho, jala dipasaorhon ma dameNa tu tondimuna be!” Sasintongna, ingkon tondim padanan ni ho; tondimuna be padanan ni hamu do i.

Na parpudi, didok na mandok: “Manusia bersifat silap.” Manang na boha pe malona, jala boha pe pangaradeonna sai adong do tingkina sala paragenda i. Molo masa na songon i, unang ma gabe didondoni hasalaanna paragenda i, alai ingkon marusaho do ibana hatop malua sian i. Molo sempat ibana didondoni, sai mandatdati nama i sala, gabe lam so diboto be sibahenonna.

jkt.05.09.2009

3 komentar:

  1. Amang, boi do angka parhalado na so martohonan ( CPdt & CSt), manguluhon liturgi (maragenda) di luar ni parmingguon (isara na di partangiangan wyik manang di punguan-punguan marga, dna), molo so adong parhalado na martohonan disi ?

    BalasHapus
  2. Taringot tu 'boi' dohot 'so boi' ndang sai haalusan i secara hitam putih. Rupani, boi do allangon durian? Boi, ai memang siallangon do durian. Alai boi do ndang, ala ndang tartuhor, ala ndang musim, ala maralo tu ubat, dohot na asing. Hombar tu pandok ni Bibel i na taringot tu hamalimon hatopan ni angka na porsea (1 Ptr.2:9) sude do boi ulaon ni naung porsea. Marjamita boi, maragenda boi, mandidihon boi, dohot na asing. Alai demi keteraturan, laos Bibel i do mandok, deba do gabe parjamita, deba do pangajari, deba do panurirang, ndang sude. Hombar tusi ma diaturhon di huria i angka ise do na boi marjamita, ise na boi maragennda, ise na boi mamasumasu na marbagas, dohot na asing. Jadi mangalusi sungkunsungkunmuna, molo di partangiangan wijk do, ninna rohangku, ndang wajar i bahenon ni huria partanggiangan wijk molo so laos paradeonna halak naung martohonan laho manguluhon. Ala ni i, ra, ndang apala relevan sungkunsungkun i tu masalah i. Di punguan marga pe, ninna rohangku, ndang apala relevan sungkunsungkun i, ai so sian sada huria na hadir disi. Aturan ni huria dia ma siihuthonon disi, jala agenda ni huria dia pangkeon?

    BalasHapus
  3. Horas, amang! Mangido 'pewarisan' ma jo hami amang sian sundut na umposo on, asa molo tung rade roha ni halak amang manggurithon taringot tu perayaan huria di masa Advent di hurianta HKBP. Mauliate da amang. Sai diramoti Tuhanta ma halak amang dilehon hahipason dohot tiur ni pingkiran. Horas.

    BalasHapus