3.14.2010

Judika

SERMON JAMITA TU MINGGU JUDIKA, 21 MARET 2010
1 Mus.22:9-14


Patujolo

Di mulana, sada aitiologi (ceritera sebab) do turpuk on. Disi dipatorang do parbonsiran (sebab-musabab/asal-usul) ni inganan na badia Moria, na gabe Jerusalem. Angkup ni i laos sada pengesahan do di pelean birubiru manang pinahan umumna. Di bangso angka na humaliang Israel masa do na mamelehon jolma (lumobi anak/tubu sandiri) tu angka na pinardebatana. Alai Jahowa, Debata ni Israel ndang manghalomohon i. Sopot di bona ni pembentukan ni Israel gabe bangso ni Debata, marhite caraNa na mengesankan, dipahot do ‘panggontion’ ni pelean anak (jolma) gabe pelean pinahan.

Hatorangan

Sahat di dolok na pinatuduhon ni Debata, dipajok si Abraham ma sada langgatan; disusun soban i tusi, dung i ditali anakna i laos diampehon tu ginjangna. Andorang so sahat tu punsu ni dolok i sungkunsungkun do si Isak mandok: “Di dia do birubiru bahen pelean situtungon i?” (ay.7) Alus ni si Abraham: “Sai pilliton ni Debata di Ibana sada birubiru bahen pelean situtungon, ale Anaha” (ay.8). Alai dison, mamoto ma ibana na ibana do hape pelean na pinillit ni Debata. Boha tagamon rohana umboto i? Ndang adong tarjaha disi manang na boha reaksi ni si Isak i. Pintor mangoloi do manang jolo mangalo? Adong tagamon jolo perdebatan antara ibana dohot amana i? Manang jolo dipangido tangamon hatorangan na rasional boasa ingkon ibana pilliton ni Debata bahen pelean di situtungon? Nunga balga ibana hatiha i, mangihuthon Sejarahwan Flavius Josephus nunga marumur dua pulu lima taon. Deba sian rabbi Jahudi tahe mandok tolu pulu lima taon. Tung sura mangalo ibana, ra, nunga tung mansai maol di si Abraham naung matua i manangkup dohot manali ibana. Alai sahali nari, taringot tusi hohom do Buku na Badia i. Ndang diuji mendramatisasi tingki dohot peristiwa na sangat menegangkan i asa lam menegangkan, alai bulus do parpaboana mandok: “Ditali dohot si Isak anakna i, jala diampehon ibana tu ginjang ni langgatan i, tu atas soban i. Dung i dipatoltol si Abraham ma tanganna mambuat raut i laho maneat anakna i.” Ndang mardua rohana, sandok tomos do; ndang humitir dohot tanganna, sandok toltol do, ai biar dohot holong ni roha nang pangoloionna tu Jahowa ingkon do dipatujolo.

Rohana na bulus dohot sikapna na tegas i nunga sae i pataridahon biar dohot holong ni roha nang pangoloionna tu Debata. Ndang pola ingkon torushononna be mamelehon si Isak i. Nunga doshon naung saut i tahe, jala nunga monang ibana di pangunjunan manang pangujian i. Hombar tusi, dijou suruan ni Jahowa ma ibana sian banua ginjang. Suruan ni Jahowa (Hb. ma’lak Yahweh/the angel of the LORD/malaikat TUHAN), mandok Debata sandiri na papatarhon diri marrumanghon surusuruan. Marasing do i sian na papatarhon diri marhite surusuruan. Molo di na parjolo i manghatai do ‘suruan’ i atas goarNa sandiri (pat. 1 Mus.16:7-13), alai molo di na paduahon i atas goar ni Debata na marsuru ibana do (pat.1 Mus.21:17). Songon i ma dison, manghatai do ‘suruan ni Jahowa’ i atas goarNa sandiri, didok: “Unang laho tanganmu tu dakdanak i, jala unang bahen manang aha tu ibana, ai nunga Huboto dihabiari ho do Debata jala ndang diolani ho anakmu na sasada i maradophon Ahu.” Debata do na umpasupasuhon si Isak i; asiasiNa do i, palumeanNa. Ndang gabe guru di si Abraham huaso taringot tu pasupasu i, alai hot do i di Debata. Di bagasan kebebasanNa marhuaso do Debata mangido, marhuaso dohot marbasabasahonsa muse. Taringot tusi, nunga ditatap haporseaonna hian i di na nidokna tu na dua naposona i: “Dison ma hamu mangulon raphon halode i, alai anggo ahu dohot dakdanak i laho ma hami tu sadui, jala ia dung martangiang hami mulak hami tu hamu on” (ay.5). Di bagasan haporseaonna nunga ditatap paboa, dung dipelehon pangoluon ni Debata do muse si Isak i demi hasasaut ni bagabaga i (pat.Heb.11:17-19). Mengalami penganugerahan kembali ni si Isak i, ndang tagamon so mansai las roha ni si Abraham. Las ni rohana i dipapatar do di bagasan na pahot ibadah (pelean) tu Debata. Ibadah i na dimungkinkan do i tong di bagasan pasupasu dohot habasaron ni Tuhan i, ai di na sangombas i diida si Abraham do disi birubiru tunggal, rais tandukna di dangka dupang ni hau metmet. Ndang na kebetulan i disi, manang na mampar, ndang! Debata sandiri do paradehon i hombar tu panurirangon naung puas sian pamangan ni si Abraham di pardalanan tu dolok i (ida ay.8a). I ma dibuat jala dipelehon singkat ni si Isak i. Songon i ma balga ni asi ni roha ni Tuhan i, diparade do singkat ni pelean na pinangidoNa, dijalo do i jala dipahot gabe ibadah ni bangso na pinillitNa. Dibahen si Abraham ma goar ni inganan i Jahowa Jireh (Hb. Yahweh-yir’eh). Secara populer dilapathon do i Jahowa manatap. (Arti aslina: Jahowa tongon marnida/TUHAN sedang melihat, manang Jahowa pataridahon diriNa asa tarida di hajolmaon). Debata na mangolu do Ibana, na marnida jala marpanatap tu na porsea asa boi (jolma i) marnida jalan keluar na pinaradeNa sandiri. Pinadomu tu ay.8a na mamangke hata na dos (Hb. ‘Elohiym-yir’eh) na diartihon disi pilliton ni Debata/Allah akan menyediakan (God will provide) na tarlapathon dope Jahowa Jireh i dohot Jahowa paradehon (pat.Terj.Indo.: “TUHAN menyediakan,” Inggris RSV/TNKJV: “The LORD will provide.” Marhite goar i diabadihon do pengalamanna raphon Tuhan na marpanatap i di sejarah ni pomparanna. Songon i ma bonsir ni inganan i gabe inganan na badia (tempat suci), inganan pamelean/peribadahan ni angka na manghirim di panatap dohot haluaon na pinarade ni Debata.

Ngolu dohot pengalaman ni si Abraham dohot si Isak na martudutudu tu Kristus do i. Molo dijalo ibana ma bagabaga na mandok: “Dapotan pasupasu marhitehite ho saluhut bangso ni tano on” (12:4), ndada na marujung i di diri dohot di tingkina, alai na manorusi do i tu pinomparna jala mandapot panggohion na sasingkopna di bagasan Kristus Jesus. Alai songon dia do hasasaut ni pasupasu i? Dison dibayanghon do, na masa do i di bagasan dohot marhite sitaonon dohot hamamate ni Kristus Jesus i. Songon si Abraham na mamboan si Isak tu pamelean, songon i do Debata manogu Kristus AnakNa i tu silang i; songon si Isak i na mamboan soban ‘panutungna’ sandiri, songon i do Kristus i mamorsan hau pinarsilangNa sandiri tu Golgota, jala songon birubiru i na pinillit manang na tinontuhon ni Debata gabe singkat ni si Isak, songon i do Yesus Kristus Birubiru i dipillit jala ditontuhon Debata gabe singkat ni saluhut pardosa. Di bagasan Ibana, ditatap Debata do manisia sudena jala diparade haluaonna. Asa, tudutudu tu na masa di Golgata do na masa di Moria i.

Rancangan Homiletis

Minggunta ari on margoar Judika. Secara lurus lapatanna ujian manang pengadilan (pat. judicium). Di bagasan artian joujou manang seruan, Judika mandok uji, adili, luluhon, parbadahon badangku manang pintori. Di bagasan pangantusion sisongon i ma dipangke Judika i gabe goar ni minggunta ari on.

Na diunjuni Debata do si Abraham di jamita on. Diunjuni, mandok diuji laho patogu jala papita haporseaonna, patamba gogo dohot hatauon, biar dohot holong ni rohana tu Ibana. Mansai maol do pangujian i, ai didok di jolo ni turpuk on: “Buat ma anakmu na sasada i, haholongan ni roham si Isak i, jala togihon ibana tu tano Moria, jala pelehon disi bahen pelean situtungon tu sada dolok sipaboaonHu tu ho.” Sambolus piningkiran songon na so tarulahon do i. Alai di bagasan haporseaon dihamonanghon si Abraham do i, ai sahat tu dolok i sada do rohana pajokhon langgatan dohot manusun soban tusi, ditali anakna i jala diampehon tu ginjangna; dung i di bagasan sandok roha na tomos ma ibana mambuat raut laho maneat.

Songon i di bagasan dohot margogohon haporseaon tarbahen hita do manghamonanghon angka pangunjunan dohot pangujian na masa tu hita. Ragam do dalan ni Debata manguji hita. Sipata, jotjot tahe bertumpang tindih do i dohot pangunjunan manang parungkilon na ro sian alo dohot na manghasogohon hita. Alai manang songon dia pe rumang ni i, manang na borat i manang na neang, naeng do i hamonanghononta. Unang so taboto, di ganup pangujian ingkon adong do sitaonon, adong na moru sian hita, adong na ingkon korbanhonon. Ia so hasonanganta ma i, tingkinta manang artanta. Molo sian roha dohot pingkiran hajolmaonta do haborhatanta, ndang tarhamonanghon hita i. Mardomu tu pelean ma rupani, boha do bahenonta mangoloi Debata molo dung hasompitan hita? Molo holan Rp.100.000,00 nari nama hepengta, i tu dapur, i tu ongkos, dohot tu na asing; dung i tabege ma tingting di gareja na manosoi hita manggarar pelean bulanan manang pembangunan, ra tumangon nama hita manjua i sian na mangoloi. Ndang sai tolap hita manghaporseai panarihon ni Debata di hita tu marsogot dohot haduan. Gari so ala ni na hasompitan tahe, adong do na so las rohana mangalehon asa unang moru hasonanganna. Na rumoa sian i, adong tahe na lupa di Tuhan i, na lobi mangargahon pasupasuNa sian Ibana na mamasumasuhon i. Manang na boha pe nda tung dohonon na monang di pangujian halak na songon i. Anggo na porsea tongtong do i barani mangoloi Debata. Manang na sadihari pe, di na hansit manang di na sonang, di na pogos manang di na berkecukupan ndang dung ditadinghon i pangoloion tu Debata. Sai na margogo do i jala monang di pangujian. Margogo, ai haporseaonna i mangihothon ibana tu Debata gabe margogo di hagogoonNa. Pos rohana di bagabaga ni Debata nang pe so adong tanda na boi idaon jala tiopon taringot tu hasintonganna.

Mulak tu turpuk jamita ari on, roha ni si Abraham na bulus dohot tanganna na toltol laho maneat anakna i nunga sae i patuduhon biar dohot holong ni roha ro di pangoloionna tu Debata. Ala ni i ndang pola be i torushononna. Nunga monang ibana di pangujian i, lulus. Debata Jahowa sandiri na papatarhon diri marrumanghon surusuruan do na manontuhon jala manghatindanghon i. Tontu, diantusi si Abraham do paboa naung dipasupasuhon Debata muse tu ibana si Isak i. Mengalami penganugerahan kembali ni anakna i mansai las do roha ni si Abraham. Halalas ni rohana i ndang dipusathon di diri manang di anakna i, di Debata do, ai dipapatar do i di na pahot sada ibadah (pelean) tu Jahowa. Ibadah i na dimungkinkan do i tong di bagasan habasaron dohot pasupasu ni Debata sambing, ai naung diparade do disi sada birbiru tunggal. I ma dibuat jala dipelehon singkat ni anakna i. Dung i, dibahen ma goar ni inganan i Jahowa Jireh, mandok Jahowa manatap manang paradehon, ai ditatap Debata ibana raphon anakna i disi, jala diparade haluaonna. Marhite i dipahot pamelean i gabe sada inganan na badia. Di pudian ni ari dipajok si David disi sada langgatan pamelean tu Jahowa, jala laos disi do muse diajongjong si Salomo bagas joro bahen pamelean ni bangso na marhahirimon di panatap ni Debata.

Panatap ni Debata di si Abraham dohot di si Isak i ndang na jongjong sandiri i, alai na marlapatan jala na manontuhon do i di prospek masa depan ni sejarah keselamatan. Dohot hata na asing, di dolok pamelean i ditatap Debata do haluaon ni sandok hajolmaon, tarmasuk hita angka na mangolu di tingki on dohot di inganan on. Hombar tu sangkap hatuaonNa songon naung binagabagahonNa, sian pinompar ni si Isak na sundat mate i paheheonNa do Messias na pinillit jala na tinontuhonNa gabe singkat ni saluhut pardosa. Di bagasan dohot marhite Ibana ditatap Debata do hita jala diparade haluaonta. Apala i ma na taingot di angka tingki passion on. Jesus Kristus i dipillit jala ditontuhon Debata gabe singkatta manaon uhum dohot hamatean ala ni dosa dohot pangalaosionta. Porsea jala marhaposan tu Ibana boi jala barani ma hita mangido pamintorion sian Debata, mandok songon na jinouhon ni goar ni minggunta ari on: “Luluhon ma ahu ale Debata, jala parbadahon badangku dompak bangso na so daulat roha, sai palua ma ahu sian baoa siulahon sipaotooto dohot hajengkelon. Ai Ho do Debata haroroan ni hagogoonhu. Tongos ma hatiuronMu dohot hatigoranMu angka na manogu ahu, pataru ahu tu dolok habadiaonMu dohot tu ingananMu.”

jkt.20.02.2010/mvs

Tidak ada komentar:

Posting Komentar